Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/351 E. , 2019/139 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/351
Karar No:2019/139
TEMYİZ EDEN (DAVALI): İçişleri Bakanlığı
VEKİLİ : Birinci Hukuk Müşaviri V. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- … Petrol Akaryakıt Dağıtım İnşaat Turizm Temizlik Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
2- …
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Davacıların, bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan 1 (bir) yıl süreyle yasaklanmasına ilişkin 24/01/2012 tarih ve 28183 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; … Belediye Başkanlığı tarafından 14/11/2011 tarihinde gerçekleştirilen “2012 Yılı Akaryakıt Alım İşi” ihalesine teklif veren … Petrol Akaryakıt Dağıtım İnşaat Turizm Temizlik Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan geçici teminat mektubunun ilgili bankadan teyit edilmesi sonucunda sahte olduğu ortaya çıktığından bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği, davacı şirket tarafından teminat mektubunun yanı sıra geçici teminat bedeli olan 125.000,00-TL’nin şirketin belediye nezdindeki toplam alacağından bloke edilmesine yönelik talepte bulunulduğu, davacı …’ın ve sahibi olduğu şirketlerin Belediyeden toplam 1.097.108,03-TL alacağının bulunduğu, geçmiş tarihlerde yapılan bazı ihalelerde de davacı şirketin aynı yöntemle geçici teminat ödemesini gerçekleştirdiği ve bu ödemelerin Belediye tarafından muhasebe kayıtlarının tutulduğu, anılan ihaleye ilişkin olarak sunulan ve sahte olduğu iddia edilen 11/11/2011 tarihli teminat mektubunun 10/11/2011 tarihli teminat yazısından sonra sunulmasının davacı açısından gerekli olmadığı ve anılan teminat mektubunun alındığı bankanın 01/11/2011 tarihli yazı ile davacı adına 12.895.000,00-TL değerinde referans mektubu düzenlediği, aynı bankadan belirtilen tutarda referans mektubu alabilen ve geçici teminatını 10/11/2011 tarihinde ilgili idarede bulunan alacaklarından bloke edilmesini talep ettiğini belgeleyen davacının 11/11/2011 tarihinde aynı bankanın 125.000,00-TL değerindeki sahte teminat mektubunu ihale dokümanları ile birlikte sunmasının basiretli tacir davranışına ve hayatın olağan akışına aykırı olduğu, yasaklama işleminin sebep unsuru olarak gösterilen sahte teminat düzenlendiği hususunun somut olarak ortaya konulmadığı, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, geçici teminat mektubunun ilgili bankadan teyit edilmesi sonucunda sahte olduğunun ortaya konulduğu, davacının bankadan referans mektubu almış olmasının sahte teminat belgesi düzenlemeyeceğine karine teşkil etmeyeceği, davacı tarafından sahte belge düzenleme yoluna tevessül edilmesinin pek çok nedeni olabileceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, idareden olan alacağı üzerine sahte olduğu iddia edilen teminat mektubunun düzenlendiği tarihten bir gün öncesinde halihazırda blokaj koydurduğu, bu durumda ihale başvurusunda bulunan davacının sahte teminat mektubu düzenlemesinin hayatın olağan akışına aykırı olacağı, ortada davacının suçluluğuna hükmeden bir yargı kararı olmadığı için suçsuz olduğu, yasaklama kararı veren idarenin sadece şekli bir inceleme yaptığı ve davacıdan herhangi bir savunma dahi istemediği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Belediye Başkanlığı’nca 14/11/2011 tarihinde gerçekleştirilen “2012 Yılı Akaryakıt Alım İşi” ihalesine teklif veren … Petrol Akaryakıt Dağıtım İnşaat Turizm Temizlik Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. tarafından geçici teminat mektubu sunulmuş, bununla birlikte, davacı firma tarafından geçici teminat bedeli olan 125.000,00-TL’nin şirketin belediye nezdindeki toplam alacağından bloke edilmesine yönelik talepte bulunulmuştur.
Söz konusu geçici teminat mektubunun ilgili bankadan teyit edilmesi sonucunda sahte olduğunun ortaya çıkmasıyla İçişleri Bakanlığı’nın 24/01/2012 tarih ve 28183 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan kararıyla, davacı şirket ile ortağı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17/c ve 58. maddeleri uyarınca kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmıştır.
Sahte olduğu iddia edilen belge nedeniyle … Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma neticesinde davacı şirketin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan davacı hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir.
İçişleri Bakanlığı’nın 24/01/2012 tarih ve 28183 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan yasaklama kararının iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17. maddesinin birinci fıkrasında, “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır.” kuralına yer verilmiş olup; anılan fıkranın (c) bendinde de, “Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek” fiili, bu yasak davranışlar arasında sayılmıştır.
Aynı Kanun’un, “İhalelere Katılmaktan Yasaklama” başlıklı 58. maddesinin birinci fıkrasında, “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, (…) bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.” ve üçüncü fıkrasında, “İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.” kurala bağlanmıştır. Aynı maddenin beşinci fıkrasında ise, “İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.” kuralı yer almaktadır.
Öte yandan, 4734 sayılı Kanun’un “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36. maddesinde, “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30’uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.
İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anılan hükümlerden, kamu ihalelerinin 4734 sayılı Kanun’nda belirlenen ilkelere uygun olarak yapılmasını sağlamak, idarelerin zararına sebep olunmasını önlemek, işlerin zamanında ve düzenli olarak yapılmasını gerçekleştirmek amacıyla; yasak olan fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenlerin, fiil veya davranışlarının özelliğine göre ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık tarafından haklarında kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verileceği açıktır.
Uyuşmazlığa konu olayda, ihaleye ilişkin davacı şirket tarafından sunulan teklif zarfında sahte bir teminat mektubu bulunduğu konusunda herhangi bir şüphe bulunmamaktadır. Bununla birlikte, davacılar tarafından teminat mektubunun kendileri tarafından sunulmadığı, teklif zarfının içerisine nasıl konulduğunun bilinmediği iddia edilmekteyse de 4734 sayılı Kanun’un 36. maddesine göre teklif mektuplarının ve geçici teminatların usulüne uygun olup olmadığının tüm istekliler huzurunda açılarak kontrol edileceği kurala bağlanmış olup, sahte olduğu açık olan teminat mektubunun davacılar tarafından ihale dosyasına sunulduğu, dosyada geçerli bir teminat mektubu olduğunun banka teyitli olarak ortaya konulamadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacı şirket tarafından sunulan teklif zarfından çıkan söz konusu teminat mektubunun gerçek dışı hazırlanan ve sahte bir belge olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, 4734 sayılı Kanun’un 17. maddesine göre davacıların ihalelere katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16/01/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.