Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/3412 E. , 2019/1182 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/3412
Karar No:2019/1182
TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Ltd. Şti.
VEKİLİ: …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ: …
İSTEMİN_KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Satış ünitelerinde, tütün mamulünün grupman olarak bulundurulduğundan bahisle davacı şirketin yazılı olarak uyarılması ve bahse konu aykırılığın giderilmesi için davacıya on beş gün süre verilmesine ilişkin 25/01/2012 tarih ve 151 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (Kurum) işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; … Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü görevlileri tarafından 25/08/2011 tarihinde yapılan denetim sonucunda işyeri yetkilisince de imzalanan tutanakta satış ünitelerinde karton (grupman) sigaraların yer aldığının tespit edildiği, buna ilişkin olarak sunulan basılı ve CD içeriğindeki fotoğraflardan satış ünitelerinde karton (grupman) sigaraların görüldüğü, davacı şirketin anılan eyleminin 07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinin dördüncü fıkrasına aykırılık oluşturduğu, bu nedenle aynı Yönetmeliğin 26. maddesinin yedinci fıkrası kapsamında davacı şirketin uyarılmasına ilişkin olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, uyarı işlemine esas alınan tutanakta satış ünitesinde bulunduğu belirtilen kartonların satış amaçlı konulmadığı, raflara dizilmek üzere anlık olarak bulundurulduğu, grupman olarak satış yapılmadığı, tütün mamulünün satış ünitelerinde grupman olarak bulundurulması yasağının toplu satışı engellemeye dönük olduğu, somut olayda toplu satış yapıldığının ortaya konulmadığı, somut durumun tespiti 25/08/2011 tarihinde yapılmasına rağmen davaya konu yaptırım kararının 25/01/2012 tarihinde alındığı, somut olaydan beş ay sonra tesis edilen dava konusu işlemin mevzuatın amacıyla bağdaşmadığı, usule ve kanuna aykırı yaptırım kararının iptali gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, dava konusu yaptırım kararının dayanağı olan olguların yerinde denetim yapılmak suretiyle tespit edildiği, davacı şirket tarafından gerçekleştirilen eylemin Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinin dördüncü fıkrasına aykırılık oluşturduğu, bahse konu fiil için aynı Yönetmeliğin 26. maddesinde “yazılı uyarı” yaptırımının öngörüldüğü, eylemin tutanak altına alınmasından beş ay sonra yaptırım kararı alınamayacağına yönelik iddiaya 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 20. maddesinde üç yıllık zamanaşımı süresi öngörüldüğünden itibar edilemeyeceği, davacı şirketin temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Uyuşmazlığa konu idari yaptırım kararının Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Başkan adına olur alınmak suretiyle Başkan Yardımcısı tarafından tesis edilen dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uygunluk bulunmamakta olup, temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde; “3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, … nın görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş; 412. maddesinin (k) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun yerine ‘nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı şirkete ait iş yerinde … İl Sağlık Müdürlüğü görevlilerince 25/08/2011 tarihinde yapılan denetimde, satışa konu tütün mamulünün satış ünitelerinde grupman olarak bulundurulduğunun tespit edildiği, elde edilen bilgi ve belgelerin değerlendirilmek üzere Kurum’a gönderildiği, 25/01/2012 tarih ve 151 sayılı davalı idare işlemiyle davacı şirketin 07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satış ve Sunumuna İlişkin Yönetmeliğin 17. maddesinin 4. fıkrasında düzenlenen “Satış ünitelerinde ürünler grupman olarak bulundurulamaz.” kuralına aykırı fiili nedeniyle aynı Yönetmeliğin 26. maddesinin 7. fıkrası gereğince yazılı olarak uyarılmasına ve aykırılığın giderilmesi için davacı şirkete onbeş gün süre verilmesine karar verildiği, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, Kanun’un amacının Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun kurulması, bu Kurum’un görev ve yetkilerinin düzenlenmesi ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye’de üretimi ile iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Kurul’un Kurum’un karar organı olduğu; Kurul’un çalışma esasları görev ve yetkilerini düzenleyen 3. maddesinin (a) bendinde ise, bu Kanun gereğince Kurum tarafından yürütülecek görevlerle ilgili düzenlemeleri yapmanın Kurul’un görev ve yetkileri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, 4733 sayılı Kanun’un 4/A maddesinde, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın görev ve yetkilerinin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesi, bu faaliyetlere ilişkin piyasa takip ve kontrolünün sağlanması çalışmalarının gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde yürütülmesi olduğu kurala bağlandığından, anılan Daire Başkanlığı’nın sözü edilen hususlarda gerekli hazırlık çalışmalarını tamamlayıp nihai kararın alınması için konuyu Kurul’a sunması gerekmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu, Kurum adına tesis edilecek tüm icraî kararları almakla görevlendirilmiş olup Kurul’un sözü edilen yetkilerinin Kurum’un bir başka organı veya hizmet birimi tarafından kullanılması mümkün değildir.
Bu itibarla, Kurul’un, Kurum’un karar organı olması; Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’na verilen görev ve yetkilerin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesine ve bu faaliyetlere ilişkin piyasa takip ve kontrolünün sağlanmasına ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul’a sunmaktan ibaret bulunması nedeniyle, uyuşmazlığa konu uyarı işleminin Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nca getirilen teklif üzerine Kurum başkanı adına başkan yardımcısı tarafından tesis edilen işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk; davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 11/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.