Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2013/3219 E.  ,  2019/1132 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/3219
Karar No:2019/1132

TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI): Tarım ve Orman Bakanlığı
(Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: “… Mah., … Cad., No:… …/…” adresinde faaliyette bulunan iş yerinde yapılan denetimde, bandrolsüz alkollü içki satışı yapıldığının tespit edildiğinden bahisle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesi uyarınca, davacıya verilen … sicil numaralı açık alkollü içki satış belgesinin askıya alınmasına ilişkin Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın Makam Olurlu 24/07/2012 tarih ve 986 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacıya ait içkili lokanta olarak işletilen iş yerinde, 14/09/2011 tarihinde yapılan denetimde, satışa arz edilmiş olarak bandrolsüz alkollü içki ele geçirildiğinin tutanak altına alındığı, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 4. fıkrası uyarınca suç teşkil eden eylem nedeniyle …. Asliye Ceza Mahkemesi’nde E:… sayılı dosyada açılan ceza davasında, suç konusu eylemin vuku bulduğu iş yerinin alkollü içki satış belgesini haiz işyeri olması, öte yandan belgesiz satışı yasak olan alkollü içkinin bu iş yerinde satışının bizzat Kurum’dan alınan belgeye binaen yapılmış olması nedeniyle, alkollü içki piyasası güvenliğini bozucu eylemden dolayı suçta kullanılan mezkur satış belgesi hakkında da 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrasında öngörülen tedbirin uygulanmasının müdahil olarak davaya katılan Kurum tarafından talep edildiği, …. Asliye Ceza Mahkemesi’nce yapılan yargılaması neticesinde verilen … tarih, K:… sayılı karar ile, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 4. fıkrasına muhalefet teşkil eden eylem sabit görülerek Erteli/Mahkûmiyet hükmü kurulduğu, içeriğinde bir hüküm fıkrası olarak: “Sanığın Kurum’dan aldığı … Kurum sicil numaralı satış belgesi ile piyasada perakende alkollü içki ve tütün mamulü satış faaliyetinde bulunduğu anlaşılmakla, kararın kesinleşmesine kadar faaliyete ilişkin tüm belgelerin 4733 sayılı Kanun’un 8/8 maddesi gereğince askıya alınmasına,” karar verildiği, anılan yargı kararına istinaden Makamın 24/07/2012 tarihli ve 986 sayılı oluru ile, … Kurum sicil numaralı satış belgesinin askıya alınması üzerine bakılan davanın açıldığı; bu durumda, dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, …. Asliye Ceza Mahkemesi’nin anılan kararının uygulanmasına yönelik, … sicil numaralı satış belgesinin askıya alınmasına ve alkollü içki alım ve satımının durdurulmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, cezaların şahsiliği ilkesinin ihlâl edildiği, … isimli şahıs hakkında …. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan dava ile verilen hükümden hareketle satış belgesinin askıya alınmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin mevzuat uyarınca tesis edildiği, …. Asliye Ceza Mahkemesi’nce verilen kararın dikkate alındığı, bandrolsüz alkollü içkilerin kaçak olduğu anlamına geldiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanuna eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde; “03/06/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde Tarım ve Orman Bakanlığının görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş, 412. maddesinin (k) bendinde ise Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun yerine Tarım ve Orman Bakanlığının davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
“… Mah., … Cad., No:… …/…” adresinde faaliyet gösteren davacıya ait iş yerinde işletici adına hareket eden … isimli şahsın bulunduğu sırada yapılan denetimde, satışa arz edilmiş şekilde bandrolsüz alkollü içki ele geçirilmesi üzerine … hakkında …. Asliye Ceza Mahkemesi’nde E:… sayılı dosyada açılan ceza davasında yapılan yargılama neticesinde verilen … tarih, K:… sayılı karar ile, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 4. fıkrasına muhalefet teşkil eden eylem sabit görülerek Erteli/Mahkûmiyet hükmü kurulduğu, içeriğinde bir hüküm fıkrası olarak; “Sanığın Kurum’dan aldığı … Kurum sicil numaralı satış belgesi ile piyasada perakende alkollü içki ve tütün mamulü satış faaliyetinde bulunduğu anlaşılmakla, kararın kesinleşmesine kadar faaliyete ilişkin tüm belgelerin 4733 sayılı Kanun’un 8/8 maddesi gereğince askıya alınmasına” karar verildiği, anılan yargı kararına istinaden 24/07/2012 tarih ve 986 sayılı Olur ile davacıya ait … sicil numaralı satış belgesinin askıya alınması üzerine bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (Kurum) kurulmasına, bu Kurum’un görev ve yetkilerinin düzenlenmesine ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye’de üretimine, iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) Kurum’un karar organı olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, 4733 sayılı Kanun’un 4/A maddesinde, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın görev ve yetkilerinin, 5179 sayılı Kanun hükümleri hariç olmak üzere, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesi çalışmalarının gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde yürütülmesi olduğu kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca esasen Kurum’un karar organı olması nedeniyle Kurum adına tesis edilecek tüm icraî kararları alması ve Kanun’da belirtilen görevlerini yürütmesi gereken Kurul’un söz konusu yetkilerinin Kurum’un bir başka organı veya hizmet birimi tarafından kullanılması mümkün değildir. Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nca sözü edilen belgelerin verilmesi veya iptali hususunda gerekli hazırlık çalışmaların tamamlanıp nihai kararın alınması için konunun Kurul’a sunulması gerekmektedir.
Bu itibarla, Kurul’un, Kurum’un karar organı olması; Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’na verilen görev ve yetkilerin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesine ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul’a sunmaktan ibaret bulunması nedeniyle, uyuşmazlığa konu satış belgesinin askıya alınmasına ilişkin işlemin Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nca getirilen teklif üzerine Kurum başkanı adına başkan yardımcısı tarafından tesis edilen işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.