Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/320 E. , 2019/179 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/320
Karar No:2019/179
TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Televizyon Reklamcılık ve Filmcilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI): Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait “… TV” logosuyla yayın yapan televizyon kanalına ilişkin 2011 yılı Ağustos ayının 22’si itibarıyla 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 42. maddesi gereğince ödenmesi gereken; ancak ödenmeyen 1.240.630,08-TL tutarındaki ticari iletişim gelirleri Üst Kurul payının, aynı Kanun’un 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, bu ihtar yazısının tebliğinden itibaren iki ay içerisinde yasal faiziyle birlikte ödenmesi, aksi takdirde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nca (Kurul) 6112 sayılı Kanun’un geçici 4/1. maddesi uyarınca kullandırılan yayın izni ve lisansının iptal edilerek ödenmeyen Kurul payının faiz ve masraflarıyla birlikte icra yoluyla tahsil edileceğine dair 26/08/2011 tarih ve 006129 sayılı Kurul işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce; dava konusu işlemin, ihtar yazısının tebliğinden itibaren iki aylık süre içerisinde ödenmeyen Kurul payının ödenmesi gerektiği, ödeme yapılmadığı takdirde, ileride tesis edilebilecek işlemlere yönelik uyarı ve bildirim niteliğinde olduğu, hukuk aleminde kendiliğinden sonuç doğurmadığı gibi bu hâliyle davacının hukukî durumunu da etkilemediği, diğer bir ifadeyle idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem niteliği taşımadığından, idari davaya konu oluşturmasına olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken idari bir işlem mahiyetinde olduğu, 6112 sayılı Kanun’un 42. maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “iki ay içinde ödeme yapılmazsa, Üst Kurulca ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayın lisansının iptaline karar verilir.” kuralı Anayasa Mahkemesi’nce iptal edildiğinden, dava konusu işlemin dayanağının kalmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir idari işlem niteliğinde olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait “… TV” logosuyla yayın yapan televizyon kanalına ilişkin 2011 yılı Mayıs ayına ait ticari iletişim gelirleri Üst Kurul payı beyannamesi verilmekle birlikte, 2011 yılı Ağustos ayının 22’si itibarıyla 6112 sayılı Kanun’un 42. maddesi gereğince ödenmesi gerektiği hâlde, 1.240.630,08-TL tutarındaki 2011 yılı Mayıs ayı ticari iletişim gelirleri Üst Kurul payının ödenmemesi üzerine, dava konusu işlemle 6112 sayılı Kanun’un 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, ihtar yazısının tebliğinden itibaren iki ay içerisinde Kurul payının yasal faiziyle birlikte ödenmesi, aksi takdirde Kurulca 6112 sayılı Kanun’un geçici 4/1. maddesi gereğince, kullandırılan yayın izni ve lisansının iptal edilerek, ödenmeyen Kurul payının faiz ve masraflarıyla birlikte icra yoluyla tahsil edileceğin bildirilmesi üzerine dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un ”Mali Kaynaklar ve Bütçe” başlığını taşıyan 41. maddesinin (ç) bendinde; medya hizmet sağlayıcılarının, program destekleme gelirleri hariç aylık brüt ticarî iletişim gelirlerinden ayrılacak yüzde üç paylar Kurul’un gelirleri arasında sayılmış; aynı Kanun’un ”Gelirlerin Tahsili” başlıklı 42. maddesinde ise:
“(1) Yayın lisans ücreti ve yayın iletim yetkilendirme ücreti, lisans veya yetki belgesi verilmesini müteakip altı ay içinde eşit taksitlerle alınır.
(2) 41’inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre ödenecek televizyon kanal, multipleks kapasitesi ve radyo frekans yıllık kullanım ücreti, her yılın ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında olmak üzere dört eşit taksitte, (ç) bendinde öngörülen ticarî iletişim gelirlerinden ayrılacak paylar, elde edildikleri ayı takip eden üçüncü ayın en geç yirmisinde ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar tarafından ödenir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca yapılması gereken ödemelerin gecikmesi hâlinde, ilgili özel medya hizmet sağlayıcı kuruluş bir ay içerisinde uyarılarak kanunî faizleri ile birlikte ödeme yapması ihtar edilir. İhtar kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren iki ay içinde ödeme yapılmazsa, Üst Kurulca ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayın lisansının iptaline karar verilir ve ödenmeyen kurum geliri genel hükümlere göre tahsil edilir.” kuralına yer verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin 15/06/2012 tarih ve E:2012/24, K:2012/95 sayılı kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 42. maddesinin 3. fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “iki ay içinde ödeme yapılmazsa, Üst Kurulca ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayın lisansının iptaline karar verilir” ibaresinin iptal edilmesinden sonra anılan maddeye 04/07/2012 tarihinde 6353 sayılı Kanun’un 63. maddesi ile “Süresinde ödenmeyen Üst Kurul gelirleri genel hükümlere göre tahsil edilir.” kuralı eklenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat kuralları uyarınca davalı idarenin, bahsi geçen Kanun maddesinin kendisine vermiş olduğu yetkiye dayanarak, ödenmeyen Kurum gelirini icra yoluyla tahsil edebileceği veya adli yargıda açılacak alacak davasına konu edebileceğinin açık olması karşısında, ödenmeyen Kurum gelirinin, üstün kamu gücüne dayanılarak tesis edilecek bir işlemle veya yaptırım tehdidi altında tahsil edilebilmesinin hukukî dayanağı bulunmamakta olup, dava konusu işlemin, davacı şirketin ödememiş olduğu 2011 yılı Ağustos ayı ticari iletişim geliri Kurul payını ödemesine ilişkin kısmı hakkında “incelenmeksizin ret” hükmü kurulması gerekirken İdare Mahkemesince verilen davanın tümüyle incelenmeksizin reddi yolundaki kararda hukukî isabet bulunmamaktadır.
Dava konusu işlemin yayın izninin iptal edileceğine ilişkin bölümünün kesin ve yürütülebilir olmadığı gerekçesiyle incelenmeksizin reddi yönündeki Mahkeme kararı değerlendirildiğinde:
İdarî davaya konu olabilecek idarî işlemler, idare tarafından bir kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tek yanlı olarak tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemlerdir. Bir idarî işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem sayılabilmesi için gerekli tüm idarî sürecin tamamlanmış olması ve başkaca bir idarî makamın onay ve iznine tabi olmaksızın hukuk düzeninde değişiklik yapabilmesi gerekmektedir.
Davacı şirketin 2011 yılı Ağustos ayına ait ticari iletişim gelirleri Kurul payının ödenmesi zorunluluğuna uymaması hâlinde yayın izinlerinin iptali yaptırımının uygulanacağı tehdidini içeren dava konusu işlem, yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğundan ve bu işlem dayanak alınarak yaptırım uygulanacağından, kesin ve yürütülebilir nitelikte olmadığı gerekçesiyle idarî yargı yerlerinde incelenmemesi hâlinde hukukî denetim dışında kalacağı açıktır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin yayın izninin iptal edileceğine ilişkin bölümünün iptali isteminin esası incelenerek karar verilmesi gerekirken, işlemin bu kısmının kesin ve yürütülebilir nitelikte olmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddi yolundaki Mahkeme kararının bu kısmında usul kurallarına uygunluk görülmemiştir.
Öte yandan, dava konusu işleme dayanak olan 6112 sayılı Kanun’un 42. maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “iki ay içinde ödeme yapılmazsa, üst kurulca ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayın lisansının iptaline karar verilir.” kuralı Anayasa Mahkemesince iptal edildiğinden, dava konusu işlemin bu kısmının yasal dayanağı da kalmamıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle incelenmeksizin reddine ilişkin …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/01/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.