Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2013/3096 E.  ,  2019/973 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/3096
Karar No:2019/973

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …
VEKİLİ : …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya ait işyerinde bulunan sigara satış standı olarak adlandırılan reklam tabelasındaki ışıklı sigara satış ünitesinin sadece üst bölümünün ışıklandırılmış olmasının ve bölümde özellikle tek firmanın ürünlerinin teşhir edilmesinin hem reklam ve tanıtım mevzuatına aykırı olduğundan hem de tek firmaya üstünlük sağladığından bahisle, 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (I) bendi uyarınca …-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin 29/06/2011 tarih ve … sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının davacıya ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; … İl Sağlık Müdürlüğü’nün İl Tütün Kontrol Kurulu tarafından davacıya ait işyerinde yapılan incelemelerde, ışıklı olarak üretilip işyerine tahsis edilen tütün mamulü standının/teşhir ünitesinin yerleştirilmesinde yalnızca … şirketinin ürünlerine yer verildiğinin tespit edildiği, işyeri işleteninin tutanağa geçirilen beyanlarında “reklam panosunun … yetkilileri tarafından kurulduğu ve görülebilir bir yerde olması gerektiğinin ifade edildiği, işletmede sadece … firmasına ait ürünlerin satılmadığının” ifade edildiği, yapılan tespitler sonucunda tütün mamullerinin satış yerindeki stant/teşhir ünitesine, reklam ve tanıtımına ilişkin mevzuata ve Kurum düzenlemelerine aykırılık oluşturacak ve … Şirketine üstünlük sağlayacak şekilde yerleştirildiğinden bahisle, idarî para cezası verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlıkta, “…” isimli işyerindeki stant/teşhir ünitesine … Şirketine üstünlük sağlayacak şekilde söz konusu firmanın ürünlerinin yerleştirildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 17. ve 26. maddeleri uyarınca ilk olarak uyarı yaptırımının uygulanması gerektiği, ticari işletme sahibi olarak usulüne uygun bir şekilde Kurum’dan aldığı perakende satış belgesiyle satış gerçekleştirdiği, … firmasına ait ürünleri müşterilerinin tercihleri doğrultusunda sergilediği, davalı idarece sözü edilen ışıklı sigara standındaki ışığın sadece ünitenin içini aydınlatmaya ve akşam saatlerinde işletme personelinin ürünleri kolaylıkla ayırt edebilmesine ilişkin hafif düzeyde bir ışık olduğu, … Şirketi ile aralarında imzalanan Sigara Satış Ünitesi Teslim Tutanağı’nın 4. maddesinde; “Sigara satış ünitelerinin kullanımı, … firmasına ait markaların kullanımına münhasır olmayıp, diğer üretici firmaların ürünlerinin satışı amacıyla da kullanılabilir.” kuralına yer verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, uyuşmazlığa davacının iddia ettiği gibi Yönetmeliğin 17. ve 26. maddelerinin uygulanamayacağı, Yönetmeliğin 19. maddesinde yer alan, “Her türlü tütün ürünlerinin ve üretici firmaların isim, marka veya alametleri kullanılarak her ne suretle olursa olsun reklam ve tanıtımı yapılamaz.” kuralının ihlâl edildiği, davacının işyerinde 4 tanesi aynı firma ve 3 tanesi aynı marka ürün olmak üzere 5 paket sigarayı teşhir ettiği, Yönetmeliğin 26. maddesinde uyarı yaptırımı hususunda 19. maddeye atıf yapılmadığı, dava konusu işlemin mevzuata uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ…’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanuna eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı; 78. maddesinde ise, tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği kurala bağlanmıştır.

09/07/2018 tarih ve 30473 3. Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde, “3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”; Geçici 1. maddesinin 19. Fıkrasında, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş; 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, nın görev ve yetkileri sayılmış; aynı maddenin (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş; 412. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendinde ise, bendinde ise Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun yerine ‘nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.

ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
İzmir İl Sağlık Müdürlüğü tarafından davacıya ait işyerinde yapılan denetim sonucu düzenlenen 17/03/2010 tarihli tutanakla, sigara satış standı olarak adlandırılan reklam tabelasının bulunduğu, işletmede ışıklı satış ünitesinin olduğu, söz konusu ünitenin sadece üst bölümünün ışıklandırıldığı, bu bölüme 5 adet tütün mamulü markasının yerleştirildiği, bunlarının 3 adedinin …, 1 adedinin …, diğerinin ise… marka olduğu, ünitenin ışıklandırılmadığı ve bu bölümdeki sigaraların yatay, görünmeyecek bir şekilde yerleştirildiğinin tespit edilmesi üzerine, 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (I) bendi uyarınca 36.983,00 -TL idarî para cezası verilmesine ilişkin Kurul kararının davacıya ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun’un “Cezai hükümler” başlıklı 8. maddesinin 5. fıkrası ve devamında, “Tütün, tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkiler piyasasında… mal veya hizmet üreten, işleyen, ihraç veya ithal eden, pazarlayan, alan veya satan gerçek ve tüzel kişilere aşağıda yazılı idarî yaptırımlar uygulanır: …
I)Tütün mamulleri veya alkollü içkileri satış yerlerindeki raf veya standlara, her türlü teşhir ünitesine, reklam ve tanıtıma ilişkin mevzuata ve Kurum düzenlemelerine aykırılık oluşturacak veya herhangi bir firmaya üstünlük sağlayacak şekilde yerleştirenlere otuzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir .” kuralına yer verilmiştir.
07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 19. maddesinin 1. fıkrasında, Tütün ürünlerinin ve üretici firmaların isim, marka veya alametleri kullanılarak her ne suretle olursa olsun reklam ve tanıtımının yapılamayacağı; 26. maddesinde, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasında sayılan fiillere yönelik idarî yaptırım uygulanmadan önce uyarı mekanizmasının işletilemeyeceği kuralı yer almıştır.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 5. maddesinde, Türk Ceza Kanunu’nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, ancak, kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından derhal uygulama kuralının geçerli olduğu, kabahatin, failin icraî veya ihmali davranışı gerçekleştirdiği zaman işlenmiş sayılacağı, neticenin oluştuğu zamanın bu bakımdan dikkate alınmayacağı; 17. maddesinin 7. fıkrasında, idarî para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacıya isnat edilen fiilin 2010 yılında işlendiği; ancak 5326 sayılı Kanun’un 17. maddesi uyarınca, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 298. maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak belirlenen 2011 yılına ilişkin idarî para cezasının uygulandığı görülmektedir.
Bu itibarla, davacının eyleminin 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (I) bendine aykırılık teşkil ettiği sabit olmakla birlikte, fiilin 2010 yılında tespit edilmesi nedeniyle …-TL idarî para cezası uygulanması gerekirken, işlemin tesis edildiği 2011 yılındaki miktar olan ….-TL idarî para cezası uygulandığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/03/2019 tarihinde esasta oybirliği, gerekçede oyçokluğuyla karar verildi.

(X) GEREKÇEDE KARŞI OY:

Uyuşmazlık konusu olayda, davacının tütün mamullerini satış yerindeki standa herhangi bir firmaya üstünlük sağlayacak şekilde yerleştirme eyleminin sübuta ermediği anlaşıldığından, idarî para cezası uygulanmasına ilişkin Kurul kararının davacıya ilişkin kısmında, hukuka uygunluk bulunmadığı, bu gerekçeyle Mahkeme kararının bozulması gerektiği oyu ile, kararın gerekçesine katılmıyoruz.