Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2013/2893 E.  ,  2019/1176 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/2893
Karar No:2019/1176

TEMYİZ EDEN (DAVALI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Şarap üreticileri tarafından düzenlenen ürün tanıtım etkinliğinde on sekiz yaşından küçüklere alkollü içki sunumu yapıldığından bahisle davacı şirkete yazılı uyarı yaptırımı uygulanmasına ilişkin 20/12/2012 tarih ve … sayılı işlem ile bildirilen, 17/12/2012 tarih ve … sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; dava konusu işleme dayanak alınan etkinliğe ilişkin görüntülerin yer aldığı CD kaydının izlenmesinden etkinlik çerçevesinde kurulan içki standlarının etrafında onsekiz yaşından küçüklerin bulunduğu ve içki içtikleri görülmekle birlikte olay mahallinde bulunan her firmanın ayrı bir içki standı kurduğu, firmaların tümünün görüntülere yansımadığı, görüntülere yansıyan firmalar arasında davacının standının bulunmadığı, davacının onsekiz yaşından küçüklere içki sunumu yaptığı yolundaki iddianın somut olarak ortaya konulamadığı, bu nedenle dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 18 yaşından küçüklere alkollü içki servisi yapılan etkinliğe katılan davacının fiilinin 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun’un 8. maddesi kapsamında yaptırım uygulanmasını gerektirdiği, her ne kadar görüntülere yansıyan firmalar arasında davacının standı bulunmasa da dava dosyasında bulunan CD içeriğinde davacının iştirak ettiği etkinlikte küçüklere alkollü içki servisi yapıldığının sabit olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NUN DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlığa konu idarî yaptırım kararını Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Başkanlık onayı ile tesis edilen dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmamakta olup, temyiz isteminin reddi ile sonucu itibarıyla yerinde görülen Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde, “03/06/2011 tarih ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”; Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş; 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, nın görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş; 412. maddesinin (k) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Belirtilen kurallara göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun yerine ‘nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden, … Alışveriş Merkezi’nde TAPDK üretim ve satış belgesine sahip şarap üreticilerinin katılımıyla 14-16 Aralık 2012 tarihlerindeki etkinliğe katılan firmalar adına düzenlenmiş stant kiralama sözleşmeleri ile içki sunumu izni verilmesi isteminin davalı idarece uygun bulunduğu, aralarında davacının da bulunduğu üretim ve satış izni bulunan 23 firmanın anılan etkinliğe katıldığı, söz konusu etkinlikte 18 yaşından küçüklere alkollü içki sunumu yapıldığı yolunda yazılı ve görsel medyada çıkan haberler üzerine 17/12/2012 tarih ve … sayılı Başkanlık Makamı Olur’u ile davacının da aralarında bulunduğu katılımcı firmaların tümünün uyarılmasına ilişkin işlemin tesis edildiği, anılan işlemin 20/12/2012 tarih ve 23515 sayılı işlemle davacıya bildirilmesi üzerine bakılan dava açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki mevzuat kuralları incelendiğinde;
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2. maddesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun, Kurum’un karar organı olduğu belirtilmiş; 3. maddesinde, Kurul’un görev ve yetkileri sayılarak anılan maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde, 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun’da yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla, tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyecek düzenlemeleri yapmak ve bunlarla ilgili kararları almak konusunda Kurul’un görevli ve yetkili olduğu belirtilmiştir.
Anılan Kanun’un 8. maddesinin altıncı fıkrasında, “Yukarıda sayılan fiiller dışında, bu Kanun ile 4250 sayılı Kanun’a veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Kurum’ca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti hâlinde, ilgili gerçek ve tüzel kişiler uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Her işlem için verilecek süre Kurum’ca belirlenir. Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi hâlinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hâllerde süre verilmeksizin Kurum’ca verilen belgeler iptal edilir.” kuralı yer almaktadır.
4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nun “İspirto ve ispirtolu içkilerle diğer maddelerin satışı” başlıklı 19. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Alkol, bira ve şarap dâhil her çeşit alkollü içkinin televizyon, kablolu yayın, radyo ve kamu yayın araçlarıyla reklamının yapılması, ayrıca, içki satış yerleri ile tüm ticari ve kamuya açık yerlerde, tüketilmek veya beraberinde götürülmek üzere onsekiz yaşından küçüklere alkollü içecek satılması veya sunulması yasaktır. Ruhsatlı bayiler, tüketici talepleri doğrultusunda alkollü içki bulundurur ve bunlara satış mahallinde adil teşhir imkânı sağlarlar.” kuralına yer verilmiştir.
07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İşyerlerine ilişkin ortak hükümler” başlıklı 6. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, “İşyerinde; onsekiz yaşını doldurmamış kişilere tütün mamulleri ve alkollü içkiler satılamaz veya sunum suretiyle tüketimlerine arz edilemez. Yaş konusunda tereddüde düşülmesi hâlinde satıcı, talepte bulunan tüketiciden kimlik belgesi istemek suretiyle, onsekiz yaşından büyük olduğu bilgisine ulaşarak satışı veya sunumu gerçekleştirir.” 26. maddesinin ikinci fıkrasında ise; “03/01/2002 tarih ve 4733 sayılı Kanunun 8’inci maddesinin beşinci fıkrasında sayılan kabahat fiilleri ile suç kapsamında olan fiiller dışında; 03/01/2002 tarih ve 4733 sayılı Kanun ve 08/06/1942 tarih ve 4250 sayılı Kanun’a veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Kurum’ca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti hâlinde;
a) İlgili gerçek ve tüzel kişiler yazılı olarak uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Bu Yönetmelikte süresi belirlenmeyen işlemler için verilebilecek süre Kurum’ca belirlenir.
b) Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi hâlinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hâllerde süre verilmeksizin Kurum’ca, gerçek ve tüzel kişilerin aykırılığa konu işyerine verilmiş bulunan satış belgesi iptal edilir.
c) Bu fıkra uyarınca satış belgesi iptal edilen gerçek ve tüzel kişilerin, iptale konu işyerine ilişkin yeni belge başvuruları otuz günden önce değerlendirmeye alınmaz.” kuralı yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kurallar uyarınca, ilgililerin mevzuata aykırı davranışlarının tespiti hâlinde, eylemin ağırlığı ve somut olayın özelliğine göre çeşitli idarî yaptırımların uygulanmasının mümkün olduğu, idarî yaptırımları düzenleyen mevzuat hükümlerinde yaptırım kararını uygulayacak merciye yönelik olarak belirleme yapılmamış olmakla birlikte, alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyici niteliği bulunan idarî yaptırım kararlarının Kurum’un karar organı olan Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, anılan etkinlikte onsekiz yaşından küçüklere alkollü içki sunumu yapıldığından bahisle davacı şirketin uyarılması yolunda tesis edilen Başkanlık işleminde yetki yönünden hukuka uygunluk bulunmadığından dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararı sonucu itibarıyla yerinde görülmüştür.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 11/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.