Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2013/2764 E.  ,  2019/2485 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/2764
Karar No:2019/2485

TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Köyü’nde bulunan … ada, … parsel numaralı taşınmazın satışına yönelik olarak 24/10/2011 tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile gerçekleştirilen ihalenin iptali için yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Milli Emlak Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; Hazinenin, kanunlar çerçevesinde, mülkiyet hakkından kaynaklanan tasarruf yetkisine sahip olduğu, davalı idarece taşınmazın açık artırma yolu ile satışına yönelik olarak gerekli ilanların mevzuata uygun bir şekilde yapıldığı, satışa ilişkin duyurunun taşınmazın bulunduğu yerde yapılmasını sağlamak üzere köy muhtarlığına … tarih ve .. sayılı yazının gönderildiği, davaya konu taşınmazı ecrimisil ödemek suretiyle kullanan … ‘ya … tarih ve … sayılı yazı ile davetiye gönderildiği, adı geçenin 24/09/2011 tarihinde vefat etmesi nedeniyle bildirimin yapılamadığına dair posta teşkilatı tarafından herhangi bir geri bildirimde bulunulmadığı, murisin ölümünden sonra davacının veya diğer mirasçıların ihaleye katılmak üzere kendilerine davette bulunulmasını sağlamak üzere herhangi bir başvurularının olmadığı, bu durumda dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, murisi … ‘nın dava konusu taşınmazı yıllardır ecrimisil ödemek suretiyle kullanımında bulundurduğu, dava konusu taşınmazın satışı hususunda murisin, davalı idarenin ihale kararından önce gerçekleştirdiği talebinin karşılanmadığı, dava konusu taşınmazın satışına yönelik olarak murisin ölümü üzerine mirasçılarına tebligat yapılmadığı, ihalenin taşınmazın bulunduğu köyde duyurulmadığı, murisin ve kanuni mirasçılarının öncelikli alım haklarının kullandırılmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın satışına yönelik olarak gerekli ilanların yapıldığı, taşınmazın bulunduğu Yuvalı Köyü Muhtarlığı’na gerekli duyuruların yapılmasını sağlamak üzere … tarih ve … sayılı yazının gönderildiği, dava konusu taşınmazı ecrimisil ödemek suretiyle kullanımında bulunduran davacının eşi … ‘ya … tarih ve … sayılı ihaleye davet yazısının gönderildiği fakat ilgilinin 24/09/2011 tarihinde vefat etmiş olması nedeniyle yapılmak istenen bildirimin amacına ulaşıp ulaşmadığına yönelik olarak herhangi bir geri bildirim yapılmadığı, … ‘nın ölümünden sonra mirasçıların ihaleye davet edilme talebinde bulunmadıkları, 4070 sayılı Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun kapsamında doğrudan satın alma hakkı veya öncelikli alım hakkı bulunmayan murisin veya mirasçılarının adreslerinin tespit edilmesi ve kendilerine tebligat yapılmasına yönelik bir zorunluluğun bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
… ili, … ilçesi, … Köyü’nde bulunan … ada, … parsel numaralı … m² yüzölçümlü taşınmazın kullanımına yönelik olarak davacının eşi … hakkında davalı idarece 07/01/2000 ile 31/12/2006 dönemini kapsayacak şekilde ecrimisil tahakkuk ettirilmiş, taşınmazın kullanıcısı ve davacının eşi … tarafından 18/01/2007 tarihinde davalı idareye başvuruda bulunularak ecrimisil ihbarnamesinde belirtilen taşınmazın satın alınmak istendiği belirtilmiş, ilgilinin satın alma istemi üzerine satışa yönelik hazırlık işlemleri kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlarla yazışmalar yapılmış, bahsi geçen taşınmazı satın alma istemiyle 18/04/2011 ve 26/05/2011 tarihli dilekçelerle ve … tarafından da davalı idareye başvuruda bulunulmuş, ..’nın taşınmazı kullanmaya devam ettiğinin tespit edilmesi üzerine 01/01/2007 ile 20/05/2011 tarihlerini kapsayacak şekilde yeniden ecrimisil tahakkuk ettirilerek 09/06/2011 tarihinde ..’ya tebliğ edilmiş, gerekli işlemlerin tamamlanması üzerine 28/09/2011 tarihinde 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesi uyarınca taşınmazın açık teklif usulü ile satışına karar verilmiştir.
Taşınmazın kullanıcısı olan ..’ya 11/10/2011 tarih ve … sayılı ihaleye davet yazısı gönderilmiş, ihaleye konu taşınmazın ilan metni yayımlanmak üzere Basın İlan Kurumu … Şube Müdürlüğü’ne 04/10/2011 tarih ve 12050 sayılı yazı ile gönderilmiş, ilan metninin 2886 sayılı Kanun’un 17. maddesinin birinci fıkrası uyarınca yerel bir gazetenin 13/10/2011 (birinci ilan) ve 18/10/2011 (ikinci ilan) olmak üzere iki defa yayımlanması istenilmiş, ilan metni mahalli gazetenin 11/10/2011 ve 17/10/2011 tarihli nüshalarında yayımlanmış, … Köyü Muhtarlığı’na duyurulmak üzere 06/10/2011 tarih ve … sayılı yazı ile ilan metni gönderilmiş, gerekli duyurunun yapıldığı tutanaklarla tespit edilmiş; …, …, …, …, …, … ve … Valiliklerine, Belediye Başkanlıklarına, İl Emniyet Müdürlüklerine, oda başkanlıklarına ilana yönelik olarak yazılar gönderilmiş, ihale ilan metni Maliye Bakanlığı ve … Defterdarlığı’nın internet sitesinde de yayımlanmıştır.
24/10/2011 tarihinde gerçekleştirilen ihale üzerine, taşınmazın isimli kişiye satışı yapılmış, davacı tarafından yıllardır ecrimisil ödemek suretiyle taşınmazı kullanan …’ya veya ölümünden sonra mirasçılarına ihaleye veya satışa yönelik olarak tebligat yapılmadığından bahisle 03/01/2012 tarihinde ihalenin iptali istemiyle başvuruda bulunulmuş, anılan başvurunun reddine ilişkin 11/01/2012 tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İhalenin ilanı” başlıklı 17. maddesinde, “İhale konusu olan işler aşağıdaki esas ve usullere göre isteklilere ilan yoluyla duyurulur: 1. İhalenin yapılacağı yerdeki ilanlar: a) Günlük gazete çıkan yerlerde ihaleler, ihalenin yapılacağı yerde çıkan gazetelerde en az bir gün aralıkla yayınlanmak suretiyle iki defa duyurulur. Gazete ile yapılacak ilk ilan ile ihale günü arası 10 günden, son ilan ile ihale günü arası 5 günden az olamaz. b) Günlük gazete çıkmayan yerlerdeki ihalelerde ilan, bu fıkranın (a) bendindeki süreler içinde ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilan tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılır. Bu işlemler bir tutanakla belgelenir. Bu yerlerde en çok 7 gün aralıklarla gazete çıkıyorsa ayrıca gazete ile bir defa ilan yapılır…”; “Açık teklif usulünün uygulanması” başlıklı 46. maddesinde, “Açık teklif usulüne göre ihaleler, isteklilerin ihale komisyonları önünde tekliflerini sözlü olarak belirtmeleri suretiyle yapılır. Ancak; istekliler ilanda belirtilen ihale saatine kadar komisyon başkanlığına ulaşmış olmak şartıyla, 37. madde hükümlerine uygun olarak düzenleyecekleri tekliflerini iadeli taahhütlü bir mektupla da gönderebilirler. Teklif sahibi komisyonda hazır bulunmadığı takdirde posta ile gönderilen teklif son ve kesin teklif olarak kabul edilir.” kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 4070 sayılı Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun’un “Tarımsal Amaçla Kullananlara Arazi Satışı” başlıklı 7. maddesinde, “Hazineye ait tarım arazileri, 31.12.2002 tarihinden önce beş yıl süreyle fiilen tarımsal amaçla kullanılması ve bu hususun Hazinece belirlenmiş olması şartıyla, kullananlara doğrudan satılabilir. Bu Kanunun 5, 6, 7 nci maddelerinden yararlanacak kişilere satış yapılabilmesi için birikmiş kira ve ecrimisil borçlarının asıllarının % 20 fazlasıyla ödenmesi şarttır. Bu şekilde ödeme yapıldığı takdirde ayrıca gecikme zammı ve faiz alınmaz. Hazineye ait taşınmazlardan, mülga 28.6.1966 tarihli ve 766 sayılı Kanunun 37 nci maddesi gereğince üzerine şerh konulmuş ve 21.6.1987 tarihli ve 3402 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine göre ilgililerince talep ve dava edilmemiş olanlar ile davaları devam edenlerden davadan vazgeçenlere, birinci fıkradaki şartlar aranmaksızın tapuda adına şerh bulunanlara veya bunların yasal mirasçılarına doğrudan satılabilir.”; “Tarım Arazilerini Kullananların Öncelikli Alım Hakkı” başlıklı 8. maddesinde, “31.12.2002 tarihinden önce Hazineye ait tarım arazilerini kullananlardan, doğrudan satış hakkından yararlanamamış olanlar veya bunların kanunî mirasçıları; taşınmazı fiilen kullanmaları ve bu hususun Hazinece belirlenmiş olması şartıyla, satışa çıkarılacak bu arazileri öncelikli alım hakkına sahiptir. Alım hakkı olan ihaleye katılsın veya katılmasın ihale ita amirince onaylanmadan önce kendisine 7 gün içinde yapılacak tebligat üzerine 15 gün zarfında ihale bedelinin tamamını veya 1/4’ü ile vergi, resim ve harçları yatırır, kalan borcunu ödeyeceğini taahhüt eder ve istenecek belgeleri idareye verirse, ihale hak sahibine yapılır ve durum üzerinde ihale kalan müşteriye bildirilir. Hak sahibi, bu süre içinde üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmez ise, müşteriye tebligat yapılarak işlemler tamamlanır. İhalede istekli bulunmadığı takdirde ikinci ve müteakip ihalelerde öncelikli alım hakkı kullanılamaz ve taşınmaz mal genel hükümlere göre satılır.” kuralına yer verilmiştir.
19/06/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “İhalenin ilanı” başlıklı 19. maddesinde, “İhale konusu olan işler, aşağıdaki usul ve esaslara göre isteklilere ilan yoluyla duyurulur. a) İhalenin yapılacağı yerdeki ilanlar; 1) Günlük gazete çıkan yerlerde ihaleler, ihalenin yapılacağı yerde çıkan gazetelerde en az bir gün aralıkla yayımlanmak suretiyle iki defa duyurulur. 2) Gazete ile yapılacak ilk ilan ile ihale günü arası on günden, son ilan ile ihale günü arası beş günden az olamaz. 3) Günlük gazete çıkmayan yerlerdeki ihalelerde ise ilan, bu fıkranın (1) numaralı alt bendindeki süreler içinde defterdarlık veya malmüdürlüğü ile Hükûmet ve belediye binalarının ilan tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılır. Bu işlemler bir tutanakla tespit edilir. Bu yerlerde en çok yedi gün aralıkla çıkan gazete varsa, ayrıca gazete ile de bir defa ilan yapılır. b) Diğer şehirlerde yapılacak ilanlar; tahmin edilen bedeli her yıl Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre merkezî yönetim bütçe kanunu ile belirlenecek miktarı aşan ihale konusu işler, (a) bendine göre yapılacak ilanlardan başka tirajı göz önüne alınarak ili, Basın-İlan Kurumunca tespit olunacak günlük gazetelerden birinde, ihale tarihinden en az on gün önce bir defa ilan edilir. c) Resmî Gazete ile yapılacak ilanlar; tahmin edilen bedeli (b) bendi uyarınca belirlenecek miktarın üç katını aşan ihale konusu işler, ihale tarihinden en az on gün önce bir defa da Resmî Gazetede ilan edilir. … Onaylanan ihale kararları, kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla internet aracılığı ile ayrıca yayınlanır.” kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca, Hazineye ait tarım arazilerinin, 31/12/2002 tarihinden önce beş yıl süreyle fiilen tarımsal amaçla kullanılması ve bu hususun Hazinece belirlenmiş olması şartıyla kullanıcılarına doğrudan satılması mümkündür.
Bununla birlikte, Hazineye ait taşınmazları tarımsal amaçla fiilen kullananlara yönelik olarak, 4070 sayılı Kanun’un 7. ve 8. maddelerinde, koşulları ve sonuçları bakımından, doğrudan satın alma hakkı ile öncelikli alım hakkı şeklinde ikili bir ayrım yapılmış olsa da, Kanun’un sözü edilen maddelerinin gerekçelerinde de belirtildiği üzere, taşınmaz malların işgalinin teşvik edilmemesi için, 31/12/2002 tarihinden önce beş yıl süreyle fiilen tarımsal amaçla kullanıldığının idarelerce belirlenmesi koşulunun, gerek doğrudan satın alma hakkı gerekse öncelikli alım hakkı bakımından öncelikli koşul olduğu anlaşılmaktadır.
Bakılan davada, uyuşmazlığa konu alanın tarım arazisi olduğu, 07/01/2000 tarihinde kadastro işlemi neticesinde Hazine adına tescil edildiği, 07/01/2000-31/12/2006 tarihleri arasında tamamının .. tarafından işgal edilmesi nedeniyle ecrimisil tahakkuk ettirildiği ve ölüm tarihine kadar muris tarafından kullanıldığı hususunda tereddüt bulunmamakla birlikte, 10/01/2007 tarihli tutanağa ve dosya kapsamındaki diğer belgelere göre, anılan taşınmazın 31/12/2002 tarihinden önce beş yıl süreyle fiilen tarımsal amaçla kullanılması şartının davacı, muris veya diğer mirasçılar tarafından sağlandığı hususunun ortaya konulamadığı açık olup, 4070 sayılı Kanun’da öngörülen öncelikli alım hakkına ilişkin şartların gerçekleştiğinin tespit edilememesi karşısında, dava konusu işlemde mevzuata aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, davacının ihalenin iptaline yönelik başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 10/07/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.