Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/2741 E. , 2019/1134 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/2741
Karar No:2019/1134
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
KARŞI TARAF (DAVALI): Tarım ve Orman Bakanlığı
(Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Davacıya ait iş yerinde yapılan denetimde, bandrolsüz alkollü içki bulunduğunun tespiti üzerine, davacıya verilen 09/02/2010 tarihli ve … sayılı Açık Alkollü İçki Satış Belgesi’nin 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesi uyarınca iptal edilmesine ilişkin Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığının 21/10/2010 tarih ve 1158 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; uyuşmazlıkta davacıya ait iş yerinde kolluk kuvvetlerince yapılan aramalarda 38 adet bandrolsüz içki ele geçirildiği, davacı hakkında 4733 sayılı Kanun’a muhalefet suçundan açılan davada, … Asliye Ceza Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla adli para cezası verildiği, bunun üzerine, davacıya verilen 09/02/2010 tarihli ve … sayılı Açık Alkollü İçki Satış Belgesi’nin 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca iptal edilmesine ilişkin 21/10/2010 tarih ve 1158 sayılı işlemin tesis edildiği, davacının faaliyette bulunduğu iş yerinde, yabancı menşeli 5 tanesi boş 3 tanesi açılmış yarım ve 30 tanesi tam dolu toplam 38 adet içkiyi bandrolsüz olarak ticari amaçla iş yerinde bulundurduğu hususunun … Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılan yargılamada sübuta erdiği, bu durumda, davacının 38 adet içkiyi bandrolsüz olarak ticarî amaçla iş yerinde bulundurduğu hususu yargı kararıyla sübuta erdiğinden, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca davacıya verilen 09/02/2010 tarihli ve … sayılı Açık Alkollü İçki Satış Belgesi’nin iptal edilmesine ilişkin 21/10/2010 tarih ve 1158 sayılı işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, iş yerine yabancı turistler tarafından hediyelik içki getirildiği, 30 adet içkinin küçük minyatür içkiler olup vitrin süsü oldukları, 5 adet boş şişenin ticari nitelik taşımadığı, 3 adet yarım açılmış içkilerin de yabancı turistlere ait olduğu, bandrolsüz içki bulundurma ve satma gibi bir eyleminin olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacıya ait iş yerinde kolluk kuvvetlerince gerçekleştirilen aramada 38 adet bandrolsüz içkinin ele geçirildiği, … Asliye Ceza Mahkemesi’nce davacının fiili sabit görülerek hakkında mahkumiyet kararı verildiği, alkollü içkide bandrol bulunmamasının o ürünün yasa dışı mamulat olduğunu gösterdiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise, tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde, “03/06/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş, 412. maddesinin (k) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun yerine Tarım ve Orman Bakanlığı’nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Mah., … Cad., No:… …/… adresinde faaliyet gösteren … Restaurant isimli iş yerinin işletmesini yapan davacının bandrolsüz alkollü içki sattığının tespit edildiği, ayrıca 4733 sayılı Kanun’a muhalefetten … Asliye Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasıyla hakkında ceza davası açıldığı ve yargılamasının devam ettiğinden bahisle aynı Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrası uyarınca 09/02/2010 tarihli ve … sicil numaralı Açık Alkollü İçki Satış Belgesi’nin iptaline dair Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın 21/10/2010 tarih ve 1158 sayılı işleminin tesis edilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
09/01/2002 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (Kurum) kurulmasına, bu Kurum’un görev ve yetkilerinin düzenlenmesine ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye’de üretimine, iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) Kurum’un karar organı olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, 4733 sayılı Kanun’a 5752 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle 03/04/2008 tarihinde eklenen 4/A maddesinde, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın görev ve yetkilerinin, 5179 sayılı Kanun hükümleri hariç olmak üzere, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesi çalışmalarının gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde yürütülmesi olduğu kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca esasen Kurum’un karar organı olması nedeniyle Kurum adına tesis edilecek tüm icraî kararları alması ve Kanun’da belirtilen görevlerini yürütmesi gereken Kurul’un söz konusu yetkilerinin Kurum’un bir başka organı veya hizmet birimi tarafından kullanılması mümkün değildir. Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nca sözü edilen belgelerin verilmesi veya iptali hususunda gerekli hazırlık çalışmaların tamamlanıp nihaî kararın alınması için konunun Kurul’a sunulması gerekmektedir.
Bu itibarla, Kurul’un, Kurum’un karar organı olması, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’na verilen görev ve yetkilerin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesine ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul’a sunmaktan ibaret bulunması nedeniyle, uyuşmazlığa konu satış belgesinin iptaline ilişkin işlemlerin Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı tarafından tesis edilen işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.