Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/2708 E. , 2019/1595 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/2708
Karar No:2019/1595
TEMYİZ EDEN (DAVALI): Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirkete, LPG otogaz istasyonunda üçüncü kişilere verilebilecek maddi zararları tazmin etmek üzere zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırılmadığından bahisle 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendi uyarınca …-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; … tarihinde davacı şirkete ait akaryakıt istasyonu ve LPG otogaz istasyonda denetim yapıldığı ve istasyonlarla ilgili ayrı ayrı tutanaklar düzenlendiği, Mahkemenin 25/01/2013 tarihli ara kararı ile dava konusu işlemin hangi istasyona yönelik tutulan tutanak esas alınarak tesis edildiğinin ve davacının denetimin gerçekleştirildiği gün sigorta yaptırıldığına iddiasına yönelik olarak herhangi bir işlem yapılıp yapılmadığının davalı idareden sorulduğu, ara kararına cevaben gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, dava konusu işlemin LPG otogaz istasyonu esas alınarak tesis edildiğinin ve denetim günü davacının sigortasının bulunmadığına yönelik tespitlere yer verildiğinin anlaşıldığı, davacı şirkete ait işyerinde yapılan denetimde zorunlu sorumluluk sigortasının bulunduğu hususu gözönünde bulundurulmak suretiyle işlem tesis edilmesi gerekirken, bu husus göz ardı edilerek tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, denetim sonucu oluşturulan tutanakta hangi istasyonun sigortasının bulunmadığının açıkça ortaya konulduğu, davacı şirkete ait olup idari para cezası uygulanan istasyona ilişkin sigorta işlemlerinin denetim tarih ve saatinden sonra gerçekleştirildiği, idari para cezası uygulanmasını gerektiren fiilin ihtar veya benzeri bir telafi imkanı bulunmadığı ve dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NUN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
… Karayolu … km … Mevkii, … adresinde faaliyet gösteren davacıya ait akaryakıt ve LPG otogaz istasyonlarında 25/01/2012 tarihinde denetim yapıldığı, akaryakıt ve LPG otogaz istasyonu için ayrı ayrı tutanak düzenlendiği, tutanaklardan birinde zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırılmaksızın faaliyette bulunduğu tespitine yer verildiği, davacı şirket tarafından verilen 12/04/2012 tarihli yazılı savunmada, sigorta poliçesinin süresinin dolduğunun denetim sırasında öğrenildiği ve denetim günü derhal sigorta yaptırıldığının ifade edildiği, bunun üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun … tarih ve … sayılı işlemi ile, davacının LPG istasyonunun sigortasının bulunmadığından bahisle 5307 sayılı Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendi uyarınca …-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektirik Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendinde, “Otogaz istasyonu: Dağıtıcı veya bunlarla tek elden satış sözleşmesi yapmış bayilerce ilgili mevzuata uygun (teknik, kalite ve güvenlik) olarak kurulup, dağıtıcının tescilli markası ve amblemi altında faaliyette bulunan ve esas itibarıyla motorlu araçların otogaz LPG, madeni yağ, temizlik ve ihtiyarî olarak bakım ile kullanıcıların, tüplü LPG hariç, diğer asgarî ihtiyaçlarını karşılayacak imkânları sunan akaryakıt istasyonu içinde veya müstakil olarak hizmet veren tesisleri,”; (p) bendinde, “Otogaz LPG faaliyeti: Yakıt olarak kullanılmak üzere akaryakıt ve otogaz istasyonlarında araçlara LPG ikmali işlemi”; (r) bendinde, “Otogaz bayii: Otogaz istasyonu işleten gerçek veya tüzel kişi” şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun “Lisans sahiplerinin hak ve yükümlülükleri” başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ç) bendinde, “Bu Kanuna göre faaliyette bulunanlar; zorunlu sigorta yükümlülüğü kapsamında bulunan tesis ve/veya faaliyetlere zorunlu sigorta ile birlikte malî mesuliyet sigortası yaptırmak”; (d) bendinde, “Faaliyetleri esnasında üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmek”; 13. maddesinde, “Lisans kapsamında yürütülen faaliyetler için sigorta yaptırılması zorunludur. Bakanlar Kurulu kararıyla sigorta kapsamından muaf tutulacak faaliyetler belirlenebilir. Sigorta kapsamına alınacak varlık çeşitlerinin belirlenmesi ile bunların tâbi olacağı sigorta kolları ve muafiyet tanınan hususlar, yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verilmiştir.
16/09/2005 tarih ve 25938 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin “Sigorta” başlıklı 39. maddesinin birinci fıkrasında; “Tüm lisans sahipleri, faaliyetlerinin üçüncü kişiler nezdinde oluşturabileceği bedeni ve maddi zarar veya ziyanları tazmin etmek için gerekli malî sorumluluklara ilişkin zorunlu sigortaları yaptırmakla yükümlüdür.”; ikinci fıkrasında, “LPG Dağıtıcı Lisansı ve LPG Depolama Lisansı sahipleri, tesislerini ve LPG’yi tüm risklere karşı ssigortalamakla yükümlüdür.”; 10/05/2006 tarih ve 26164 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 24. maddesinin birinci fıkrasında; “LPG piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemlerinden bu Yönetmelikte düzenlenen ön araştırma ve soruşturma prosedürüne gerek olmayacak derecede açık olduğu Kurul tarafından belirlenenler için, Daire Başkanlığı vasıtasıyla ilgili gerçek veya tüzel kişiye onbeş günden az olmamak üzere uygun bir süre verilerek yazılı savunması alınır. Daire Başkanı, ilgili gerçek veya tüzel kişinin yazılısavunmasını, kendi görüşüyle birlikte Başkanlığa sunar. Başkan, konuyu Kurul gündemine öncelikle alır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte LPG otogaz istasyonlarının zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırma yükümlülüğü kapsamında bulunduğu, bu nedenle malî mesuliyet sigortasının yaptırılması gerektiği, sigortası bulunmayan istasyonlar hakkında idari para cezası uygulanacağı anlaşılmaktadır.
Davalı idare tarafından, 25/01/2012 tarihinde davacı şirkete ait akaryakıt ve LPG otogaz istasyonunda denetim yapıldığı, anılan denetim sonucu düzenlenen iki farklı tutanaktan birinde LPG otogaz istasyonunun zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunmadığının tespit edildiği, sigorta yükümlülüğünün yerine getirilmemesine yönelik olarak davacı şirketin yazılı savunmasının alındığı, yazılı savunmanın ve konuyla ilgili bilgi ve belgelerin davacı şirketi haklı çıkaracak nitelikte bulunmadığı, LPG otogaz istasyonuna ilişkin zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırılmaması eylemine yönelik olarak … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla 5307 sayılı Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendi uyarınca idari para cezası uygulandığı görülmektedir.
Bununla birlikte, LPG otogaz istasyonunun sigortasının bulunmaması eylemine yönelik olarak idari para cezası uygulanmasını düzenleyen 5307 sayılı Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendinde yer alan “13 üncü” ibaresinin Anayasa Mahkemesi’nin 18/01/2018 tarih ve E.2017/129, K.2018/6 sayılı kararıyla iptal edilmiş ve iptal hükmü anılan kararın 13/02/2018 tarih ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmiştir.
Anayasa’nın 153. maddesinde yer alan, Anayasa Mahkemesi’nce verilen iptal kararlarının geriye yürümeyeceği kuralı, iptal edilen hükümlere göre kazanılmış hakların korunmasına yönelik olup, Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği hâlde görülmekte olan davaların Anayasa’ya aykırılığı saptanmış hükümler dikkate alınarak görüşülüp çözümlenmesi Anayasa’nın üstünlüğü prensibine ve hukuk devleti ilkesine aykırı olacağından, temyiz incelemesinin Anayasa’ya aykırılığı belirlenerek iptal edilen kurallara göre yapılmasına imkân bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemde uygulanan 5307 sayılı Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendinde yer alan “13 üncü” ibaresi, Anayasa Mahkemesi’nin 13/02/2018 tarih ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 18/01/2018 tarih ve E.2017/129, K.2018/6 sayılı kararı ile iptal edildiğinden, Anayasa Mahkemesi’nce verilen iptal hükmünün hukukî sonuçları gözetilerek karar verilmesi gerektiği açık olup, davacıya uygulanan idari para cezasının hukuki dayanağı ortadan kalkmış durumda olduğundan dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.