Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/2168 E. , 2019/2984 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/2168
Karar No:2019/2984
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVALI): Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
VEKİLİ : …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya ait akaryakıt istasyonundan alınan benzin numunesinin teknik düzenlemelere aykırı olduğundan bahisle, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ile aynı maddenin dördüncü fıkrası uyarınca davacı şirkete …-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; davacıya ait akaryakıt istasyonunda 20/09/2011 tarihinde yapılan denetimde analiz yapılmak üzere alınan akaryakıt numunelerinin ‘nce incelenmesi sonucunda düzenlenen 30/09/2011 tarihli raporda, akaryakıtın tağşiş edilmediğinin, ancak, kaynama noktası sonu ve araştırma oktan sayısı parametrelerinin sınır değerlere aykırı olduğunun belirtildiği; bu durumda, akaryakıt istasyonundan alınan numuneler üzerinde yapılan incelemede, satılan akaryakıttaki bazı parametrelerin sınır değerlerle uyuşmadığının sabit olması karşısında, davacı şirketin idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, akaryakıt istasyonunun daha önce birçok kez denetimden geçtiği ve bu denetimlerde herhangi bir sorunla karşılaşılmadığı, cezaya konu denetimde de marker seviyesinin geçerli bulunduğu, benzinde tağşiş yapılmadığı, bu nedenle teknik düzenlemeye aykırılığın beşeri bir hatadan kaynaklanmış olabileceği, numunenin alınması, laboratuvara götürülmesi ve saklanması sırasında dış etkenlere maruz bırakılmış olabileceği, ön araştırma ve soruşturma yapılmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Yolu üzerinde faaliyet gösteren davacıya ait akaryakıt istasyonundan alınan benzin numunesinin teknik düzenlemelere aykırı olduğundan bahisle, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ile aynı maddenin dördüncü fıkrası uyarınca davacı şirkete …-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 2. maddesinin (42) numaralı bendinde, “Teknik Düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenleme” olarak tanımlanmıştır.
Yine, 5015 sayılı Kanun’un “Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri” başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanun’a göre faaliyette bulunanların; piyasa faaliyetlerinde, Kurul’un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları vurgulanmış; 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. madde hükümlerinin ihlâli hâlinde, sorumlularına ikiyüzellibin Türk Lirası idarî para cezası verileceği belirtildikten sonra aynı maddenin dördüncü fıkrasında, bayiler için yukarıda yer alan cezaların beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan ve 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu; (b) bendinde, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar da yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu belirtilmiş; 7. maddesinin (d) bendinde ise, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü oldukları ifade edilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacıya ait akaryakıt istasyonundan alınan numunenin ulusal marker seviyesi geçerli bulunmuş, akaryakıtın tağşiş edilmediği tespit edilmiş, “kaynama noktası sonu” ve “araştırma oktan sayısı” dışındaki tüm parametreler teknik düzenlemelere uygun çıkmıştır. Davacı tarafından, kendisinin akaryakıta herhangi bir müdahalede bulunmadığı, teknik düzenlemelere aykırılığın farklı sebeplerden kaynaklanmış olabileceği ve bu durumdan kendisinin sorumlu tutulamayacağı ileri sürülmüştür.
Uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için gerekli görüldüğünden Dairemizin 24/04/2019 tarihli ara kararı ile ‘nden; “kaynama noktası sonu” parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığının, diğer parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle söz konusu parametrenin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığının ve saklama koşullarından ve analize başlama süresinden kaynaklanan sebeplerle bu parametrenin etkilenip etkilenmeyeceğinin…” sorulduğu; … tarih ve … sayılı cevabî yazıda, “kaynama noktası sonu parametre değerlerinin üretim aşamasında rafineriler tarafından ayarlanmakta olduğu, numunelerin uygun şekilde saklanıp nakliye edilmeleri gerektiği, söz konusu parametrelerin numune almadan başlayan ve analizin tamamlanmasına kadar geçen süreç içerisinde tağşiş amaçlı herhangi bir ürün karıştırılmadığı müddetçe dış etkenlerden etkilenmeyeceğinin değerlendirildiği” ifade edilmiştir.
Ara kararı cevabı üzerine bu defa yine anılan Araştırma Merkezi’nden, 09/07/2019 tarihli ara kararı ile, “numunenin incelenmesi sonucunda TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nce düzenlenen … tarih ve … numaralı analiz raporu ile numunenin “ulusal marker seviyesinin geçerli bulunduğunun”, “tağşiş olmadığının” “kaynama noktası sonu” ve “araştırma oktan sayısı(RON)” parametrelerinin teknik düzenlemede yer alan kriterlere uygun olmadığının belirtildiği; bu durumda söz konusu raporda numunede tağşiş olmadığı hâlde “kaynama noktası sonu” parametresinin yüksek çıkmasının teknik olarak ne anlama geldiğinin sorulmasına; “kaynama noktası sonu” parametresinin, “tağşiş olmadığı hâlde” yüksek çıkmasının sebebinin numunenin alınması, laboratuvara teslimi ve saklanması sırasında dış etkenlere maruz bırakılmış olmasından, kısaca davacı şirketin müdahaleleri dışında bir sebepten kaynaklanmış olup olmayacağı sorularak, bu hususun ayrıntılı şekilde açıklanmasının istenmesine” karar verildiği; … tarih ve … sayılı ara kararı cevabında “.. söz konusu numunede tağşiş olmadığı halde “kaynama noktası sonu” ölçüm değerinin yüksek çıkmasının; üretim aşamasından, numunenin standarda uygun alınmamasından, numunenin alındıktan sonra uygun ortam şartlarında muhafaza edilmemesinden ve numunenin depolandığı tankın temiz olmamasından kaynaklanabileceğinin değerlendirildiği” belirtilmiştir.
Öte yandan, benzer bir uyuşmazlıkta, Dairemizce 10/12/2013 ve 06/03/2014 tarihli, E:2013/2960 sayılı ara kararları ile , … A.Ş. (…) ve ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi’nden; araştırma oktan sayısı ile motor oktan sayısı parametrelerinin sonradan müdahale ile değiştirilmesinin (arttırılması veya azaltılması yönünde) teknik olarak mümkün olup olmadığı ve bu parametrelerin numunenin alımı, taşınması veya saklanması koşullarından veya iklim koşullarından kaynaklanan sebeplerle etkilenip etkilenmeyeceğinin sorularak konuya ilişkin tüm bilgi ve belgelerin istenilmesine karar verildiği; … ve TÜBİTAK tarafından ara kararlarına verilen cevaplarda, ulusal marker ve diğer teknik özellikler değiştirilmeksizin sadece araştırma oktan sayısı ile motor oktan sayısını değiştirecek bir müdahalenin teknik olarak mümkün olmadığının, numunenin alımı, taşınması veya saklama koşullarının analiz sonuçlarına etki edebileceğinin, numunenin gün ışığına veya floresan ışığına maruz kalması hâlinde söz konusu oktan sayılarının değişebileceğinin belirtildiği; yine bir başka benzer uyuşmazlıkta, Dairemizin E:2010/4958 sayılı dosyasında ise, bayilik lisansı sahibi olan başka bir davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda yapılan denetim sonucunda, davacı şirket yetkilisi hakkında petrol kaçakçılığı suçlamasıyla açılan davada, … Asliye Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasında, konuya ilişkin görüş sorulan ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi’nin … tarih ve … sayılı yazısında, benzinde oktan sayısının rafineri üretimi sırasında belirlenen bir özellik olduğu, benzinin kompozisyonu ve MTBE gibi katkı maddeleri ile istenen seviyede olmasının sağlandığı, oktan sayısı ile ilgili standartta belirtildiği üzere, güneş ışığına maruz kalan ve uzun süre bekletilen numunelerde oktan sayısında değişme beklenebileceği, ilgili dosyada belirtildiği üzere ulusal markeri olumlu çıkan bir yakıtın oktan sayısını kasıtlı olarak bayilerin değiştirmesinin mümkün olmadığı yönünde görüş bildirildiği görülmektedir.
Bu durumda, akredite laboratuvarlar tarafından verilen görüş yazıları ve ara kararı cevapları birlikte değerlendirildiğinde, akaryakıtın ulusal marker seviyesinin geçerli olması, tağşiş olmaması, “kaynama noktası sonu” ve “araştırma oktan sayısı” parametrelerinin üretim aşamasında belirleniyor olması, tağşiş olmadığı hâlde “kaynama noktası sonu” değerinin yüksek çıkmasında davacıya atfedilebilecek tek kusurun numunenin alındığı tankın temiz olmaması ihtimali olduğu, diğer unsurlara ilişkin davacının bir müdahalesinin ve kusurunun olmadığı; öte yandan, idari para cezasına dayanak teşkil eden … tarih ve … sayılı akaryakıt analiz raporuna göre numunenin “berrak ve parlak olduğunun” ifade edilmesi karşısında, numunenin alındığı tankın temiz olmadığına ilişkin herhangi bir tespitin olmadığı, davacı şirketin numune alınan akaryakıta bir müdahalesinin olduğuna ilişkin ve piyasaya teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt arz ettiğine ilişkin başka bir tespitin de bulunmadığı dikkate alındığında, davacı şirketin teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlama yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz etmeye olanak bulunmadığından, davacı şirket hakkında idari para cezası uygulanmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/10/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.