Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/2103 E. , 2019/3789 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2013/2103
Karar No : 2019/3789
DAVACI : … A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
DAVALI : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN KONUSU :
Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların 26. maddesinin 1. ve 2. fıkralarının değiştirilmesine ilişkin 09/05/2013 tarih ve 4400 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın dava konusu değişiklikten önceki 26. maddesi uyarınca, Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara iletim bedeli uygulanmaz iken, yapılan değişiklik ile, … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara, tarife çizelgelerinde iletim sistemi kullanıcısı tüketiciler için belirlenmiş olan tarifelerin uygulanmasına karar verildiği; bu şekilde, … ile sistem kullanım anlaşması imzalayan OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin, davaya konu Usul ve Esasların 24. maddesinde tanımlanan iletim sistem kullanıcıları gibi değerlendirildiği ve bu tüketicilere kayıp kaçak, iletim, sayaç okuma ve reaktif enerji bedellerinin uygulanmadığı, ancak Usul ve Esasların 24. maddesinde iletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımında olmayan OG baralarına mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı olan tüketicilerden söz edildiği, dolayısıyla, kayıp kaçak, iletim, sayaç okuma ve reaktif enerji bedelleri uygulanmayacak olan abonelerin, bu tür bağlantı durumunda olan aboneler olduğu, anılan uygulamaya davalı idare tarafından dayanak gösterilen Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesinde, hangi tarifelerin uygulanacağına dair bir ibarenin yer almadığı, öte yandan, bölgede, enerjinin yaklaşık % 15-20 ‘sinin OSB’ler tarafından tüketildiği ve şirketleri için verilen kayıp hedeflerinin davaya konu değişikliklerden önceki durum dikkate alınarak belirlendiği, ancak dava konusu değişiklikten sonra, Kurumca verilen hedeflere ulaşılmasının mümkün olmayacağı, davalı idare tarafından yıllardır OSB’lere ilişkin tarife parametrelerinin bu şekilde uyguladığı, dava konusu Kurul kararı ile dağıtım şirketlerinin zararlarını önlemek amacıyla herhangi bir tedbir almaksızın ve yeni hedef kayıp kaçak oranlarını belirlemeksizin OSB’lerin bağlantı grubunun değiştirildiği, OSB’lerin bağlantı grubunun hangi gerekçelerle değiştirildiğinin ortaya konulması gerektiği ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Öncelikle, usule ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak ise, 18/12/2012 tarihli ve … sayılı Kurul kararı ile, 01/01/2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın onaylanmasına karar verilerek, 3002 sayılı Kurul kararı ile onaylanmış olan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın yürürlükten kaldırıldığı; 4193 sayılı Kurul kararı ile onaylanan Usul ve Esaslar’ın yayımlanmasını müteakip OSB dağıtım lisansı sahipleri tarafından, davalı Kuruma başvurularak; OSB’nin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesinde, …’ın, OSB’lerin iletim sistemine bağlantı ile ilgili taleplerinin karşılanmasında OSB’leri dağıtım şirketi gibi değerlendireceğinin kurala bağlandığı, dolayısıyla, mülkiyeti …’a ait olan ve dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baraların kullanımında, dağıtım şirketleri ile OSB’lerin eşit ve aynı haklara sahip oldukları, dağıtım sistemi kullanıcıları için itibarî bağlantı noktaları ve ilgili mevzuat uyarınca sayaçların bulunması gereken noktadan dolayı, … ile imzalanan bağlantı ve sistem kullanım anlaşmasına göre iletim bedeli ile birlikte, cezai şartlarda belirtilen ihlâlin meydana gelmesi hâlinde reaktif enerji bedelinin de …’a ödendiği, bu nedenle, OSB’lerin perakende satış şirketi tarafından sayaç okuma hizmeti verilmediği için sayaç okuma bedeli, kayıp-kaçak bedeli ve reaktif enerji bedelini ödememeleri gerektiği hususları belirtilmek suretiyle 4193 sayılı Kurul kararının ilgili maddesinin yeniden incelenmesinin talep edildiği; anılan talep üzerine, görüşüne başvurulan Elektrik Piyasası Daire Başkanlığı’nca; …’a ait orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla tek bir tüzel kişi olarak bağlanacak olan OSB’lerin o barada başka bir dağıtım şirketi olsun veya olmasın iletim sistemi kullanıcısı sayılması gerektiği, uygulamanın da 18/12/2013 tarihli, … sayılı Kurul kararına kadar bu şekilde olduğu hususlarının ifade edildiği, uygulamaya ilişkin olarak ise, dağıtım şirketleri ve görevli tedarik şirketlerinin, davalı Kuruma göndermiş oldukları yazılardan, … ile iletim sistem kullanım anlaşması imzalamış olan dağıtım lisansı sahibi OSB’lere, kural olarak, kayıp kaçak bedeli, iletim bedeli, reaktif enerji bedeli gibi bedellerin uygulanmadığının tespit edildiği ve bu nedenle de 4193 sayılı Kurul Kararı ile onaylanan Usul ve Esaslar’ın 26. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile, OSB’lerin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 12. maddesi arasındaki çelişkinin giderilmesine karar verilerek, dava konusu 4400 sayılı Kurul kararı ile, Usul ve Esasların 26. maddesinin anılan Yönetmelik’e uygun hâle getirildiği; öte yandan, davacının iddia ettiğinin aksine, Usul ve Esaslar’ın 24. maddesi kapsamına giren OSB’ler ile, Usul ve Esaslar’ın 26. maddesinin 1. fıkrası kapsamındaki OSB’ler arasında kayıp kaçak bedeli açısından bir farklılığın bulunmadığı, nitekim her iki kapsamdaki OSB’lerin de kayıp kaçağa sebep olmadıkları, dolayısıyla dava konusu Kurul kararının hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI … ‘NUN DÜŞÜNCESİ : Dava; Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların 26. maddesinin 1. ve 2. fıkralarının değiştirilmesine ilişkin 09.05.2013 tarih ve 4400 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
30.03.2013 günlü ve 28603 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun “Organize sanayi bölgelerine yürütülebilecek faaliyetler” başlıklı 13. maddesinde; ”12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan organize sanayi bölgeleri tüzel kişiliklerinden Kurumun yönetmelikle belirleyeceği şartları sağlayanlar 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın, onaylı sınırları içerisinde, Kurumdan üretim ve/veya dağıtım lisansı alarak üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabilir.
Dağıtım lisansı sahibi olmayan organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içindeki dağıtım faaliyeti, ilgili dağıtım şirketi tarafından yürütülür. Bu durumdaki organize sanayi bölgeleri, katılımcılarından dağıtım bedeli talep edemez, katılımcılarının serbest tüketici olmaktan kaynaklanan haklarını kullanmalarına ve elektrik piyasalarında faaliyet göstermelerine engel olamaz.
Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesi katılımcılarından serbest tüketici sınırını aşan tüketiciler, tedarikçilerini seçme hakkını, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilir.
Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin üretim veya dağıtım lisansı alması için sağlaması gereken özel şartlar, lisans alınmasına ilişkin usul ve esaslar, ürettiği veya serbest tüketici sıfatıyla temin ettiği elektrik enerjisinin; katılımcılarının kullanımına sunulmasına, dağıtım bedellerinin belirlenmesine, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin bu madde kapsamında gerçekleştirebileceği faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içerisinde olup, bedelsiz olarak veya sembolik bedelle …’a devredilen dağıtım tesislerinin mülkiyeti ve işletme hakları Kurul tarafından belirlenecek süre içerisinde devir tarihinden itibaren yapılan yatırım tutarlarının finansal maliyetlerinin eklenmesiyle bulunacak olan bedelle ilgili organize sanayi bölgesine devredilir.
Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği, katılımcılarının elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın serbest tüketici sayılır ” düzenlemesine yer verilmiş, benzer bir düzenleme, daha önceki 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 2. maddesinde de yer almıştır.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan; Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 12. maddesinde; ”OSB; a) Mülkiyeti, işletme ve bakımı kendisine veya …’a ait transformatör/ transformatörler ile iletim sistemine iletim gerilimi seviyesinden, b) …’ın Transformatör Merkezlerinin (TM) şalt sahalarının orta gerilim barasına müstakil fider/fiderlerden kendisine veya ilgili dağıtım şirketine ait hatlarla ya da, c) Dağıtım Şirketine ait müstakil bir Dağıtım Merkezine (DM) bağlanır.
…, OSB’lerin iletim sistemine doğrudan veya Transformatör Merkezlerinin orta gerilim baralarına bağlantı ile ilgili taleplerinin karşılanmasında, OSB’leri dağıtım şirketi gibi değerlendirir.
OSB, … veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ile ilgili mevzuat hükümlerine göre tesis edilmiş bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları imzalar ” düzenlemesine yer vermiştir.
Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ile Görevli Perakende Satış şirketlerinin Tarife uygulamalarına İişkin Usul ve Esasların, 26. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında; İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; sayaç okuma, kayıp-kaçak, iletim ve reaktif enerji bedeli uygulanır. Ancak bu tüketicilerden Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara iletim bedeli uygulanmaz. Bu tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri uygulanır.
İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile dağıtım şirketine ait hatla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; dağıtım, sayaç okuma, kayıp kaçak, iletim, reaktif enerji bedelleri ile çift terimli tarife sınıfına tabi olanlara ise, ayrıca güç ve güç aşım bedeli uygulanır. Ancak bu tüketicilerden Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara iletim bedeli uygulanmaz” hükümleri yer alırken, davaya konu 20.05.2013 günlü ve 28652 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan dava konusu değişiklik ile; söz konusu 26. maddenin 1. ve 2. fıkraları; ”İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; sayaç okuma, kayıp-kaçak, iletim ve reaktif enerji bedeli uygulanır. Ancak, bu tüketicilerden “Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik” kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara, bu Usül ve Esasların 24. maddesi hükümleri uygulanır. Bu fıkra kapsamına giren tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri de uygulanır.
İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile dağıtım şirketine ait hatla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; dağıtım, sayaç okuma, kayıp-kaçak, iletim, reaktif enerji bedelleri ile çift terimli tarife sınıfına tabi olanlara ise ayrıca güç ve güç aşım bedeli uygulanır. Bu tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri de uygulanır” şeklinde değiştirilmiştir.
Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların 24. maddesinde ise; ” Görevli perakende satış şirketinden enerji temin eden, iletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler, iletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımında olmayan OG baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı olan tek bir tüzel kişi durumundaki tüketiciler ile aynı baraya birden fazla tüzel kişinin bağlı olması ve bu tüzel kişilerin … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olmaları halinde bu tüketicilere tarife çizelgelerinde iletim sistemi kullanıcısı tüketiciler için belirlenmiş olan tarifeler uygulanır” düzenlemesi yer almıştır.
Davacı; Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın dava konusu değişiklikten önceki 26. maddesi uyarınca, iletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinen, müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilerden, … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara iletim bedeli uygulanmaz iken, yapılan değişiklik ile, … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara, tarife çizelgelerinde iletim sistemi kullanıcısı tüketiciler için belirlenmiş olan tarifelerin uygulanmasına karar verildiği, bu şekilde, … ile sistem kullanım anlaşması imzalayan OSB dağıtım lisansı tüzel kişilerin, davaya konu Usül ve Esasların 24. maddesinde tanımlanan iletim sistem kullanıcıları gibi değerlendirildiği ve bu tüketicilere kayıp kaçak, iletim, sayaç okuma ve reaktif enerji bedellerinin uygulanmadığı, ancak dava konusu Usul ve Esasların 24. maddesinde, iletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımında olmayan OG baralarına mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı olan tüketicilerden söz edildiği, dolayısıyla, kayıp kaçak, iletim, sayaç okuma ve reaktif enerji bedelleri uygulanmayacak olan abonelerin, bu tür bağlantı durumunda olan aboneler için geçerli olduğu, anılan uygulamaya davalı idare tarafından dayanak gösterilen Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesinde, hangi tarifelerin uygulanacağına dair bir ibarenin yer almadığı, öte yandan bölgede, enerjinin yaklaşık % 15-20 ‘sinin OSB’ler tarafından tüketildiği ve şirketleri için verilen kayıp hedeflerinin 2 nolu bağlantı durumundaki tüketicilerin de dikkate alınması suretiyle belirlendiği, ancak, dava konusu değişiklikten sonra, Kurumca verilen hedeflere ulaşılmasının mümkün olmayacağı, davalı idarelerin, OSB’leri yıllardır 1 nolu bağlantı grubunda kabul ederek tarife parametlerini bu şekilde uyguladığı, ancak dağıtım şirketleriin zararlarını önlemek amacıyla herhangi bir tedbir almaksızın ve yeni hedef kayıp kaçak oranlarını belirlemeksizin OSB’lerin bağlantı grubunu değiştirdiği, OSB’lerin bağlantı grubunun hangi gerekçelerle değiştirildiğinin ortaya konulmasının gerektiği” iddiaları ile bakılan davayı açmış ise de; dosyanın incelenmesinden; 18.12.2012 tarihli ve 4193 sayılı Kurul Kararı ile 01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların onaylanmasına karar verilerek, 3002 sayılı Kurul Kararı ile onaylanmış olan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların yürürlükten kaldırıldığı, 4193 sayılı Kurul Kararı ile onaylanan Usûl ve Esasların yayımlanmasını müteakip, OSB dağıtım lisansı sahipleri tarafından, davalı Kuruma başvurularak; “OSB’nin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine ilişkin Yönetmeliğin 12. maddesinde, …’ın, OSB’lerin iletim sistemine bağlantı ile ilgili taleplerinin karşılanmasında, OSB’leri dağıtım şirketi gibi değerlendirileceğinin kurala bağlandığı, dolayısıyla, mülkiyeti …’a ait olan ve dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baraların kullanımında, dağıtım şirketleri ile OSB’lerin eşit ve aynı haklara sahip oldukları, dağıtım sistemi kullanıcıları için itibari bağlantı noktaları ve ilgili mevzuat uyarınca sayaçların bulunması gereken noktadan dolayı, … ile imzalanan bağlantı ve sistem kullanım anlaşmasına göre iletim bedeli ile birlikte, cezai şartlarda belirtilen ihlalin meydana gelmesi halinde reaktif enerji bedelinin de …’a ödendiği, bu nedenle, OSB’lerin perakende satış şirketi tarafından sayaç okuma hizmeti verilmediği için sayaç okuma bedelini, bağlantı ve ölçüm noktasına göre kayıp kaçak bedilini ve reaktif enerji bedelini ödememelerinin gerektiği” hususları belirtilmek suretiyle, 4193 sayılı Kurul Kararının ilgili maddesinin yeniden incelenmesinin talep edildiği, anılan talep üzerine, görüşüne başvurulan Elektrik Piyasası Daire Başkanlığınca; ”…’a ait orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla tek bir tüzel kişi olarak bağlanacak olan OSB’lerin o barada başka bir dağıtım şirketi olsun veya olmasın iletim sistemi kullanıcısı sayılmasının gerektiği, uygulamanın da, 18.12.2013 tarihli 4193 sayılı Kurul kararına kadar bu şekilde olduğu” hususlarının ifade edildiği, uygulamaya ilişkin olarak ise, dağıtım şirketleri ve görevli tedarik şirketlerinin, davalı Kuruma göndermiş oldukları yazılardan, … ile iletim sistem kullanım anlaşması imzalamış olan dağıtım lisansı sahibi OSB’lere, kural olarak, kayıp kaçak bedeli, iletim bedeli, reaktif enerji bedeli gibi bedellerin uygulanmadığının tespit edildiği ve bu nedenle de, 4193 sayılı Kurul Kararı ile onaylanan Usul ve Esasların 26. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile, OSB’lerin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesi arasındaki çelişkinin giderilmesine karar verilerek, dava konusu 4400 sayılı Kurul kararı ile, Usul ve Esasların 26. maddesinin, anılan Yönetmeliğe uygun hale getirildiği, öte yandan, davacının iddia ettiğinin aksine, Usül ve Esasların 24. maddesi kapsamına giren OSB’ler ile, Usul ve Esasların 26. maddesinin 1.fıkrası kapsamındaki OSB’ler arasında kayıp kaçak bedeli açısından bir farklılığın bulunmadığı, nitekim her iki kapsamdaki OSB’lerin de kayıp kaçağa sebep olmadıkları anlaşılmış olup, buna göre; davalı idare Elektrik Piyasası Daire Başkanlığı görüşü ve şirketler tarafından yapıla gelen uygulama dikkate alınarak, iletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla tek bir tüzel kişi olarak bağlı olan ve … ile iletim sistem kullanım anlaşması olan dağıtım lisansı sahibi OSB’lerin kayıp kaçak ve reaktif enerji bedellerini ödememesine yönelik olarak yapılan dava konusu düzenlemede, uygulamada yeknesaklığın sağlanması bakımından hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, davacının; “davalı idarenin, dağıtım şirketlerinin zararlarını önlemek amacıyla herhangi bir tedbir almaksızın ve yeni hedef kayıp kaçak oranları belirlemeksizin OSB’lerin bağlantı grubunu değiştirdiği ve bu şekilde şirketin kayıp gelirlerinde büyük oranda mali zararlara sebep olunduğu” iddiasına yönelik olarak; davalı idarece dosyaya sunulan değerlendirme raporundaki uzman görüşünde de; ”böyle bir düzenleme ile genel uygulamanın devam ettirilerek, yeknesaklığın sağlanması halinde dahi, geleceği yönelik bazı etkilerin ortaya çıkmasının olası olduğu, nitekim, daha önce, … ile iletim sistem kullanım anlaşması olmadığı için kayıp-kaçak vb. Bedelleri ödemekte olan OSB’lerin böyle bir anlaşmayı imzalayarak bu bedelleri ödememeye başlaması halinde, tarife hesaplamalarına konu, dağıtılan enerji ve tahakkuk ettirilen enerji rakamlarının değişiklik gösterilebilecek olması nedeniyle kayıp kaçak oranı hesaplamalarında değişikliklerin ortaya çıkmasının mümkün olduğu, böyle bir durumda, dağıtım şirketlerinin fiili kayıp kaçak oranlarının revize edilmesini talep edebilecekleri” şeklinde davacı iddiasını destekleyen hususlara yer verilmiş ise de; davacı şirketin dava konusu düzenleme sebebiyle uğramış olduğu zararın tazmini veya hedeflerinin güncellenmesi talebine yönelik olarak idarece tesis edilen işlemler, ayrı bir davanın konusunu oluşturmakta olup, davacının belirtilen istemlerle dava açabileceği açıktır.
Açıklanan nedenlerle; davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı şirket, elektrik piyasasında faaliyet gösteren dağıtım şirketidir. 18/12/2012 tarihli ve 4193 sayılı Kurul kararı ile, 01/01/2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların onaylanmasına karar verilerek, 3002 sayılı Kurul kararı ile onaylanmış olan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar yürürlükten kaldırılmıştır.
Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 26. maddesinin birinci fıkrası, “İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; sayaç okuma, kayıp-kaçak, iletim ve reaktif enerji bedeli uygulanır. Ancak, bu tüketicilerden ‘Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’ kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara iletim bedeli uygulanmaz. Bu tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri de uygulanır.” şeklinde; ikinci fıkrası ise “İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile dağıtım şirketine ait hatla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; dağıtım, sayaç okuma, kayıp kaçak, iletim, reaktif enerji bedelleri ile çift terimli tarife sınıfına tabi olanlara ise, ayrıca güç ve güç aşım bedeli uygulanır. Ancak bu tüketicilerden Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara iletim bedeli uygulanmaz. Bu tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri de uygulanır.” şeklinde iken; 4400 sayılı Kurul kararıyla, 26. maddesinin birinci fıkrası, “İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile mülkiyeti ve işletmesi kendisine ait hatlarla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; sayaç okuma, kayıp-kaçak, iletim ve reaktif enerji bedeli uygulanır. Ancak, bu tüketicilerden ‘Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’ kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara bu usul ve esasların 24’üncü maddesi hükümleri uygulanır. Bu fıkra kapsamına giren tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri de uygulanır.” olarak; ikinci fıkrası ise “İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki orta gerilim baralarına 36 kV ve altındaki gerilim seviyesinden, müstakil fider ile dağıtım şirketine ait hatla bağlı tek bir tüzel kişi durumunda olan tüketicilere; dağıtım, sayaç okuma, kayıp-kaçak, iletim, reaktif enerji bedelleri ile çift terimli tarife sınıfına tabi olanlara ise ayrıca güç ve güç aşım bedeli uygulanır. Bu tüketicilerden görevli perakende satış şirketinden enerji satın alanlara aktif enerji ve perakende satış hizmeti bedelleri de uygulanır” şeklinde değiştirilmiştir.
Bunun üzerine, anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule ilişkin itirazları geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
30/03/2013 tarih ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun “Organize sanayi bölgelerince yürütülebilecek faaliyetler” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında, ”12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan organize sanayi bölgeleri tüzel kişiliklerinden Kurumun yönetmelikle belirleyeceği şartları sağlayanlar 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın, onaylı sınırları içerisinde, Kurumdan üretim ve/veya dağıtım lisansı alarak üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabilir.” kuralına; 4. fıkrasında, “Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin üretim veya dağıtım lisansı alması için sağlaması gereken özel şartlar, lisans alınmasına ilişkin usul ve esaslar, ürettiği veya serbest tüketici sıfatıyla temin ettiği elektrik enerjisinin; katılımcılarının kullanımına sunulmasına, dağıtım bedellerinin belirlenmesine, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin bu madde kapsamında gerçekleştirebileceği faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik’in 12. maddesinde “(1) OSB’nin; (a) Mülkiyeti, işletme ve bakımı kendisine veya …’a ait transformatör/ transformatörler ile iletim sistemine iletim gerilimi seviyesinden, (b) …’ın Transformatör Merkezlerinin (TM) şalt sahalarının orta gerilim barasına müstakil fider/fiderlerden kendisine veya ilgili dağıtım şirketine ait hatlarla ya da, (c) Dağıtım Şirketine ait müstakil bir Dağıtım Merkezine (DM) bağlanır. (2) …, OSB’lerin iletim sistemine doğrudan veya Transformatör Merkezlerinin orta gerilim baralarına bağlantı ile ilgili taleplerinin karşılanmasında, OSB’leri dağıtım şirketi gibi değerlendirir. (3) OSB, … veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ile ilgili mevzuat hükümlerine göre tesis edilmiş bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları imzalar.” kuralı bulunmaktadır.
Dava konusu Kurul kararının incelenmesi:
18/12/2012 tarihli ve 4193 sayılı Kurul kararı ile, 01/01/2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların onaylanmasına karar verilerek, 3002 sayılı Kurul Kararı ile onaylanmış olan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar yürürlükten kaldırılmıştır. Sonrasında, Usul ve Esaslar’da 4400 sayılı Kurul kararıyla değişiklik yapılarak, OSB’lere iletim sistemi kullanıcısı tüketiciler için belirlenmiş olan tarifelerin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Düzenleyici kurumlar, ilgili bulundukları piyasada düzenleme ve denetleme görevi üstlenmekte olup, bu kuruluşların temel işlevi, toplumsal ve ekonomik hayatın temel hak ve özgürlükler ile yakından ilişkili alanlarındaki kamusal ve özel kesim etkinliklerini, birtakım kurallar koyarak düzenlemek, konulan kurallara uyulup uyulmadığını izlemek ve denetlemektir. Elektrik piyasası ile ilgili olarak düzenlemeler yapma yetkisine sahip olan davalı Kurumun, 4628 sayılı Kanun’la kendisine tanınan bu yetkiyi dava konusu kuralları yürürlüğe koymak suretiyle kullandığı görülmektedir
Sözlük anlamı ile “düzenli hâle koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek” olarak tanımlanan “düzenleme”, kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlıdır. Kural ise; sürekli, soyut, nesnel, genel (kişilik dışı) durumları belirleyen ve gösteren norm olarak tanımlanmaktadır (ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, 2017, İstanbul, s. 426). İdare, Anayasa ve kanunlardan aldığı yetki ile kural koyma (düzenleme yapma) yetkisine sahiptir. “Kural işlemler” (ya da diğer adıyla genel düzenleyici işlemler), üst hukuk kurallarına uygun olarak hukuk düzenine yeni kural getiren ya da mevcut bir kuralı değiştiren veya kaldıran tek yanlı idarî işlemlerdir. Düzenleme yetkisini kullanarak tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge gibi genel düzenleyici işlemleri yapan idarenin bir işleminin düzenleyici nitelik taşıdığının kabul edilebilmesi için, söz konusu işlemin sürekli, soyut, nesnel, genel durumları belirleyen ve gösteren hükümler içermesi, başka bir anlatımla, belirtilen nitelikte kurallar getirmiş olması gerekmekte olup, bu genel düzenlemelerin üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermemesi zorunludur.
Davacı tarafından, Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesinde hangi tarifelerin uygulanacağına dair bir ibarenin yer almadığı, herhangi bir tedbir almaksızın ve yeni hedef kayıp kaçak oranlarını belirlemeksizin OSB’lerin bağlantı grubunu değiştirdiği, değişikliğin gerekçesinin ortaya konulmadığı ileri sürülmüş ise de, Usul ve Esasların 26. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yapılan değişiklikle, Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik kapsamında … ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapmış olanlara atıfta bulunulduğu, söz konusu mülga Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, OSB’lerin; …’ın Transformatör Merkezlerinin (TM) şalt sahalarının orta gerilim barasına müstakil fider/fiderlerden kendisine veya ilgili dağıtım şirketine ait hatlarla bağlanacağının; üçüncü fıkrasında, OSB’lerin, … veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ile ilgili mevzuat hükümlerine göre tesis edilmiş bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları imzalayacağının kurala bağlandığı görülmekte olup, 4400 sayılı Kurul kararıyla yapılan değişikliğin OSB’lerin bağlantı grubunu değiştirmesini gerektiren yeni bir düzenleme olmadığının kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu 4400 sayılı Kurul kararıyla, uygulamada yeknesaklığın sağlanması bakımından Usul ve Esasların 26. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile OSB’lerin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesi arasındaki çelişki giderilerek Usul ve Esasların 26. maddesi anılan Yönetmelik’e uygun hâle getirilmiş olduğundan, dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 20/11/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.