Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/1783 E. , 2019/1177 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/1783
Karar No:2019/1177
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi … Kültür Merkezi’nde işletmecilik yapan davacı tarafından, perakende tütün mamulü satış belgesinin iptaline ilişkin 19/10/2010 tarih ve 1148 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun kapsamında sigaranın zararlarından özellikle gençleri korumak için eğitim ve öğretim hizmetinin verildiği yer kavramının çerçevesinin geniş tutulması gerektiği, davacının sahibi olduğu işyerinin … Üniversitesi yerleşkesi içerisinde bulunduğu, yerleşkenin eğitim ve öğretim hizmeti verilen yer kavramına dahil olduğu, dolayısıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, perakende tütün mamulü satış belgesi iptal edilen iş yerinin kampüs alanı içerisinde olmakla birlikte eğitim ve öğretime ayrılmış alanların dışında kaldığı, anılan iş yerinin halka açık bir alışveriş alanı olduğu, fakülte, yüksek okul yahut yurt binasında veya eklentisinde yer almayan iş yeri için verilen perakende tütün mamulü satış belgesinin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, üniversitelerin kampüs alanı içerisinde tütün mamulü satışının 4207 sayılı Kanun’un 3. maddesi uyarınca yasaklanması nedeniyle tesis edilen perakende tütün mamulü satış belgesinin iptaline ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı iddiasıyla istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde; “3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, nın görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş; 412. maddesinin (k) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun yerine ‘nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Dosyanın incelenmesinden, davacının “… Üniversitesi … Kültür Merkezi No:…” adresinde bulunan iş yeri için davacı … ‘na … kurum sicil numaralı Tütün Mamulü Perakende Satış Belgesi verildiği, bahse konu iş yerinin üniversitenin kampüs sınırları içerisinde bulunuduğu gerekçesiyle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinin 6. fıkrası uyarınca Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı Makam Olur’u ile söz konusu satış belgesinin iptaline karar verildiği, anılan kararın … tarih ve … sayılı davalı idare işlemiyle davacıya bildirilmesi üzerine dava açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Kanun’un 1. maddesinde, Kanun’un amacının Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun kurulması, bu Kurum’un görev ve yetkilerinin düzenlenmesi ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye’de üretimi ile iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Kurul’un Kurum’un karar organı olduğu; Kurul’un çalışma esasları görev ve yetkilerini düzenleyen 3. maddesinin (a) bendinde ise, bu Kanun gereğince Kurum tarafından yürütülecek görevlerle ilgili düzenlemeleri yapmanın Kurul’un görev ve yetkileri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, 4733 sayılı Kanun’un 4/A maddesinde, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın görev ve yetkilerinin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesi çalışmalarının gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde yürütülmesi olduğu kurala bağlandığından, anılan Daire Başkanlığı’nın sözü edilen belgelerin verilmesi veya iptali hususunda gerekli hazırlık çalışmalarını tamamlayıp nihai kararın alınması için konuyu Kurul’a sunması gerekmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu, Kurum adına tesis edilecek tüm icraî kararları almakla görevlendirilmiş olup Kurul’un sözü edilen yetkilerinin Kurum’un bir başka organı veya hizmet birimi tarafından kullanılması mümkün değildir.
Bu itibarla, Kurul’un, Kurum’un karar organı olması; Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’na verilen görev ve yetkilerin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesine ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul’a sunmaktan ibaret bulunması nedeniyle, uyuşmazlığa konu satış belgesinin iptaline ilişkin işlemlerin Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı tarafından tesis edilen işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk; davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 11/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.