Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/149 E. , 2019/1133 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/149
Karar No:2019/1133
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI): Tarım ve Orman Bakanlığı
(Tütün ve Alkol Piyasası Denetleme Kurumu)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : “… İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:…” adresinde kuruyemişçilik ve tekel bayiliği işiyle iştigal eden davacıya ait işyerinde yapılan denetimde 63 şişe bandrolsüz alkollü içki bulunduğunun tespit edildiğinden bahisle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesi uyarınca davacı adına alınmış bulunan … sicil numaralı satış belgesinin iptal edilmesine ilişkin Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın 08/06/2010 tarih ve 659 sayılı işlemi ile bu işlemin bildirimine ve satışlara devam edilmesi hâlinde idari para cezası verileceğine ilişkin 10/06/2010 tarih ve 05244 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacıya ait işyerinde yapılan denetimde 63 şişe bandrolsüz alkollü içki bulunduğunun tespit edildiği, bunun üzerine davacı hakkında … Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından iddianame düzenlenerek 4733 sayılı Kanun’a muhalefet suçundan dolayı … … Asliye Ceza Mahkemesi’nde E:… sayılı kamu davasının açıldığı, Mahkemenin … tarihli ara kararına … … Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilen cevaptan, yapılan ceza yargılaması sonucunda, anılan Mahkemenin … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararı ile davacının, sahte ve bandrolsüz içki bulundurma eylemi ile kaçakçılık suçundan dolayı mahkûmiyetine karar verildiğinin anlaşıldığı, bu durumda, davacının sahte ve bandrolsüz içki bulundurma eylemi ile kaçakçılık suçundan dolayı mahkumiyetine karar verilmiş olması karşısında, davacı hakkında tesis edilen işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararının bulunmadığı, kamu davasının devam etmesinin satış belgesinin iptalini gerektirmediği, bahse konu alkollü içkilerin tamamının faturasının olup bandrolünün bulunduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, dava konusu işlemlerin mevzuat çerçevesinde tesis edildiği, davacı hakkında daha önceden de kaçakçılık suçundan kamu davası açıldığı ve davacının bu suçtan mahkum olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanuna eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı ( 3. Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde; ” 3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10.07.2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde Tarım ve Orman Bakanlığının görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş, 412. maddesinin (k) bendinde ise Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun yerine Tarım ve Orman Bakanlığının davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
“… Mah., … Cad., No:… …/…” adresinde faaliyet gösteren davacıya ait iş yerinde yapılan denetimde bandrolsüz içki bulunduğunun tespit edildiğinden bahisle davacı hakkında 4733 sayılı Kanun’a muhalefet ettiğinden bahisle … … Asliye Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasına kayıtlı ceza davasının açıldığı ve yargılamasına devam edildiğinden bahisle aynı Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrası uyarınca … sicil numaralı satış belgesinin iptaline dair Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın 08/06/2010 tarih ve 659 sayılı işlemi ile bu işlemin bildirimine ve satışlara devam edilmesi hâlinde idari para cezası verileceğine ilişkin 10/06/2010 tarih ve 05244 sayılı işleminin tesis edilmesi üzerine bu işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (Kurum) kurulmasına, bu Kurum’un görev ve yetkilerinin düzenlenmesine ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye’de üretimine, iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) Kurum’un karar organı olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, 4733 sayılı Kanun’un 4/A maddesinde, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nın görev ve yetkilerinin, 5179 sayılı Kanun hükümleri hariç olmak üzere, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesi çalışmalarının gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde yürütülmesi olduğu kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca esasen Kurum’un karar organı olması nedeniyle Kurum adına tesis edilecek tüm icraî kararları alması ve Kanun’da belirtilen görevlerini yürütmesi gereken Kurul’un söz konusu yetkilerinin Kurum’un bir başka organı veya hizmet birimi tarafından kullanılması mümkün değildir. Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nca sözü edilen belgelerin verilmesi veya iptali hususunda gerekli hazırlık çalışmaların tamamlanıp nihai kararın alınması için konunun Kurul’a sunulması gerekmektedir.
Bu itibarla, Kurul’un, Kurum’un karar organı olması; Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’na verilen görev ve yetkilerin, Kurum’un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesine ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul’a sunmaktan ibaret bulunması nedeniyle, uyuşmazlığa konu satış belgesinin iptaline ilişkin işlemlerin Kurum’un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı’nca getirilen teklif üzerine Kurum başkanı adına başkan yardımcısı tarafından tesis edilen ve anılan Daire Başkanlığı’nca bildirimi yapılan dava konusu işlemlerde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.