Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2012/2502 E. , 2018/4039 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2012/2502
Karar No:2018/4039
TEMYİZ EDEN (DAVALI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
VEKİLLERİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … ili, … köyü, … ada, … parselde kayıtlı … Belediyesi’ne ait taşınmazın satışına yönelik Belediye Encümeni’ne yetki verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Belediye Meclisi kararı ile bu karar uyarınca 07/12/2010 tarihinde anılan taşınmazın satışına ilişkin … Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; … ili, … köyü, … ada, … parselde kayıtlı bulunan mülkiyeti davalı idareye ait olan gayrimenkulün satışının yapılması için Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile Belediye Encümeni’ne yetki verildiği, davalı idarece muhammen bedelin tespiti için ilgili yerlerden görüş sorulduğu ve bunun üzerine Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile dava konusu taşınmazın tespit edilen … TL muhammen bedel üzerinden 07/12/2010 tarihinde açık teklif usulü ile satışa çıkarılmasına karar verilerek ihale için ilana çıkıldığı, Belediye Encümeni’nin dava konusu … tarih ve … sayılı kararı ile en yüksek teklifi veren … isimli şahsa …-TL bedel karşılığında satıldığı ve satış kararının ita amirince onaylandığı, söz konusu satış için Belediye Encümenine yetki veren … tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararı ile satışın yapılmasına dair … tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle davacı tarafından açılan davada, dava konusu … ada … parsel sayılı taşınmazın, … ada … parsel sayılı taşınmazda 25/09/2009 tarihinde yapılan imar uygulması sonucunda oluşturulduğu, … ada … parsel sayılı taşınmazın ise, davalı idareye ait …, …, …, …, …, … parsel sayılı taşınmazlarda 14/04/2009 tarih ve … sayılı karar ile yapılan imar uygulaması sonucunda meydana geldiği, … ve … sayılı taşınmazların ise 26/06/2001 tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararıyla otogar tesislerine tahsisli bulunması nedeniyle davacıdan kamulaştırıldığı, imar planında otobüs terminali alanı olarak tahsis kararı olan dava konusu taşınmazın davalı idarece … tarih ve … sayılı işlemle otobüs terminali alanından çıkarılarak ticaret alanı olarak belirlenip kullanım şeklinin değiştirildiği anlaşıldığından, otobüs terminal tesisi yapımı amacıyla kamulaştırılan ve daha sonra imar uygulaması sonucu tek parselde davalı idare adına tescili yapılan taşınmazın kamulaştırılan … ve … sayılı parsellere ihtiyaç kalmaması hâlinde öncelikle davacıya … sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyuru yapılması ve ancak davacının taşınmazları geri almaması üzerine taşınmazın ihaleye çıkarılması gerektiğinden ve imar planında otobüs terminal alanı olarak belirlendiği açık olan dava konusu taşınmazın satışının yapılamayacağından bahisle … tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararı ile … tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararı hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, geri alma hakkının kamulaştırma bedelinin kesinleşmesinden itibaren 5 yıl hakkın doğmasından itibaren 1 yıl içerisinde düşeceği, 2007 yılında geri alma hakkını kaybeden davacının 2010 yılındaki satışla ilgili geri alma hakkını kullanamayacağı, terminal alanının tahsisinin satış kararından 4 gün sonra kaldırılmasının nedeninin konunun imar komisyonuna havale edilmesinden kaynaklandığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte toplanan Danıştay Onüçüncü ve Altıncı Dairelerince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, temyiz aşamasında davacı ‘ün vefat ettiği sunulan veraset ilamından anlaşıldığından davayı takip hakkı kendisine geçen mirasçıları …, …, …, … ve … ‘ün davaya devam talebi kabul edilerek gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
… ili, … köyü, … ada, … parselde kayıtlı bulunan mülkiyeti davalı idareye ait olan gayrimenkulün satışının yapılması için Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile Belediye Encümeni’ne yetki verildiği, Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile dava konusu taşınmazın satışa çıkarılmasına karar verilerek ihale için ilana çıkıldığı, Belediye Encümeni’nin dava konusu … tarih ve … sayılı kararı ile en yüksek teklifi veren … isimli şahsa satıldığı, söz konusu satış için belediye encümenine yetki veren … tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararı ile satışın yapılmasına dair … tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun ”Tarafların anlaşmasıyla vazgeçme ve devir” başlıklı 22. maddesinde; ”Kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması hâlinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına … sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları, aldığı kamulaştırma bedelini üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malını geri alabilir….”; 23. maddesinde ise, “Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl içinde, kamulaştırmayı yapan idarece veya 22’nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca devir veya tahsis yapılan idarece; kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem veya tesisat yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa, mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte ödeyerek, taşınmaz malını geri alabilir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Aktarılan kuralların değerlendirilmesinden, taşınmaz malların kamulaştırılmasını takiben, idareler tarafından, taşınmazların kamulaştırılma amaçlarına yönelik gerçekleştirecekleri veya gerçekleştirmeyecekleri eylemlerin neticesine göre, kamulaştırılan malların önceki maliklerinin geri alım hakkına yönelik farklı düzenlemeler olduğu anlaşılmaktadır.
2942 sayılı Kanun’un 22. maddesinde, kamulaştırılan taşınmaz üzerinde kamulaştırma amacına yönelik idarece hiçbir işlem veya tesisat yapılmadığı gibi aynı zamanda söz konusu taşınmazın idare tarafından kamulaştırma amacına uygun olarak kullanılma amacı da kalmamıştır. Diğer bir ifadeyle, kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırma amacı doğrultusunda tahsisine idare tarafından artık lüzum görülmemektedir.
Öte yandan, aynı Kanun’un 23. maddesi için ise aynı şeyi ifade etmek mümkün değildir. Zira, 23. maddeden, kamulaştırılan taşınmazın tahsis amacı dahilinde kullanılacağına dair idarenin halihazırda iradesinin devam ettiği, fakat bu iradeye rağmen belirtilen süreler içerisinde idare tarafından harekete geçilmediği takdirde önceki maliklere bir geri alım hakkı verildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, mal sahibi veya miraşçılarına idare tarafından … sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre bildirim yapılması, sadece idarenin ilgili taşınmazın kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik kullanımına ilişkin herhangi bir ihtiyaca gerek kalmaması durumunda gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacının mülkiyetinde iken 26/06/2001 tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararıyla otogar tesislerine tahsisli bulunması nedeniyle davacıdan kamulaştırılan … ve … parsel sayılı taşınmazların satışı amacıyla ihaleye çıkılması ve ihale konusu taşınmazın üzerinden de 08/10/2010 tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararı ile otogar alanı tahsisinin kaldırılmasıyla, söz konusu taşınmazın kamulaştırma amacına ve kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmadığı anlaşıldığından, bedeli mukabilinde geri alma hakkını kullanmasını teminen taşınmazın önceki sahibi olan davacıya … sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyuru yapılması gerekirken, bu usul işletilmeksizin taşınmazın 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile 07/12/2010 tarihinde yapılan satışına ilişkin ihalesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararı sonucu itibarıyla hukuka uygun bulunmaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … 1. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 17/12/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.