Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2011/463 E. , 2017/4074 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2011/463
Karar No:2017/4074
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı): … Belediye Başkanlığı /…
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacılar) : 1- …
2- …
Vekilleri : Av. …
İstemin Özeti :…İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; … Parkı içerisindeki Saat Kulesi kiralama ihalesine ilişkin işlemlerin İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişliği tarafından incelemesi neticesinde düzenlenen rapor esas alınarak ihale kararının ve ihale sözleşmesinin feshine karar verilerek tahliyesinin sağlanmasının amaçlandığı, işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’nin Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava,…içerisindeki Saat Kulesi işletmeciliğine ilişkin yapılan kira sözleşmesinin iptal edilmesine dair … tarih ve … sayılı … Belediye Encümeni kararı ile bu karar uyarınca 30 gün içerisinde iş yerinin tahliye edilmesi gerektiğine ilişkin … tarih ve…sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi’nce; Saat Kulesi’nin kiralanması için yapılan ihalenin davacılar üzerinde kaldığı, idare ile davacılar arasında üç yıllık kira sözleşmesi yapıldığı, ihaleye ilişkin işlemlerin İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişliği tarafından incelenmesi neticesinde Saat Kulesi’nin ihale onay belgesinde sadece giriş katının gösterildiği, 1. ve 2. kat alanlarının belirtilmediği, ihale şartnamesinde kiralanacak alanın kaç metrekare olduğuna ilişkin bilgiye yer verilmediği, şartname ve ihale ilan metinlerinin imzasız ve onaysız olduğu, ihale ilanının iki defa yapılması gerekirken bir defa yapıldığı, ihaleye posta yoluyla katılımın engellendiği, Encümen kararında kira süresinin belirtilmemesine rağmen kira sözleşmesinde kira süresinin 3 yıl olarak belirlendiği, kiraya verilen yere kiracı tarafından yapılacak tadilatların idare tarafından karşılanacağı yönünde düzenleme yapıldığı, bu durumun idareyi zarara uğratacağı tespitlerinin yapıldığı ve raporun sonuç kısmında kira sözleşmesinin iptal edilmesi konusunda ‘nın yasal yollara başvurması gerektiğinin belirtildiği, bunun üzerine davalı idare tarafından Saat Kulesi’nin ihalesine ilişkin tüm ihale işlemleri ile ihale kararı niteliğindeki…tarih ve…sayılı Encümen kararının ve davacılar ile yapılan kira sözleşmesinin iptaline ilişkin…tarih ve…sayılı Encümen kararının alındığı ve davacıların 30 gün içerisinde iş yerini tahliye etmeleri gerektiğine ilişkin…tarih ve…sayılı işlemin tesis olunduğu; davacılar tarafından, Encümen kararının tamamının değil sadece kira sözleşmesinin feshine ilişkin kısmının ve daha sonra tesis olunan tahliye işleminin iptalinin istenildiği, davalı belediyenin davacılar ile imzalamış olduğu kira sözleşmesinin feshini ve söz konusu iş yerinin tahliyesini tek taraflı, kamu gücüne dayalı olarak aldığı Encümen kararı ile sağlamaya çalıştığı, oysa taraflar arasında imzalanan sözleşme ve buna dayalı olan işlemler özel hukuk alanını ilgilendirdiğinden, adli yargıda açılacak tahliye davası sonucunda tahliyeye yönelik olarak yargı yerince verilecek karar üzerine taşınmazın tahliye edilmesinin mümkün olduğu, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişliği tarafından yapılan inceleme sonucu hazırlanan raporun sonuç kısmında da belediyenin yasal yollara başvurması gerektiğinin belirtildiği; bu durumda, öncelikle kira sözleşmesinin feshi ve kiralanan yerin tahliyesi için özel hukuk hükümlerine göre adli yargıda dava açılması gerekirken, doğrudan kamu gücü kullanılarak kira sözleşmesinin feshine dair Encümen kararı alınmasına ve ardından davacıların tahliyesi yoluna gidilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; “İlkeler” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanun’un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu kurala bağlanmış; 17. maddesinde, ihale ilanına ilişkin usul ve esaslara, 18. maddesinde, ilanlarda bulunması zorunlu olan hususlara yer verilmiş; 20. maddesinde ise, “17 ve 18’inci maddelerdeki hükümlere uygun olmayan ilanlar geçersizdir. Bu durumda ilan yenilenmedikçe ihale yapılamaz. İlanların geçersizliği ihale yapıldıktan sonra anlaşılırsa, ihale veya sözleşme feshedilir. Ancak, işte ivedilik ve ihalede Devletin yararı varsa, ihale ve sözleşme Maliye Bakanlığının uygun görüşü ve birinci derece ita amirinin onayı ile geçerli sayılabilir…” kuralı yer almıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde; “Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.” belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmış; aynı maddenin 8. fıkrasında, “Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç islemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, tarafından … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi,…içerisindeki Saat Kulesi’nin kiralanması için yapılan ihalenin davacılar üzerinde kaldığı, idare ile davacılar arasında üç yıllık kira sözleşmesi yapıldığı, ihaleye ilişkin işlemlerin İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişliği tarafından incelenmesi neticesinde Saat Kulesi’nin ihale onay belgesinde sadece giriş katının gösterildiği, 1 ve 2. kat alanlarının belirtilmediği, ihale şartnamesinde kiralanacak alanın kaç metrekare olduğuna ilişkin bilgiye yer verilmediği, şartname ve ihale ilan metinlerinin imzasız ve onaysız olduğu, ihale ilanının iki defa yapılması gerekirken bir defa yapıldığı, ihaleye posta yoluyla katılımın engellendiği, encümen kararında kira süresinin belirtilmemesine rağmen kira sözleşmesinde kira süresinin 3 yıl olarak belirlendiği, kiraya verilen yere kiracı tarafından yapılacak tadilatların idare tarafından karşılanacağı yönünde düzenleme yapıldığı, bu durumun idareyi zarara uğratacağı tespitlerinin yapıldığı ve raporun sonuç kısmında kira sözleşmesinin iptal edilmesi konusunda ‘nın yasal yollara başvurması gerektiğinin belirtildiği, bunun üzerine davalı idare tarafından Saat Kulesi’nin ihalesine ilişkin tüm ihale işlemleri ile ihale kararı niteliğindeki…tarih ve…sayılı Encümen kararının ve davacılar ile yapılan kira sözleşmesinin iptaline ilişkin…tarih ve…sayılı Encümen kararının alındığı, ayrıca davacıların 30 gün içerisinde iş yerini tahliye etmeleri gerektiğine ilişkin…tarih ve…sayılı işlemin tesis olunduğu ve Saat Kulesi’nin ihalesine ilişkin tüm ihale işlemleri ile ihale kararı niteliğindeki…tarih ve…sayılı encümen kararının ve yapılan kira sözleşmesinin iptaline ilişkin…tarih ve…sayılı encümen kararının tamamının değil, sadece kira sözleşmesinin feshine ilişkin kısmının ve daha sonra tesis olunan tahliye işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacılar tarafından, kira sözleşmesinin imzalanmasıyla birlikte taraflar arasında 6570 sayılı Kanun hükümlerine tâbi özel hukuk ilişkisinin kurulduğu ve tahliyenin de bu Kanun’a göre gerçekleştirilebileceği, 2886 sayılı Kanun’a göre fuzuli şagil olmadıklarından 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanamayacağı ileri sürülmekte ise de, dava konusu edilen ihale işlemleri ve ihalenin 2886 sayılı Kanun’a dayanılarak yapılması ve yine ihalenin iptaline ilişkin kararın da aynı Kanun gereğince verilmesi nedeniyle, hem ihalenin iptali ve hem de buna bağlı olarak imzalanan kira sözleşmesinin iptaline ilişkin encümen kararının iptali istemiyle açılan davada 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerektiği açıktır.
Dava konusu Saat Kulesi’nin ihale onay belgesinde sadece giriş katının gösterildiği, 1. ve 2. kat alanlarının belirtilmediği, ihale şartnamesinde kiralanacak alanın kaç metrekare olduğuna ilişkin bilgiye yer verilmediği, şartname ve ihale ilan metinlerinin imzasız ve onaysız olduğu, ihale ilanının iki defa yapılması gerekirken bir defa yapıldığı, ihaleye posta yoluyla katılımın engellendiği, encümen kararında kira süresi belirtilmemesine rağmen kira sözleşmesinde kira süresinin 3 yıl olarak belirlendiği ve kiraya verilen yere kiracı tarafından yapılacak tadilatların idare tarafından karşılanacağı yönünde düzenleme yapıldığı, bu durumun idareyi zarara uğratacağının müfettiş raporuyla tespit edildiği, raporun sonuç kısmında kira sözleşmesinin iptal edilmesi yolunda teklif getirildiği dikkate alındığında, idarece tesis edilen işlemlerde hukuka aykırılık, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca…İdare Mahkemesi’nin…tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, DAVANIN REDDİNE, dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına, …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine, posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 19.12.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.