Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2011/1822 E.  ,  2017/1145 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:…
Karar No:…

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) :
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı) :
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; ihalesi yapılan 30 adet özel halk otobüsünün 24 tanesinin ihale kararının ita amirince onaylandığı, 6 tanesinin uygun bulunmayarak onaylanmadığı, onaylananların en düşük teklif bedelinin 78.000,00-TL olduğu göz önüne alındığında davacının teklifinin onaylanmamasında kamu yararının gözetildiği konusunda şüphe olmadığı, muhammen bedeli 33.500,00-TL olup da davacının teklifinden daha fazla bedelle neticelenen ihalelerin ita amirince onaylandıkları ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi … Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava; mülkiyeti davalı idareye ait olan … köşe numarasının özel halk otobüsü olarak 3 yıl süreyle işletilmesi işinin ita amirince onaylanmamasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi’nce; muhammen bedeli 33.500.-TL+KDV olarak tesbit edilen … köşe numaralı otobüsün Belediye Encümeni’nce … tarihinde yapılan ihalesinin 60.000,00-TL+KDV teklifte bulunan davacı üzerinde bırakıldığı, ita amirinin onayına sunulan ihalenin onaylanmaması üzerine bakılan davanın açıldığı, ihalesi yapılan özel halk otobüsleri listesi incelendiğinde, muhammen bedeli 70.000,00-TL olarak belirlenen halk otobüslerinin ihalesinin 78.000,00-TL ve 80.000,00-TL teklif veren kişiler üzerinde bırakıldığı, bu artış oranları dikkate alındığında, 33.500,00-TL muhammen bedel belirlenen halk otobüsü için davacı tarafından verilen 60.000,00-TL teklifin, belirlenen bedelin fazlasıyla üzerinde bir bedel olduğu, ihalenin 2886 sayılı Kanun’un 2. maddesinde değinilen ilkelere uygun olarak tamamlandığı hususları da gözetildiğinde, ita amirinin onaylama konusundaki takdir yetkisinin objektif kriterler esas alınarak kullanılmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; “İlkeler” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanun’un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu; “İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi” başlıklı 31. maddesinde ise, ihale komisyonları tarafından alınan ihale kararlarının, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanacağı veya iptal edileceği, ita amirince karar iptal edilirse ihalenin hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.
İdare, 2886 sayılı Kanun’da yer alan ihalede açıklık, rekabetin sağlanması ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ilkelerine göre ihaleyi gerçekleştirmek zorundadır. Yeterli rekabetin sağlanamaması hâlinde ihalenin ana amacının gerçekleşemeyeceği ve dolayısıyla ihaleden beklenen faydanın sağlanamayacağı açıktır.
Dosyanın incelenmesinden,… Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısı üzerine Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin … tarih ve …sayılı toplantısının …sayılı kararı ile ilde hizmet veren 115 halk otobüsüne 72 adet otobüs ilave edilmesi ve sayısının 187 olarak kabul edilmesine ve Belediye ile …ın elinde bulunan 72 adet otobüsün de halk otobüsü olarak işletilmesine karar verildiği, kararın uygulanmasına binaen … tarihinde Belediye Encümeni’nce aralarında dava konusu …köşe numaralı halk otobüsünün de bulunduğu 20 adet köşe numaralarının 3 yıl süreyle işletilmesi için ihale yapıldığı, dava konusu …köşe numarası için 33.500,00-TL+KDV muhammen bedel belirlendiği, ihalesine 5 istekli katıldığı ve 60.000,00-TL bedel ile davacı şahıs üzerinde kaldığı, ita amirinin onayına sunulan ihalenin … tarihli dava konusu işlemle onaylanmaması üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2886 sayılı Kanun’un 31. maddesi ile, itâ âmirlerine 15 gün içinde ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle itâ âmirinin yerindelik denetimi yaparak Hazine menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir. Nitekim, ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara ülkemizde rastlandığı bilinen bir husustur. Bütün bu gerçekleri göz önünde tutan kanun koyucu, son kez genel bir değerlendirme yaparak adeta bir sigorta işlevi görmek ve Hazine menfaatini kollamak üzere itâ âmirine sözü edilen yetkiyi tanımıştır.
Bu itibarla, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan itâ âmiri tarafından bu konuda alınan idari kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 2886 sayılı Kanun’un 31. maddesi ile itâ âmirine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle anılan madde ile itâ âmirine tanınan yetkinin ihaleyi onaylamama yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, itâ âmirince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi onaylamama işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re’sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, idarece somut belge sunulmadığından bahisle ihaleyi onaylamama işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir.
İhale konusu 121 köşe numaralı halk otobüsünün yüksek bir bedelle işletilmesi hakkının verilmesi kamunun yararına olacağından, muhammen bedelin aşılmış olduğu durumlarda dahi, söz konusu otobüsün daha yüksek bir fiyata işletme hakkının verilebileceğinin itâ âmirince anlaşılması ve kamu yararı dışında subjektif nedenlerle hareket edildiğinin davacı tarafından ortaya konulamaması hâlinde, takdir yetkisinin ihalenin iptal edilmesi yolunda kullanılmasının hukuka aykırı sayılamayacağı açıktır.
Davalı idarenin savunmasından, … tarihinde, 2886 sayılı Kanun’un 31. maddesine istinaden, 30 adet halk otobüsünün ihalesinin yapıldığı, 24 tanesinin ihalesinin ita amirince onaylandığı, 6 tanesinin uygun bulunmayarak onaylanmadığı, onaylanan ihalelerdeki en düşük teklif bedelinin 78.000,00-TL olduğu, bu tutarın altında kalan 6 teklifin uygun bulunmayarak onaylanmadığı, onaylanan en düşük teklifin 78.000,00-TL olduğu gözetilerek 60.000,00-TL olan davacının teklifinin kamu yararına uygun olmadığı gerekçesiyle onaylanmadığı anlaşılmaktadır.
Dosyada bulunan, ihalesi yapılan 30 adet özel halk otobüsü ihalesine ait liste incelendiğinde; 33.500,00-TL muhammen bedelli 20 adet, 70.000,00-TL muhammen bedelli 10 adet halk otobüsünün ihalesinin yapıldığı, muhammen bedeli 33.500,00-TL olan otobüslere en düşük 38.000,00-TL, en yüksek 105.000,00-TL teklif verildiği, ihalesi onaylanmayan 6 adet halk otobüsünün ihale bedelleri incelendiğinde 38.000,00-TL, 42.000,00-TL, 44.000,00-TL, 45.000,00-TL, 46.000,00-TL ve 60.000,00-TL olduğu, onaylanan ihale bedelleri incelendiğinde ise en düşük bedelin 78.000,00-TL, en yüksek bedelin ise 105.000,00-TL olduğu; 70.000,00-TL muhammen bedeli olan otobüslerin ise en düşük 78.000,00-TL, en yüksek 80.000,00-TL ihale bedeli ile onaylandıkları görülmektedir.
Bu durumda, davalı idare tarafından objektif kriterler esas alınarak 78.000,00-TL ve üzerinde teklif verilen ihalelerin ita amirince uygun bulunarak onaylandığı, dava konusu …köşe numaralı halk otobüsüne verilen teklif dahil bu bedelin altındaki tekliflerin ise uygun bulunmayarak onaylanmadıkları görülmektedir.
Bu itibarla, ihalenin onaylanmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, DAVANIN REDDİNE, ayrıntısı aşağıda gösterilen ….-TL ilk derece yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,…-TL ilk derece aşamasındaki YD itiraz harcının, ….-TL temyiz yargılama giderinin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ….-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, posta gideri avansından artan tutarın taraflara iadesine, dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 24.04.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.