13. Daire 2010/1001 E. , 2011/729 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No: 2010/1001
Karar No: 2011/729
Davacı : ….
Vekili : …
Davalı : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Vekili : …
Davanın Özeti : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı kararlarının, kazanılmış haklarının ihlâl edildiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Yasal dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesi savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’un Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’un Düşüncesi : … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile Elektrik Piyasası Kanununa 09/07/2008 tarihli ve 5784 sayılı Kanunun 3 maddesi ile eklenen Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılmış veya yapılacak olan lisans başvuruları kapsamında
hükmü çerçevesinde; inceleme ve değerlendirme aşamasında bulunan tüm lisans başvurularına ilişkin olarak;”a) … tarafından; rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi bağlanabilir kapasitesi olarak 13 Şubat 2009 tarihinde ve daha öncesinde oluşturulan uygun bağlantı görüşlerine ait kapasitelerin birleştirilerek toplam bağlanabilir kapasitenin trafo merkezi gerilim seviyesi bazında ilan edilmesine,
b) …ınilanını müteakip, 10 iş günü içerisinde, başvuru sahipleri tarafından …ın ilan ettiği trafo merkezleri kapasiteleri esas alınarak ilk başvuru bilgi formlarında yer alan;
1) Öngörülen sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi ile ilgili bilgileri değiştirebileceğinin bildirilmesine;
2) Türbin yerlerini değiştirmemek kaydıyla tesis toplam kurulu gücünü, ilan edilen trafo merkezlerinin gerilim seviyesi kapasitesine kadar düşürmesi gerektiğinin bildirilmesine;
3) Birden çok bağlantı noktası ve/ veya gerilim seviyesi talep edenler ile bağlantı noktası belirsiz olanların tek bir bağlantı noktası ve gerilim seviyesi bildirmesine;
4) Bilgilerle ilgili olarak, 2 ve 3 üncü madde kapsamında değişiklik talebinde bulunmayan başvuru sahiplerinin lisans başvurularının Kurul Kararıyla reddedileceğinin bildirilmesine;
5) Bilgilerle ilgili olarak, Değişiklik gerekmeyen başvurulara ilişkin olarak ilk başvurudaki bilgi formunun esas alınmasına”, karar verilmiş,dava bu işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasada yer alan hukuk devleti ilkesi, Anayasanın temel ilkelerinden biridir. Hukuk devleti; yönetilenlere hukuk güvenliği sağlayan, adaletli bir hukuk sistemine dayanan devlet düzeninin adıdır. Hukuka güvenin, kamu düzeninin ve istikrarın korunması da kazanılmış hakların korunması ilkesine bağlılık ile mümkündür.Kazanılmış haklar hukuk devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlarındandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan uygulamalar Anayasanın 2 nci maddesinde açıklanan Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir. hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez. Anayasanın herhangi bir hükmüne aykırı bir düzenlemenin Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkelerini ifade eden Anayasanın 11 inci maddesi ile bağdaşması da beklenemez.
Bu bağlamda, hukuk devletinin genel ilkeleri incelenirken birbirleriyle çoğu zaman iç içe geçmiş çeşitli alt ilkeler karşımıza çıkmaktadır. Bu alt ilkelerden, Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi bireylerin hukuk güvenliğini sağlamak amacını taşımaktadır. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan, tahakkuk etmiş ve kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel alacak niteliğine dönüşmüş haktır.
Bilindiği gibi Elektrik Piyasası Kanunu lisans sahiplerinin hak ve sorumluluklarını lisans alınmasına bağlamakta ve başvurudan lisanslamaya kadar olan aşamaların yönetmelikle düzenlenmesini öngörmektedir. Dolayısıyla Kurul Kararı ile lisans verilmemiş herhangi bir lisans başvurusunun, süreçlerin tümünde uygun bulma aşaması da dahil olmak üzere Kanun ile tanımlanan yapılmış bir lisans başvurusu aşamasından farklı bir statüde değerlendirilmesinin hukuken mümkün olmadığı yadsınamaz bir gerçektir. Lisans Yönetmeliğinin 8 inci maddesinin dördüncü fıkrasında “Lisans başvurusunun inceleme ve değerlendirmeye alınması, lisans almaya hak kazanıldığı anlamını taşımaz.” hükmü düzenlenmiştir.
Buna göre; 09.07.2008 tarihli ve 5784 sayılı Kanun ile 4628 sayılı Kanuna eklenen hüküm ile gerek bu tarihten önce yapılan, gerekse bu tarihten sonra yapılan başvurular ayrım gözetilmeksizin aynı usule tabi tutulmuş olduğundan ve davacının kazanılmış bir hakkı bulunmadığından davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce gereği görüşüldü:
Dava,Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun … tarih ve … sayılı ve … tarih ve …sayılı kararlarının iptali istemiyle açılmıştır.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 1. maddesinin (36) numaralı bendinde “Lisans”, “Tüzel kişilere piyasada faaliyet gösterebilmeleri için bu Kanun uyarınca Kurul tarafından verilen izin” olarak tanımlanmış, Kanunun “Lisans genel esasları ve lisans türleri” başlığını taşıyan 3. maddesinde de, lisanların tabî olacağı usul ve esaslar ile lisanslarda yer alacak hususlar belirtilmiştir. Anılan maddeye 9/7/2008 tarih ve 5784 sayılı Kanunla eklenen 5. fıkra ile,” Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılmış veya yapılacak olan lisans başvuruları kapsamında, bu Kanun ile 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak teknik değerlendirme ve ardından Kurum tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda lisans almak için gerekli koşulları sağlayan başvuru sahipleri belirlenir. Yapılan belirleme sonucunda da aynı bölge ve/veya aynı trafo merkezi için birden fazla başvurunun bulunması durumunda, bu başvurular Kurum tarafından … Anonim Şirketine gönderilir. … Anonim Şirketi tarafından bu durumda olan başvurular arasından sisteme bağlanacak olanı belirlemek için yarışma yapılır. Yapılan yarışmada, … Anonim Şirketine işletmeye girdikten sonra yönetmelikle belirlenecek bir süre boyunca üretilecek kWh başına ödenecek en yüksek katkı payını teklif ve taahhüt eden başvuru sahibi belirlenerek yarışma sonuçları Kuruma gönderilir. Lisans verilmesine ilişkin tüm hak ve yetkiler Kurula aittir. Katkı payı gelirleri … Anonim Şirketi tarafından münhasıran sisteme bağlanacak üretim tesisleri için gerekli iletim yatırımlarının finansmanında kullanılır. Yarışmaya ve yarışma sonunda belirlenen katkı payının ödenmesine ilişkin usul ve esaslar … Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak ve Kurum tarafından onaylanacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmü getirilmiştir. Yine aynı maddenin 7. fıkrasında,” Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak amacıyla alınan lisanslar kapsamındaki tesisler için, … Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ve ilgili dağıtım şirketinden alınan tadil kapsamındaki bağlantı görüşünün olumlu olması halinde, Kuruma yapılan ilk lisans başvurusundaki sahada başka lisans başvurusu olmaması ve kapasite artışı sonunda oluşacak yeni güç için mevcut iletim/dağıtım hattı ile mevcut bağlantı noktası ve gerilim seviyesinin kullanılması koşullarıyla kapasite artışı, modernizasyon, yenileme yatırımları ve tadilatlara izin verilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 8. maddesinin 4. fıkrasında; “Lisans başvurusunun inceleme ve değerlendirmeye alınması, lisans almaya hak kazanıldığı anlamını taşımaz.” denilmiş, aynı Yönetmeliğin 9.maddesinde inceleme ve değerlendirmeye alınan üretim başvuruları hakkında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (Kurum) tarafından, kurulacak üretim tesisinin iletim ve/veya dağıtım sistemine bağlantısı ve sistem kullanımı hakkında … Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (…) ve/veya üretim tesisinin bulunduğu dağıtım bölgesindeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiden görüş isteneceği,… ve/veya ilgili dağıtım şirketi, başvuru kapsamındaki üretim tesisinin bağlanması talep edilen trafo merkezi ile bağlantı kapasitesine ilişkin 38. madde kapsamında oluşturulan görüşünü, bildirim tarihinden itibaren kırkbeş gün içerisinde sonuçlandırarak Kuruma sunacağı, …’nin, rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak için yapılan her bir başvuru için, başvuruda talep edilen trafo merkezine bağlanabilecek rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kapasitesini Kuruma gönderileceği, internet sayfasında yayımlayacağı, Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere aynı bölge ve/veya aynı trafo merkezi için yapılmış veya yapılacak olan lisans başvuruları kapsamında, 4628 sayılı Kanun ile 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak teknik değerlendirme ve ardından Kurum tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda lisans almak için gerekli koşulları sağlayan birden fazla başvurunun bulunması halinde, başvurular arasından sisteme bağlanacak olan başvurunun, … tarafından hazırlanan ve Kurum tarafından onaylanan yönetmelik çerçevesinde belirleneceği kurala bağlanmıştır.
Yönetmeliğin” İnceleme ve Değerlendirmenin Sonuçlandırılması” başlığını taşıyan 10. maddesine göre, Kurum tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme Kurula sunulmakta ve lisans başvurusu Kurul kararıyla sonuçlandırılmaktadır. Aynı yönetmeliğin 11.maddesinde ise; lisansların, lisansta belirtilen tarihte yürürlüğe gireceği ve lisans sahibi tüzel kişilerin lisans kapsamındaki hak ve yükümlülüklerinin bu tarihten itibaren geçerlilik kazanacağı belirtilmiştir.
Dava konusu … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile Elektrik Piyasası Kanununa 09/07/2008 tarihli ve 5784 sayılı Kanunun 3 maddesi ile eklenen kural uyarınca inceleme ve değerlendirme aşamasında bulunan tüm lisans başvurularına ilişkin olarak;
“a) … tarafından; rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi bağlanabilir kapasitesi olarak
13 Şubat 2009 tarihinde ve daha öncesinde oluşturulan uygun bağlantı görüşlerine ait kapasitelerin birleştirilerek toplam bağlanabilir kapasitenin trafo merkezi gerilim seviyesi bazında ilan edilmesine, b) …ın ilanını müteakip, 10 iş günü içerisinde, başvuru sahipleri tarafından …ınilan ettiği trafo merkezleri kapasiteleri esas alınarak ilk başvuru bilgi formlarında yer alan; 1) Öngörülen sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi ile ilgili bilgileri değiştirebileceğinin bildirilmesine, 2) Türbin yerlerini değiştirmemek kaydıyla tesis toplam kurulu gücünü, ilan edilen trafo merkezlerinin gerilim seviyesi kapasitesine kadar düşürmesi gerektiğinin bildirilmesine; 3) Birden çok bağlantı noktası ve/ veya gerilim seviyesi talep edenler ile bağlantı noktası belirsiz olanların tek bir bağlantı noktası ve gerilim seviyesi bildirmesine; 4) Bilgilerle ilgili olarak, 2 ve 3 üncü madde kapsamında değişiklik talebinde bulunmayan başvuru sahiplerinin lisans başvurularının Kurul Kararıyla reddedileceğinin bildirilmesine; 5) Bilgilerle ilgili olarak, Değişiklik gerekmeyen başvurulara ilişkin olarak ilk başvurudaki bilgi formunun esas alınmasına” denilmiş, yine dava konusu olan … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla da, Kurumdan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar lisans almamış rüzgâr enerjisine dayalı tüm lisans başvurularının diğer inceleme ve değerlendirme aşamasında bulunan başvurular ile birlikte değerlendirileceği belirtilmiştir.
Davacı tarafından, rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans başvurusunda bulunulduğu, proje için uygun bağlantı görüşü alındığı, hatta 4628 sayılı Kanun’un 3. maddesindeki değişiklikten sonra gerek Elektrik İşleri Etüt İdaresi gerekse …’nden de uygunluk görüşü alındığı, dolayısıyla üretim lisansı alınma aşamasına geldikleri tarih itibariyle kazanılmış haklarının bulunduğu ileri sürülmektedir.
Bilindiği gibi, hukuk devleti; yönetilenlere hukuk güvenliği sağlayan, adaletli bir hukuk sistemine dayanan devlet düzenidir. Hukuka güvenin, kamu düzeninin ve istikrarın korunması da kazanılmış hakların korunması ilkesine bağlılık ile mümkündür. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan uygulamalar Anayasanın 2. maddesinde hükme bağlanmış olan “hukuk devleti” ilkesine aykırı olur.
Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi bireylerin hukuk güvenliğini sağlamak amacını taşımaktadır. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan, tahakkuk etmiş ve kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel alacak niteliğine dönüşmüş hak olarak tanımlanabilir. Başka bir anlatımla, kazanılmış hakkın varlığı için, bu hakkın yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir.
Bu bağlamda dava konusu uyuşmazlık incelendiğinde, rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılmış ve yapılacak olan lisans başvurularında uygulanacak esaslar 5784 sayılı Kanunla yeniden belirlendiğinden ve davacı bu düzenlemeden önce lisans almaya hak kazanmadığından yani bu konuda kazanılmış hakkı bulunmadığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,… TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, 22.02.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.