13. Daire         2009/1029 E.  ,  2011/893 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No: 2009/1029
Karar No: 2011/893

Davacı : …
Vekilleri : …
Davalı : Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı – ANKARA
Vekili : …
Davanın Özeti: … A.Ş’ye (…) ait üretimi durdurulan … Halı Fabrikası’nın kullanımındaki … İli, … Mahallesi, … ada …nolu parseldeki 120.468 m² yüzölçümlü arazinin ve üzerindeki taşınmazların 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 2/i maddesi uyarınca “Sağlık Kampüsü” yapılmak şartıyla Sağlık Bakanlığına tahsis edilmek üzere bilabedel Maliye Hazinesine devrine ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının; hastane kurulması düşünülen yerin, yüzölçümünün küçük olduğu ve hava kirliliği yoğun olan bir bölgede kalması nedeniyle burada hastane yapılamayacağı, halıcılığın en az girdi ile en yüksek katma değer ve istihdamın sağlandığı ekonomik ve kültürel bir faaliyet olduğu, fabrikanın sadece halı üretilen bir yer değil, Türkiye’nin değişik bölgelerinde üretilen halıların yıkama, kırkım, germe depolama, kalite kontrol ve barkotlama gibi işlemlerinin de burada yapıldığı, öte yandan, dava konusu kararın 1.maddesinde fabrikanın kapatıldığı belirtilmiş olmasına rağmen sadece iplik bölümünün kapatıldığı ve halı için gerekli ipliğin piyasadan temin edilerek üretime devam edildiği, Isparta İl ve İlçelerinde 18 hastane ve 85 sağlık ocağı bulunduğu, buralardaki doluluk oranının %46 olduğu düşünüldüğünde yeni bir hastane yapılmasının gerekmediği ve ayrıca Sağlık Bakanlığı’nın hastane yapımı için ayırdığı ödeneğinin ve bu amaçla yapılmış bir imar plan değişikliğinin de henüz mevcut olmadığı, işlemde kamu yararı bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı ve davanın süresinde açılmadığı, davaya konu fabrikanın zarar eden bir fabrika olduğu, kararın, Isparta Valiliği’nin 13.11.2007 tarihli yazısı ile daha önce hastane kompleksi yapılmak üzere ayrılan 80.000 m²lik alanın yetersiz kaldığından bahisle sağlıkta dönüşüm programı kapsamında hizmetin daha etkin,verimli ve vatandaşın sağlık hizmetine daha kolay erişimini teminen bitişik alanda kalan dava konusu fabrika arazisinin tahsisinin istenilmesi nedeniyle tesis edildiği, öte yandan Türkiye genelinde … nın kapatılmış durumda olan fabrikası ile diğer varlıklarının daha etkin ve verimli çalışmasını teminen özelleştirilmesi düşünülmekle birlikte, şirketin dokuyucu ve diğer istihdamını korumaya ve sürdürmeye yönelik çalışmaların devam ettiği ve bu amaçla verimsiz bölge birimlerinin İl Özel İdareleri vasıtasıyla daha etkin çalışabileceği düşüncesiyle yine 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 2/i maddesi kapsamında İl Özel İdarelerine devri konusundaki karar taslağının Özelleştirme Yüksek Kurulunun gündemine sunulduğu, kamu yararı gözetilerek alınan dava konusu kararda hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın usul ve esas yönlerinden reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’ın Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nun Düşüncesi : Dava, … A.Ş’ye (…) ait üretimi durdurulan Isparta Halı Fabrikasının kullanımındaki … İli, … İlçe, … Mahallesi … ada, …nolu parseldeki 120.468 m² arazi ve üzerindeki taşınmazların “Sağlık Kampüsü” yapılması koşuluyla Sağlık Bakanlığı’na tahsis edilmek üzere bedelsiz olarak Maliye Hazinesine devrine ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2.maddesinin (i) bendinde, özelleştirme uygulamalarında, milli güvenlik ve kamu yararının gerektirdiği durumlar hariç, kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere devir yapılamaması ilkesinin esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü gibi, 4046 sayılı Kanunda Özelleştirme uygulamalarında kamu kurum ve kuruluşlara devir uygulamasının istisnai bir hal olduğu milli güvenlik ve kamu yararının gerektirdiği hallerde devrin mümkün olabileceği, bunun ilkesel bir sorun olduğu hususunda düzenlemelere yer verilmiş bulunduğundan, özelleştirme uygulamaları kapsamında söz konusu edilen devir işlemleri ancak milli güvenlik ve kamu yararının gerektirmesi halinde hukuka uygun bulunacaktır.
Bakılan davada, … tarih ve … sayılı ÖYK kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan …’nın “satış” yöntemi ile özelleştirilmesi kararlaştırılmış, … tarih ve … sayılı ÖYK kararları ile de …’ya ait fabrika, mağaza ve diğer varlıkların “satış” yöntemi ile özelleştirilmesine karar verilmiş, uyuşmazlık konusu taşınmazları kullanımında bulunduran … Halı Fabrikası ise 10.3.2008 tarihli karar ile kapatılmış, Isparta Valiliği’nin talebi üzerine evvela fabrikanın kullanımında bulunan taşınmazların “Hastane Kompleksi” yapılmak üzere Sağlık Bakanlığına tahsis edilmek üzere Maliye Hazinesine devrine ilişkin dava konusu ÖYK kararı alınmıştır.
Bu durumda, Özelleştirme kapsam ve programına alınan ve kapatılması kararlaştırılan Fabrikanın kullanımında bulunan taşınmazın, sağlık hizmeti gibi en temel kamu hizmetinin temini amacıyla ilgili kamu kurumuna tahsis edilmek üzere devri işleminin “kamu yararının gerektirdiği hallerde” tesis edildiği diğer bir ifadeyle özelleştirme uygulamaları için Kanunun öngördüğü ilkelere aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki bilgi ve belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:
Dava; … A.Ş’ye (…) ait üretimi durdurulan … Halı Fabrikası’nın kullanımındaki … İli, … Mahallesi… ada … nolu parseldeki 120.468 m² yüzölçümlü arazinin ve üzerindeki taşınmazların 4046 sayılı Kanunun 2/i maddesi uyarınca “Sağlık Kampüsü” yapılmak şartıyla Sağlık Bakanlığına tahsis edilmek üzere bilabedel Maliye Hazinesine devrine ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.
Anayasanın 56.maddesinde; Devletin, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenleyeceği ve bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getireceği hükme bağlanmıştır.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1.maddesinin (A) fıkrasında; Kanunun amacının, bu maddede “kuruluş” adı ile anılacak olan; “a)İktisadî devlet teşekküllerinin, bunların müessese, bağlı ortaklık, işletme, işletme birimleri ile varlıklarının ve iştiraklerindeki kamu paylarının, … ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirmelerine ilişkin esasları düzenlemek” olduğu belirtilmiş, Kanun’un 2. maddesinde de özelleştirme uygulamalarındaki ilkeler düzenlenmiştir. Maddenin (b) bendinde, “kuruluşların özellikleri ve içinde bulundukları şartlara göre özelleştirme yöntemlerinin belirlenmesi” ve (i) bendinde, “özelleştirme uygulamalarında, milli güvenlik ve kamu yararının gerektirdiği durumlar hariç, kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere devir yapılmaması” kuralı yer almış, Kanunda öngörülen amaç ve ilkeler doğrultusunda alınacak kararlarda öncelikler ile bunların tabi olacağı özelleştirme uygulamalarına ilişkin esas ve usullerin kuruluşların niteliklerinin ve ülke ekonomisinin gerektirdiği şartlar da dikkate alınarak Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca belirleneceği öngörülmüştür.
Belirtilen yasal düzenlemeler uyarınca, temel amaca uygun olarak özelleştirme kapsamına alınan kuruluşların özel sektör kuruluşlarına devrinin esas olduğu, ayrıksı olarak kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere devrinin ancak milli güvenlik ve kamu yararının gerektirdiği hallerde yapabileceği açıktır. Yasada bu düzenleme dışında bu tür devirlerin ne şekilde yapılacağına ilişkin bir düzenleme getirilmemiştir. Yasayla getirilen tek kriter milli güvenlik ve kamu yararı gerekliliği olduğundan, bu gerekliliğin varlığı halinde özelleştirmenin her aşamasında kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere devre engel bir durum bulunmamaktadır. Öte yandan, milli güvenlik ve kamu yararının gerektirdiği hallerde kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan devirlerde, devir öncesi kamuya ait olan varlıkların devirden sonra da kamuya ait olmaya devam etmesi söz konusudur.
Dava dosyasının incelenmesinden; … tarih ve … sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan …’nın, Kurulun … tarih ve … sayılı kararıyla fabrika, mağaza ve diğer varlıklarının satış yöntemi ile 31.12.2008 tarihine kadar özelleştirilmesine karar verildiği, yine aynı Kurul tarafından alınan … tarih ve … sayılı kararla …’ya ait, zarar etmesi ve kapasite kullanım oranının düşük olması nedeniyle üretimi durdurulan … Halı Fabrikasının 4046 sayılı Kanunun 3/e maddesi çerçevesinde kapatılmasına, kapatma işleminin ise, fabrikadaki mevcut yapağı stoklarının işlenmesi süreci ile diğer faaliyetler dikkate alınarak … tarafından yerine getirilmesine karar verildiği, öte yandan Isparta Valiliği tarafından Özelleştirme İdaresi Başkanlığına gönderilen … tarih ve … ve … tarih ve … sayılı yazılarla anılan fabrikanın kullanımındaki … İli, … Mahallesi, … ada … nolu parseldeki 120.468 m² yüzölçümlü arazinin ve üzerindeki taşınmazların 4046 sayılı Kanunun 2/i maddesine istinaden hastane kompleksi yapılmak üzere bedelsiz Sağlık Bakanlığı’na tahsis edilmesinin talep edildiği, yine Sağlık Bakanlığı’nın … tarih ve …sayılı yazısıyla; İl Genel Meclisinin … tarih ve … sayılı kararına istinaden, Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde, sağlık hizmetinin daha etkin, verimli ve vatandaşların kolay ulaşabilecekleri bölgelerde verilmesi, depreme dayanıklı, çağın gerektirdiği modern cihazların kullanımını sağlayacak bina ve tesislerin inşa edilmesi amacıyla tahsis edilen … İli, … Mahallesinde bulunan 80.000 m².lik alanın sağlık kampusü için yetersiz kaldığı gerekçesiyle bu arsaya bitişik olan dava konusu arazinin ve üzerindeki taşınmazların 4046 sayılı Kanunun 2/i maddesi uyarınca bedelsiz olarak Sağlık Bakanlığı’na tahsis edilmek üzere Maliye Hazinesine devrinin talep edildiği, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararıyla …’ya ait üretimi durdurulan Isparta Halı Fabrikasının kullanımındaki dava konusu arazinin ve üzerindeki taşınmazların, 4046 sayılı Kanunun 2/i maddesi uyarınca sağlık kampüsü yapılmak şartıyla Sağlık Bakanlığına tahsis edilmek üzere bedelsiz Maliye Hazinesine devrine, …’ya ait … Halı Fabrikasındaki devir dışı varlıklara (tüm makina, tesis, demirbaş, yedek parça, mamul, yarı mamul, yardımcı malzeme, işletme malzemesi vb.) ilişkin işlemlerin (satış, devir ve diğer) tamamlanıncaya kadar …’nın devre konu arazi ve taşınmazların, tarafların mutabakatı ile belirlenmek kaydıyla anılan faaliyetlerinin devamını temin edecek kısmında faaliyetlerini sürdürmesine, söz konusu devrin varsa ilgili kurumlardan (Kültür ve Turizm Bakanlığı vb.) gerekli izinlerin alınmasını müteakip yapılmasına, anılan taşınmazların tahsis nedeninin tapuya derci suretiyle devir işlemlerinin sonuçlandırılmasına ilişkin uyuşmazlığa konu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, …’nın özelleştirme programında olduğu ve bu şirkete ait fabrikanın da zarar etmesi nedeniyle üretiminin durdurularak kapatılmasına karar verildiği göz önüne alındığında, sağlık hizmeti gibi en temel nitelikteki bir kamu hizmetinin, sağlıkta dönüşüm programı kapsamında daha etkin, verimli ve vatandaşların daha kolay ulaşabilecekleri, depreme dayanıklı, çağın gerektirdiği modern cihazların kullanıldığı tek çatı altında toplanmış bina ve tesislerde verilmesi amacıyla, fabrikanın kullanımında bulunan arazinin üzerindeki taşınmazlarla birlikte, sağlık kampusü yapılmak şartıyla gerçekleştirilen uyuşmazlığa konu devir işleminde kamu yararı bulunduğu ve yukarıda anılan yasal düzenlemede öngörülen millî güvenlik ve kamu yararının gerektirdiği durumların gerçekleştiği anlaşıldığından, … Halı Fabrikası’nın kullanımındaki 120.468 m² yüzölçümlü arazinin ve üzerindeki taşınmazların Sağlık Bakanlığına tahsis edilmek üzere bilâ bedel Maliye Hazinesine devrine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacının ileri sürdüğü iddialar dava konusu işlemi kusurlandırıcı nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine, aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta giderinin istemi halinde davacıya iadesine 04.03.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.