Danıştay Kararı 13. Daire 2007/4056 E. 2009/5656 K. – T.

13. Daire         2007/4056 E.  ,  2009/5656 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2007/4056
Karar No: 2009/5656

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Vekili : …

Davanın Özeti : 07.01.2007 tarih ve 26396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi ve Plânlardaki Gerçekleşmelerin Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik’in 4. maddesinin (a) bendi ile 6. maddesinin; denetim görevi ve yetkisinin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’na verildiği, bu yetkinin devredilemeyeceği, kamu hizmetinin özel kişilere gördürülemeyeceği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Davacının dava açmakta menfaatinin bulunmadığı, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’un Düşüncesi : Aslî nitelikte kamu hizmetinin özel kişiler eliyle gördürülmesine yönelik, yasal dayanağı olmayan düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu düzenlemelerin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nin Düşüncesi : Dava; 7.1.2007 tarih ve 26396 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasasında Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi ve Planlardaki Gerçekleşmelerin Denetlenmesi Hakkında Yönetmeliğin (Yönetmelik) 4. maddesinin (a) bendi ile 6. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin ehliyete ilişkin itirazı yerinde görülmemiştir. İşin esasına gelince;
T.C. Anayasasının (Anayasa) 124. maddesinde, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri belirtilmiştir.
Uyuşmazlığın çözümü bakımından, Yönetmelikle yapılan düzenlemenin üst normlara ve hukuka uygun olup olmadığının irdelenmesi gerekmektedir. Buna göre;
Anayasanın 128. maddesinin birinci fıkrasında, Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği belirtilmiştir. Bu itibarla, kurumların kanunla kendilerine verilen zorunlu bir kamu hizmetinin yürütülmesinde, yasal bir düzenleme olmadıkça hizmetin görülmesini özel hukuk tüzelkişilerine devretmeleri mümkün değildir.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 2. maddesinin (c) bendine 5398 sayılı Kanunun 21. maddesiyle eklenen son fıkrasında: “4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan özelleştirme sonrası elektrik dağıtım tesislerinin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve genişletilmesi için yapılan yatırımların mülkiyeti kamuya aittir. Özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım plânlaması ve uygulamasında onay, değişiklik ve denetim Kurula aittir. Kurul, hizmetin verilmesini sağlayacak yatırımların teklif edilmemesi halinde talep eder ve onaylanmış yatırımlar gerçekleştirilmediği takdirde lisans iptal edilerek yeniden ihale yapılır.” hükmü yer almış, anılan Kanunun 4. ve 5. maddelerinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Kurulunun görev ve yetkileri sayılmıştır.
Dava konusu yapılan Yönetmeliğin 4. maddesinin (a) bendinde: “Bağımsız yatırım denetim şirketi: Kurumca belirlenecek şartları yerine getiren ve dağıtım şirketlerince yapılan yatırımların fiziki gerçekleşmelerini denetlemekle görevlendirilecek olan şirketleri” ifade eder şeklinde tanımlanmış; 6. maddesinde: “(1) Ek-3 formuna uygun olarak Kuruma sunulan tablolarda yer alan, yıl içerisinde kullanılmaya başlanması ya da kullanıma hazır duruma gelmesi planlanmış olan veya devam eden yatırımlar, yıllık bazdaki yatırım gerçekleşme tablolarından izlenir. Söz konusu tablolar, dağıtım şirketi tarafından Ek-6 formuna uygun olarak hazırlanır ve izleyen Mart ayı sonuna kadar Kuruma sunulur.
(2) Ek-3 formu ile onaylanmış olan yatırımlar arasında yer alan ve süresi 1 yılı geçen yatırımlar için, yıl içerisindeki fiziki ilerlemeler ve bununla ilgili gerçekleşmeler, her 3 ayda bir Kurumca belirlenecek olan bağımsız yatırım denetim şirketlerince denetlenerek, sonuç Kuruma bildirilir. Dağıtım şirketleri, söz konusu denetimi yapacak olan bağımsız yatırım denetim şirketlerine her türlü kolaylığı göstermek ve projelerin yürürlükteki ilgili tüzük, yönetmelik ve standartlara uygun olup olmadığını gösteren detaylı uygulama projeleri de dahil olmak üzere ihtiyaç duyacakları her türlü bilgi ve belgeyi sağlamakla yükümlüdür.
(3) Yıl içerisinde kullanıma hazır hale gelerek kabulü yapılmış ve kullanılmaya başlanmış yatırımlar için, Ek-6 formuna uygun olarak sunulacak olan söz konusu yatırıma ait gerçekleşen tutarların; muhasebe kayıtlarına, muhasebe standartlarına esas ispatlayıcı belgelere uygun olduğunun yeminli mali müşavirce, yetkili tüzel kişilerce kabulü yapılmış tesislere ilişkin kabul tutanaklarının da yatırımların fiili gerçekleşme durumuna uygun olduğunun dağıtım şirketlerince de onaylanarak Kuruma sunulur.
(4) Kurum kendisine sunulacak olan bilgileri kendisi denetleyebilir veya denetlettirebilir.” hükümlerine yer verilmiştir.
4628 sayılı Kanun uyarınca özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım plânlaması ve uygulamasında onay, değişiklik ve denetim yetkisi Enerji Piyasası Düzenleme Kuruluna verildiğine ve denetim yetkisinin devredileceğine dair Kanunda bir hükme yer verilmediğine göre, kamu hizmeti niteliğini taşıyan denetim yetkisinin düzenleyici işlemle özel hukuk tüzelkişilerine devredilmesi mümkün değildir.
Buna göre, bağımsız yatırım denetim şirketinin tanımına yer veren Yönetmeliğin 4/a maddesi ile dağıtım şirketlerinin planlarındaki yatırımların gerçekleşmelerinin denetlenmesi yetkisinin bağımsız yatırım denetim şirketlerine devrini öngören Yönetmeliğin 6. maddesinin (2) numaralı fıkrası ile (4) numaralı fıkrasında yer alan: “veya denetlettirebilir” ibaresinde üst normlara ve hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın kabulüyle Elektrik Piyasasında Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi ve Planlardaki Gerçekleşmelerin Denetlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (a) bendi ile 6. maddesinin dağıtım şirketlerinin planlarındaki yatırımların gerçekleşmesini denetleme yetkisini bağımsız yatırım denetim şirketlerine devreden hükümlerinin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkimi’nin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava; 07.01.2007 tarih ve 26396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi ve Plânlardaki Gerçekleşmelerin Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik’in 4. maddesinin (a) bendi ile 6. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule yönelik itirazı yerinde görülmemiştir.
Yönetmeliğin dava konusu edilen 4. maddesinin (a) bendinde: “Bağımsız yatırım denetim şirketi: Kurumca belirlenecek şartları yerine getiren ve dağıtım şirketlerince yapılan yatırımların fiziki gerçekleşmelerini denetlemekle görevlendirilecek olan şirketleri” ifade eder denilmiş; 6. maddesinde, yatırım plânlarındaki gerçekleşmelerin izlenmesi ve denetlenmesi konusu düzenlenerek, denetim şirketlerince yapılacak denetimin usul ve esasları belirtilmiştir.
Anayasanın 128. maddesinin 1. fıkrasında, Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği kurala bağlanmıştır.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 2. maddesinin (c) bendine 5398 sayılı Kanunun 21. maddesiyle eklenen son fıkrasında: “4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan özelleştirme sonrası elektrik dağıtım tesislerinin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve genişletilmesi için yapılan yatırımların mülkiyeti kamuya aittir. Özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım plânlaması ve uygulamasında onay, değişiklik ve denetim Kurula aittir. Kurul, hizmetin verilmesini sağlayacak yatırımların teklif edilmemesi halinde talep eder ve onaylanmış yatırımlar gerçekleştirilmediği takdirde lisans iptal edilerek yeniden ihale yapılır.” hükmü yer almış, anılan Kanunun 4. ve 5. maddelerinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Kurulunun görev ve yetkileri sayma suretiyle belirlenmiştir.
Görüldüğü gibi, ilgili mevzuat uyarınca özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım plânlaması ve uygulamasında onay, değişiklik ve denetim yetkisi Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’na verilmiş, ayrıca Kanun’da bu denetim yetkisinin devredilebileceğine ilişkin herhangi bir kural öngörülmemiştir.
Bu durumda, aslî ve sürekli kamu hizmeti niteliği taşıyan denetim yetkisinin düzenleyici işlemlerle özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesi söz konusu olamayacağından, elektrik piyasasında dağıtım şirketlerinin yatırımlarının gerçekleşmelerinin denetlenmesi yetkisinin bağımsız yatırım denetim şirketlerine devrini öngören düzenlemede hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle Elektrik Piyasasında Dağıtım Sistemi Yatırımlarının Düzenlenmesi ve Plânlardaki Gerçekleşmelerin Denetlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (a) bendi ile 6. maddesinin iptaline, aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacı vekiline verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, 22.05.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.