13. Daire 2006/5600 E. , 2009/568 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2006/5600
Karar No: 2009/568
Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Rekabet Kurumu
Vekili : …
Davalı İdare Yanında
Davaya Katılan : …
Vekili …
İstemin Özeti : Davacının, … Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlâl ettiği yolundaki şikâyet üzerine, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca geçici tedbir kararı verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Rekabet Kurulu kararının;talep ettikleri kira bedelinin fahiş olmadığı, belirlenen kira bedelinden dolayı şikâyetçi firmanın herhangi bir zararı bulunmadığı, 4054 sayılı Kanunu ihlâl edici davranışları bulunmadığı ve ihtiyati tedbir kararının kendi içinde çelişen ve rekabeti ilkeleri ile bağdaşmayacak nitelikte olduğu öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu kararda usul ve esas yönünden Yasaya aykırılık bulunmadığı davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğu belirtilerek reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’ın Düşüncesi : Dava, davacının … Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlâl ettiği yolundaki şikâyet üzerine, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca geçici tedbir kararı verilmesine ilişkin … sayılı Rekabet Kurulu kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, … A.Ş.’nin 1,2,3,4,5,6,7 ve 8 numaralı fuar salonlarının 1993 yılından beri davacı … A.Ş tarafından … adı altında kira karşılığı işletildiği, şikâyetçi …’nin de 1993 yılından beri her yıl düzenli olarak … fuar alanında düzenlediği, taraflar geçmiş yıllarda yaklaşık benzer kira miktarı üzerinde anlaştıkları halde, …’nın, …’nin 2007 yılı için düzenlemek istediği … Fuarı için sözleşme yapmak istediğinde sözleşme şartları öncekilerle aynı olmasına rağmen kira bedelini aynı fuar alanında bulunan diğer yerlerdeki artırım oranının yaklaşık altı katı olarak kabul edilmesi mümkün olmayan oranda arttırarak …’nin faaliyetlerini imkansız hale getirerek, 4054 sayıl Yasanın 6. maddesi kapsamında hâkim durumunu kötüye kullanmak suretiyle rekabeti ihlâl ettiğinin iddia edilmesi ve geçici tedbir kararı alınması talebinde bulunulması üzerine Rekabet Kurumunca yaptırılan önaraştırma neticesinde hazırlanan … tarih ve … sayılı önaraştırma raporunun 06.11.2006 tarihli Rekabet Kurulu toplantısında görüşülmesi sonucunda … hakkında … sayılı Kurul kararı ile soruşturma açıldığı ve … sayılı Kurul kararı ile dava konusu geçici tedbir kararının tesis edildiği anlaşılmaktadır.
…’nun, yatların yanaştığı …’ya olan yakınlığı, iki karayoluna komşu olacak mesafede havaalanının tam karşısında yer alması ve tesislerden metro hattı geçmesi sayesinde sahip olduğu avantajlı konumu, kapalı-açık alan büyüklüğü, kapı genişliği, teknik ve teknolojik donanımı ve özellikle şikâyetçinin kiraladığı salonların 10 veya 11 metreyi geçen teknelerin sergilenmesi için gerekli vinçlerin kurulabilmesine uygun tavan yüksekliğine sahip, bir başka uluslararası fuar alanının bulunmadığı, başka fuar alanlarına teknelerin taşınmasının (teknelerin taşınması gereken yollarda yer alan ,köprü ve geçitlerin yüksekliğinin imkan vermemesi gibi sebeplerle) ve fuar sonunda geri getirilmesinin çok pahalı, hem de fuar alanlarının tavan yüksekliklerinin yeterli olmaması nedeniyle imkansız olduğu,bütün bu özellikleriyle alternatifsiz olduğu anlaşılmaktadır.
… tarafından fahiş fiyat istenmek suretiyle dolaylı yoldan salonların kiraya verilmesinin reddedilmesinin gerçek nedeni, …’ın 9 Ağustos 2006 tarihli sektörü aydınlatmaya yönelik yazdığı yazıdan anlaşıldığına göre; …’yi daha önce kendilerinin düzenlediği … adlı fuarı çalmakla suçlamakta ve ” … Holding İcra Kurulu kararı ile hiç bir sektörde mazur görülemeyecek iş etiğine aykırı bu tutumundan ötürü … firmasına düzenleyeceği fuarlarda salon tahsisi yapmama kararı ” aldıklarını duyurmaktadırlar.
Bir nevi cezalandırma amacı güden bu yaklaşımın …’yi ticarî açıdan çok zor durumda bırakabileceği, ayrıca … tarafından fuar kirası olarak talep edilen fahiş bedel neticesinde Boat Show fuarını … tarafından işletilmekte olan salonlardan daha küçük olan ve … tarafından işletilen 9. ve 10. salonlarda düzenlemek zorunda kalmasının …’nin fuarının ticarî başarısının düşmesi, hatta ileriki yıllarda … fuarından elde ettiği cironun şirketin bütün faaliyetlerinden elde ettiği gelirin yıllar itibariyle (2001 %61-2002%73-…-2005%56) yarısından fazlasını oluşturduğu göz önünde bulundurulduğunda, …’nin ilgili pazar dışına itilmesi sonucunun doğabileceği kanaatine ulaşıldığından, Rekabet Kurulunca … tarihinde … sayılı karar ile açılan soruşturma sonucunda alınacak nihaî karara kadar “ciddi ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimali” bulunması nedeniyle, ihlâlden önceki durumu koruyucu geçici tedbir niteliğinde olmak üzere 4054 sayılı Kanunun 9.maddesinin 4. fıkrası uyarınca karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davacının, … … Ltd. Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanunun 6. maddesini ihlâl ettiği yolunda yapılan şikâyet başvurusu, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmakta ise de;dava konusu işlemin hukuka uygunluk denetimi tesis edildiği tarihteki koşullar ve hukuki durum dikkate alınarak yapılacağından,bu durum işlemi kusurlandırıcı olarak görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nin Düşüncesi : Dava; davacının, … Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanunun 6. maddesini ihlâl ettiği yolundaki şikâyet üzerine, 4054 sayılı Kanunun 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca ve geçici tedbir kararı verilmesine ilişkin 06.11.2006 tarih ve 06-81/1036-300 sayılı Rekabet Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun “İhlale Son Verme” başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasında; Rekabet Kurulunun, bu Kanunun 4, 6 ve 7. maddelerinin ihlâl edildiğini tespit ederse ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine rekabetin tesisi ve ihlâlden önceki durumun korunması için yerine getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları kapsayan bir kararı bildireceği belirtilmiş, son fıkrasında ise “Kurul, nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğu durumlarda, ihlâlden önceki durumu koruyucu nitelikte ve nihai kararın kapsamını aşmayacak şekilde geçici tedbirler alabilir.” kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; başta … Odası (…) olmak üzere … Birliği (…), … Belediyesi, …. Odası (…), … Borsası (…) ve … Vakfı (…) iştiraki ile 1982 yılında Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan, şirket ortakları arasına daha sonra … Belediyesi’nin de katıldığı bir anonim şirket olan … A.Ş.’nin … Havalimanı karşısında 500 dönüm arazi üzerinde, 100,000 m2’lik bir alana yayılmış olan ve birbirleriyle bağlantılı bulunan mülkiyeti …’ye ait 10 adet kapalı fuar salonu ve 30,000 m2 açık sergi alanı ile fuarcılık hizmeti verdiği, …’nin 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 numaralı fuar salonlarının 1993 yılından beri davacı … A.Ş tarafından … adı altında kira karşılığı işletildiği, …’ın da kiraladığı fuar alanında ağırlıklı olarak kendisinin fuar düzenlediği, ayrıca bu alanı fuar düzenlemek isteyen fuarcılık kuruluşlarına da kiraya vermek suretiyle işlettiği, şikâyetçi …’nin de 1993 yılından beri her yıl düzenli olarak …’u … fuar alanında düzenlediği, taraflar geçmiş yıllarda yaklaşık benzer kira miktarı üzerinde anlaştıkları halde, …’nın, …’nin 2007 yılı için düzenlemek istediği … Fuarı için sözleşme yapmak istediğinde sözleşme şartları öncekilerle aynı olmasına rağmen kira bedelini kabul edilmesi mümkün olmayan seviyede artırarak …’nin faaliyetlerini imkansız hale getirmek suretiyle 4054 sayılı Kanunun 6. maddesi kapsamında rekabeti ihlal ettiğinin iddia edildiği ve geçici tedbir kararı alınması talebinde bulunulduğu, dava konusu karar ile de; “… tarafından … Merkezinden kiralanan 8 adet salondan oluşan fuar alanının … adı altında işletilmekte olduğu, Avrasya’nın en büyük fuar alanı olarak ifade edildiği, …’nun, konumu, ulaşım-iletişim olanakları, kapalı-açık alan büyüklüğü, teknik ve teknolojik donanımı ve yönetimiyle dünyanın sayılı fuar merkezlerinden biri olarak gösterildiği, … salonlarının yatların yanaştığı …’ya olan yakınlığı, katılımcılar açısından ulaşım-iletişim olanaklarının kolaylığı, büyük yatların da sergilenmesine olanak veren kapalı alan büyüklüğü ve salon yüksekliği gibi teknik sebeplerden ötürü alternatifsiz olduğu, dolayısıyla … tarafından fahiş fiyat istenmek suretiyle dolaylı yoldan salonların kiraya verilmesinin reddedilmesinin …’yi ticari açıdan çok zor durumda bırakabileceğinin görüldüğü, ayrıca … tarafından fuar kirası olarak talep edilen fahiş bedel neticesinde … fuarını … tarafından işletilmekte olan salonlardan daha küçük olan ve … tarafından işletilen 9. ve 10. salonlarda düzenlemek zorunda kalan …’nin fuarının ticari başarısının düşmesi, hatta ileriki yıllarda …’nin … fuarından elde ettiği cironun şirketin bütün faaliyetlerinden elde ettiği gelirin yarısından fazlasının oluşturduğu göz önünde bulundurulduğunda, …’nin ilgili pazar dışına itilmesi sonucunun doğabileceği kanaatine ulaşıldığı belirtilerek … tarihinde … sayılı karar ile açılan soruşturma sonucunda alınacak nihai karara kadar “ciddi ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimali” bulunması nedeniyle 9-25 Şubat 2007 tarihleri arasında taraflarca belirlenecek fuar sürecine yönelik olarak 1 ve 2 nolu holler için diğer salonların 2007 yılı kiralamasında dikkate alınan ekonomik ölçütlerin dikkate alınmasına, ihlâlden önceki durumu koruyucu geçici tedbir niteliğinde olmak üzere, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile 4054 sayılı Kanunun 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, 9-25 Şubat 2007 tarihleri arasında taraflarca belirlenecek fuar sürecine yönelik olarak 1 ve 2 nolu holler için diğer salonların 2007 yılı kiralamasında dikkate alınan ekonomik ölçütlerin dikkate alınması yolundaki dava konusu kararın, taraflar arasında uyuşmazlığın salonların kira bedelleri konusunda çıktığı, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla açılan soruşturmanın devam etmesi, ortada süren bir akdi durumun mevcut olmaması, verilen kararla kısa süreli olan fuarda kiralamanın hangi koşullarda yapılacağı belirlenmek suretiyle dönüşü olmayan inşai bir durum yaratılması, nihai karar aşamasında ihlâlin olmadığı yolunda bir karara varılması durumunda şikâyet edilen yönünden güç durumların doğması ihtimali, 4054 sayılı Kanunun ihlâl edildiğinin tespiti halinde ise Kanunda öngörülen para cezalarının uygulanabileceği ve şikâyetçinin zararlarını tazmin olanağının bulunduğu göz önüne alındığında, dava konusu kararın verilecek nihai karardan daha fazla etkiye sahip olduğu, dolayısıyla geçici tedbir niteliği taşımadığı sonucuna varılmaktadır.
Nitekim, davacının, … Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanunun 6. maddesini ihlâl ettiği yolunda yapılan şikâyet başvurusu, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla reddedilmiş bulunmaktadır.
Bu durumda, dava konusu Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu Rekabet Kurulu kararının iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, davacının, … Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlâl ettiği yolundaki şikâyet üzerine, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca geçici tedbir kararı verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Rekabet Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun “İhlale Son Verme” başlıklı 9. maddesinin ilk fıkrasında; Rekabet Kurulunun, bu Kanunun 4, 6 ve 7. maddelerinin ihlâl edildiğini tespit ederse ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine rekabetin tesisi ve ihlâlden önceki durumun korunması için yerine getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları kapsayan bir kararı bildireceği belirtilmiş, son fıkrasında ise “Kurul, nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğu durumlarda, ihlâlden önceki durumu koruyucu nitelikte ve nihai kararın kapsamını aşmayacak şekilde geçici tedbirler alabilir.” kuralına yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan yasa hükmünün değerlendirilmesinden; Rekabet Kurulu’nun nihai kararı beklemeden geçici tedbirler alabilmesi, 4054 sayılı Kanunun 4, 6 ve 7. maddelerinden birinin ihlâl edildiğine dair delillerin mevcut olması ve söz konusu ihlâl nedeniyle Rekabet Kurulunca verilecek nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimalinin bulunması gerektiği şartına bağlanmış ve verilecek tedbir kararının çerçevesi de, ihlâlden önceki durumu koruyucu ve nihai kararın kapsamını aşmayacak şekilde olarak belirlenmiştir. Bu nedenle alınacak tedbir sadece ihlâlden önceki durumu koruyucu, ihlâlin devamını önleyici nitelikte olmalıdır. Nihai kararla, ihlâlden önceki durumun korunması için yerine getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları kapsayan yeni bir hukukî durum yaratan bir karar alınabilmesi nedeniyle, tedbir kararıyla aynı nitelikte karar alınması halinde bunun tedbir niteliğinde bulunmayacağı aşikârdır. Dolayısıyla, kanun koyucu tarafından geçici tedbir ile ihlâlden önceki durumu koruyucu bir müdahale öngörülmüş, yeni hukukî durum yaratılması olanağı tanınmamıştır.
Dosyanın incelenmesinden, başta …. Odası (…) olmak üzere … Birliği (…), … Belediyesi, … Odası (…), … Borsası (…) ve … Vakfı (…) iştiraki ile 1982 yılında Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan, şirket ortakları arasına daha sonra … Belediyesi’nin de katıldığı bir anonim şirket olan … A.Ş.’nin …Havalimanı karşısında 500 dönüm arazi üzerinde, 100,000 M2’lik bir alana yayılmış olan ve birbirleriyle bağlantılı bulunan mülkiyeti …’ye ait 10 adet kapalı fuar salonu ve 30,000 M2 açık sergi alanı ile fuarcılık hizmeti verdiği, …’nin 1,2,3,4,5,6,7 ve 8 numaralı fuar salonlarının 1993 yılından beri davacı … A.Ş tarafından … adı altında kira karşılığı işletildiği, …’ın da kiraladığı fuar alanında ağırlıklı olarak kendisinin fuar düzenlediği, ayrıca bu alanı fuar düzenlemek isteyen fuarcılık kuruluşlarına da kiraya vermek suretiyle işlettiği, şikâyetçi …’nin de 1993 yılından beri her yıl düzenli olarak …’u .. fuar alanında düzenlediği, taraflar geçmiş yıllarda yaklaşık benzer kira miktarı üzerinde anlaştıkları halde, …’nın, …’nin 2007 yılı için düzenlemek istediği … Fuarı için sözleşme yapmak istediğinde sözleşme şartları öncekilerle aynı olmasına rağmen kira bedelini kabul edilmesi mümkün olmayan seviyede arttırarak …’nin faaliyetlerini imkansız hale getirerek 4054 sayıl Yasanın 6. maddesi kapsamında rekabeti ihlal ettiğinin iddia edildiği ve geçici tedbir kararı alınması talebinde bulunulduğu,dava konusu karar ile de ; ” … tarafından … Merkezinden kiralanan 8 adet salondan oluşan fuar alanının … adı altında işletilmekte olduğu, Avrasya’nın en büyük fuar alanı olarak ifade edildiği, …’nun, konumu, ulaşım-iletişim olanakları, kapalı-açık alan büyüklüğü, teknik ve teknolojik donanımı ve yönetimiyle dünyanın sayılı fuar merkezlerinden biri olarak gösterildiği, … salonlarının yatların yanaştığı …’ya olan yakınlığı, katılımcılar açısından ulaşım-iletişim olanaklarının kolaylığı, büyük yatların da sergilenmesine olanak veren kapalı alan büyüklüğü ve salon yüksekliği gibi teknik sebeplerden dolayı alternatifsiz olduğu, dolayısıyla … tarafından fahiş fiyat istenmek suretiyle dolaylı yoldan salonların kiraya verilmesinin reddedilmesinin ..’yi ticari açıdan çok zor durumda bırakabileceğinin anlaşıldığı, ayrıca … tarafından fuar kirası olarak talep edilen fahiş bedel neticesinde … fuarını … tarafından işletilmekte olan salonlardan daha küçük olan ve … tarafından işletilen 9. ve 10. salonlarda düzenlemek zorunda kalan …’nin fuarının ticari başarısının düşmesi, hatta ileriki yıllarda …’nin … fuarından elde ettiği cironun şirketin bütün faaliyetlerinden elde ettiği gelirin yarısından fazlasının oluşturduğu göz önünde bulundurulduğunda, …’nin ilgili pazar dışına itilmesi sonucunun doğabileceği kanaatine ulaşıldığı gerekçesiyle, … tarihinde … sayılı karar ile açılan soruşturma sonucunda alınacak nihai karara kadar “ciddi ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimali” bulunması nedeniyle, 9-25 Şubat 2007 tarihleri arasında taraflarca belirlenecek fuar sürecine yönelik olarak 1 ve 2 nolu holler için diğer salonların 2007 yılı kiralamasında dikkate alınan ekonomik ölçütlerin dikkate alınmasına, ihlâlden önceki durumu koruyucu geçici tedbir niteliğinde olmak üzere “, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile;4054 sayılı Kanunun 9.maddesinin 4. fıkrası uyarınca karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, 9-25 Şubat 2007 tarihleri arasında taraflarca belirlenecek fuar sürecine yönelik olarak 1 ve 2 nolu holler için diğer salonların 2007 yılı kiralamasında dikkate alınan ekonomik ölçütlerin dikkate alınması yolundaki dava konusu kararın, taraflar arasında uyuşmazlığın salonların kira bedelleri konusunda çıktığı, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla açılan soruşturmanın devam etmesi, ortada süren bir akdi durumun mevcut olmaması, verilen kararla kısa süreli olan fuarda kiralamanın hangi koşullarda yapılacağı belirlenmek suretiyle dönüşü olmayan inşai bir durum yaratılması, nihai karar aşamasında ihlâlin olmadığı yolunda bir karara varılması durumunda şikâyet edilen yönünden güç durumlar doğacağı ihtimali, 4054 sayılı Yasanın ihlâl edildiğinin tespiti halinde ise Yasada öngörülen para cezalarının uygulanabileceği ve şikâyetçinin zararlarını tazmin olanağının bulunduğu gözönüne alındığında, dava konusu kararın verilecek nihaî karardan daha fazla etkiye sahip olduğu bu suretle geçici tedbir niteliği taşımadığı saptanmaktadır.
Öte yandan,davacının … Şti.’ne yönelik eylemleri dolayısıyla 4054 sayılı Kanunun 6. maddesini ihlâl ettiği yolunda yapılan şikâyet başvurusunun, Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,dava konusu Rekabet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının iptaline,aşağıda dökümü yapılan …-YTL yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacı vekiline verilmesine,artan …-TL posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine,16.01.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.