13. Daire         2006/1437 E.  ,  2007/1705 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No: 2006/1437
Karar No: 2007/1705

Davacı: … Sendikası
Vekili: …
Davalı: Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Vekili: …

İstemin Özeti: … A.Ş.’de mevcut %51 oranındaki kamu payının blok satış yoluyla özelleştirilmesine dair süreci tamamlayan hisse devir sözleşmesi imzalayarak devir yapılmasına dair davalı idare karar/işleminin; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 02.02.2006 tarihli kararı ile ihaleyi sonuçlandıran 12.09.2005 tarihli İhale Komisyonu kararının dayanağını oluşturan ihale şartnamesinin yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiğinden sözleşme imzalanması ve devrin gerçekleştirilmesine dair idare işlemlerinin yasal dayanağı kalmadığı, 4046 sayılı Kanunun amacına uygun olmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Dava konusu …’ın mevcut kamu payının blok olarak satılmasına ilişkin hisse devir sözleşmesi imzalanarak devir yapılmasına ilişkin işlemin hukuken yenilik doğuran bir irade açıklamasını ifade etmemesi ve özel hukuka ilişkin olan ve idarî yargının inceleme alanı dışında bir işlem türü olması nedeniyle idarî davaya konu edilecek kesin ve yürütülmesi gereken işlem niteliğinde olmadığı, davanın yasal süresinde açılmadığı ve davacı sendikanın uyuşmazlık konusu işlem hakkında dava açma ehliyeti bulunmadığı, … A.Ş. ile yapılan 26.01.2006 tarihli hisse devir sözleşmesinin yasal dayanağı olduğu gibi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun ihale şartnamesi ve ihaleyi sonuçlandıran 12.09.2005 tarihli İhale Komisyonu kararlarına yönelik yürütmenin durdurulması kararlarına mütakip anılan davalar esastan incelenip davanın reddine karar verildiği, davacının bu hususlara yönelik iddialarının dayanağı bulunmadığı ileri sürülerek davanın usul ve esastan reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hâkimi …’ın Düşüncesi :Uyuşmazlığa konu … A.Ş.’de mevcut %51 oranındaki kamu payının blok satış yoluyla özelleştirilme sürecini tamamlayan hisse devir sözleşmesi imzalanarak devir yapılmasına ilişkin davalı idare işleminin, hisse satış sözleşmesi ile ilgili diğer hususların belirlenmesi ve satış sözleşmesinin imzalanması ile Karar gereklerinin yerine getirilmesi hususlarında Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yetkili kılınmasına dair Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 7.11.2005 tarih ve … sayılı onay kararı uyarınca ve İhale Şartnamesinin 21. maddesi esasları dikkate alınarak tesis edildiği ve hukuka aykırı bir yön bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı …’nin Düşüncesi: Dava; … A.Ş.’de (…) mevcut % 51 oranındaki kamu hissesinin blok satış yoluyla özelleştirilmesine ilişkin süreci tamamlayan, hisse devir sözleşmesinin imzalanarak devir yapılmasına dair 26.01.2006 tarihli işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları yerinde görülmemiştir. İşin esasına gelince;
Uyuşmazlığın çözümü bakımından, zincirleme işlem niteliğindeki özelleştirme sürecinin son halkasını oluşturan dava konusu hisse devir sözleşmesinin yapılmasından önceki her bir aşamasının hukuka uygun olup olmadığının ve bu arada devir sözleşmesinin de hukuka uygunluğunun irdelenmesi gerekmektedir. Buna göre;
Dava dosyası ile özelleştirme işleminin her bir aşamasının incelenmesinden, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 06.04.2005 tarih ve … sayılı Kararıyla; …’ın sermayesindeki %51 oranındaki idare hissesinin satış yöntemi ile özelleştirilmesine, satışın “blok satış” yoluyla gerçekleştirilmesine karar verilmesi sonucu ihale şartnamesinde belirtilen usul ve şartlarla 4046 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak ihaleye çıkarıldığı, 12.09.2005 tarihinde ihalenin sonuçlandırıldığı, ihaleyi sonuçlandıran İhale Komisyonu kararının Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 7.11.2005 tarih ve … sayılı kararıyla onaylandığı, söz konusu kararda; İhale Komisyonu tarafından 12.09.2005 tarihinde açık artırma suretiyle yapılan ihale neticesinde,
1. …’ın %51 oranındaki idare hissesi için …- ABD Doları ile en yüksek teklifi veren …- …Girişim Grubuna ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına, …- … Ortak Girişim Grubunun sözleşmeyi imzalamaktan kaçınması veya diğer yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde teminatının idare lehine irat kaydedilmesine, …- ABD Doları bedelle ikinci en yüksek teklifi veren … Ltd.- … A.Ş. Ortak Girişim Grubuna ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına, … Ltd. – … A.Ş. Ortak Girişim Grubunun sözleşmeyi imzalamaktan kaçınması veya diğer yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine, …- ABD Doları bedelle üçüncü en yüksek teklifi veren … Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğüne ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına, … Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğünün, sözleşmeyi imzalamaktan kaçınması veya diğer yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine ve ihalenin iptaline,
2. Hisse satış sözleşmesi ile ilgili diğer hususların belirlenmesi ve satış sözleşmesinin imzalanması ile Karar gereklerinin yerine getirilmesi hususlarında Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yetkili kılınmasına karar verildiği, dava konusu yapılmayan Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 7.11.2005 tarih ve … sayılı Kararı uyarınca ve İhale Şartnamesinin 21. maddesine uygun olarak satıcı sıfatıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve alıcı sıfatıyla … A.Ş. (…-… Girişim Grubu) arasında 26.01.2006 tarihinde tesis olunan ve dava konusu yapılan işlemle de, …’da mevcut %51 oranındaki kamu payının hisse devir sözleşmesi imzalanarak en yüksek teklifi veren ortak girişim grubuna devrinin sağlandığı anlaşılmaktadır.
Buna göre; …’daki %51 oranındaki kamu hissesinin blok satış yoluyla özelleştirilmesine ilişkin olarak alınan Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile bu Karara dayanılarak yapılan ihale ilanının, ihale şartlarının belirlendiği ihale şartnamesinin ve ihaleyi sonuçlandıran İhale Komisyonu Kararının iptali istemiyle açılan davalarda; Danıştay Onüçüncü Dairesince, dava konusu karar ve işlemlerde mevzuata ve hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davaların reddine karar verildiği ve söz konusu kararlara yönelik temyiz başvurularının da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararlarıyla reddedildiği anlaşılmakta olup, bu haliyle Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 7.11.2005 tarih ve … sayılı kararı ve İhale Şartnamesinin 21. maddesi uyarınca özelleştirme işleminin son halkasını teşkil eden …’daki %51 oranındaki kamu hissesinin blok satış yoluyla özelleştirilmesine ilişkin süreci tamamlayan ve ihalede en yüksek teklifi veren … A.Ş. ile devir sözleşmesinin imzalanarak hisselerin devredilmesini sağlayan dava konusu işlemde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce duruşma için taraflara önceden bildirilmiş bulunan 27.03.2007 tarihinde, davacı vekili Av. …’ın, davalı idare vekili Av. …’nın geldikleri, Danıştay Savcısı’nın hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısı’nın düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Dava dosyası incelenip, özelleştirme uygulamalarına ilişkin işlemin bir aşamasını oluşturan dava konusu devir yapılmasına ilişkin davalı idare karar/işleminin tek başına iptal davasına konu edilebilecek kesin, yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğundan, Üye …’in usulde karşı oyuyla bu yöndeki iddia yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi:
Dava, … A.Ş.’de mevcut %51 oranındaki kamu payının blok satış yoluyla özelleştirilmesine dair süreci tamamlayan, hisse devir sözleşmesi imzalayarak devir yapılmasına dair davalı idare karar/işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi:
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1.maddesinin (A) fıkrasında, bu Kanunun amacının, bu maddede sayılan kuruluşların ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirilmesine ilişkin esasları düzenlemek olduğu belirtilmiştir. Kanun’un 2. maddesinde ise, özelleştirme uygulamalarındaki ilkeler düzenlenmiş, kuruluşların özelliklerine ve içinde bulundukları şartlara göre özelleştirme yöntemlerinin belirlenmesi, tekelci bir yapının olumsuz etkilerinin önlenmesi, stratejik konularda devletin sahip olacağı imtiyazlı hisse oluşturulması, özelleştirme işlemlerinin değer saptanması da dahil aleniyet içinde yürütülmesi ilkeleri maddenin (b), (d), (g) ve (ı) fıkralarında sayılmıştır. Maddenin son fıkrasında Kanundaki amaç ve ilkeler doğrultusunda alınacak kararlarda öncelikler ile bunların tabi olacağı özelleştirme uygulamalarına ilişkin esas ve usullerin, kuruluşların nitelikleri ve ülke ekonomisinin gerektirdiği şartlar da dikkate alınarak Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca saptanacağı hükme bağlanmıştır. Kanun’un 3/c maddesinde de, kuruluşların; satış, kiralama, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hakların tesisi ve işin gereğine uygun sair hukuki tasarruflar ile devredilmelerine ilişkin özelleştirme yöntemlerinden hangisi ile özelleştirileceğini belirlemenin Kurul’un görevleri arasında olduğu kuralına yer verilmiştir.
4046 sayılı Kanunun “Özelleştirme Yöntemleri, Değer Tespiti, İhale Yöntemleri” başlıklı 18. maddesinin (A) bendinde özelleştirme yöntemleri belirlenmiş, (C) bendinde ise, bu maddenin (A) bendinde yer alan özelleştirme yöntemlerinin uygulanmasına ilişkin ihale işlemlerinin bu Kanuna göre oluşturulan ihale komisyonları tarafından yürütüleceği belirtilmiş, maddenin son fıkrasında ise, ihale işlemleri sonucunda ihale komisyonunca verilen kararlar idare tarafından Kurulun onayına sunulacağı, ihale sonuçları Kurul tarafından onaylanacağı öngörülmüş, 29.11.2003 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan Özelleştirme Uygulamalarında Değer Tespiti ve İhale Yönetmeliğinin 17. maddesinde de ihale Kurulun onayı ile kesinleşeceği ve satış veya nihai devre ilişkin kararlar İdare tarafından kamuoyuna duyurulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanacağı, anılan Yönetmeliğin 19. maddesinde ise ihale sonuçlarının onaylanmasından sonra İdare tarafından süre belirtilmek suretiyle sözleşme imzalanması hususunda ihale üzerinde kalan teklif sahibine yazılı bildirimde bulunulacağı kurala bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 06.04.2005 tarih ve … sayılı kararıyla, …’ın sermayesindeki %51 oranındaki idare hissesinin satış yöntemi ile özelleştirilmesine, satışın “blok satış” yoluyla gerçekleştirilmesine karar verilmesi sonucu ihale şartnamesinde belirtilen usul ve şartlarla ihaleye çıkarıldığı, 12.09.2005 tarihinde ihalenin sonuçlandırıldığı, ihaleyi sonuçlandıran İhale Komisyonu kararının Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 7.11.2005 tarih ve … sayılı kararıyla da onaylandığı, söz konusu kararda; “…İhale Komisyonu tarafından 12.09.2005 tarihinde açık artırma suretiyle yapılan ihale neticesinde,
1. …’ın %51 oranındaki idare hissesi için …- ABD Doları ile en yüksek teklifi veren …- … Girişim Grubuna ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına, …- … Ortak Girişim Grubunun sözleşmeyi imzalamaktan kaçınması veya diğer yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde teminatının idare lehine irat kaydedilmesine, …- ABD Doları bedelle ikinci en yüksek teklifi veren … Ltd.- … A.Ş. Ortak Girişim Grubuna ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına, … Ltd.- … A.Ş. Ortak Girişim Grubunun sözleşmeyi imzalamaktan kaçınması veya diğer yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine, …- ABD Doları bedelle üçüncü en yüksek teklifi veren … Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğüne ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına, … Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğünün, sözleşmeyi imzalamaktan kaçınması veya diğer yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine ve ihalenin iptaline,
2. Hisse satış sözleşmesi ile ilgili diğer hususların belirlenmesi ve satış sözleşmesinin imzalanması ile Karar gereklerinin yerine getirilmesi hususlarında Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yetkili kılınmasına” karar verildiği, bu karar uyarınca ve İhale Şartnamesinin 21. maddesine esas alınarak satıcı sıfatıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve alıcı sıfatıyla … A.Ş. (…-… Girişim Grubu) arasında 26.01.2006 tarihinde tesis olunan ve dava konusu yapılan işlemle de, …’da mevcut %51 oranındaki kamu payının hisse devir sözleşmesi imzalanarak en yüksek teklifi veren …- … Ortak Girişim Grubuna devrinin sağlandığı, …’daki %51 oranındaki kamu hissesinin blok satış yoluyla özelleştirilmesine ilişkin olarak alınan Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile bu karara dayanılarak yapılan ihale ilanının, ihale şartlarının belirlendiği ihale şartnamesinin ve ihaleyi sonuçlandıran İhale Komisyonu Kararının iptali istemiyle davacı sendika tarafından açılan davalarda; Danıştay Onüçüncü Dairesince, dava konusu karar ve işlemlerde mevzuata ve hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davaların reddine karar verildiği ve söz konusu kararlara yönelik temyiz başvurularının da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararlarıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davacı sendikanın iddialarına itibar edilmesi söz konusu olmadığından hisse satış sözleşmesi ile ilgili diğer hususların belirlenmesi ve satış sözleşmesinin imzalanması ile karar gereklerinin yerine getirilmesi hususlarında Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yetkili kılınmasına dair Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 7.11.2005 tarih ve … sayılı kararı uyarınca ve İhale Şartnamesinin 21. maddesi esasları dikkate alınarak özelleştirme işleminin son halkasını teşkil eden …’daki %51 oranındaki kamu hissesinin blok satış yoluyla özelleştirilmesine ilişkin süreci tamamlayan ihalede en yüksek teklifi veren … A.Ş. ile devir sözleşmesinin imzalanarak hisselerin devredilmesini sağlayan dava konusu işlemde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-YTL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta giderinin istemi halinde davacıya iadesine 27.03.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Usulde KARŞI OY
2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesiyle tanımlanan iptal davasına, idarenin tek taraflı irade beyanıyla, kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik meydana getiren etkili ve yürütülmesi zorunlu işleminin konu edilebileceği tartışmasızdır.
Kesin ve yürütülmesi zorunlu, idari davaya konu edilebilecek işlemler, idarenin kamu gücüne dayanarak, tek yanlı irade beyanıyla tesis ettikleri, hukuk düzeninde değişiklik yapan, başka bir deyişle ilgililerin hukukunu etkileyen işlemlerdir.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun “Özelleştirme Yöntemleri, Değer Tespiti, İhale Yöntemleri” başlıklı 18.maddesinin son fıkrasında, “ihale işlemleri sonucunda ihale komisyonunca verilen kararlar idare tarafından Kurulun onayına sunulur. (Danışman Seçimine ilişkin ihale sonuçları hariç) ve sonuçlar Kurulun onayını müteakip kamu oyuna duyurulur.” düzenlemesi uyarınca özelleştirmeye ilişkin işlemlerde kamudan özele geçişi sağlayan hukuki durumda değişiklik yaratan nihai işlemin ihale kararının Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun onaylamasına ilişkin işlem olması,bu karar uyarınca hisse devir sözleşmesi imzalayarak devir yapılmasına ilişkin işlemin bu işlemin sonucu olması nedeniyle ortada idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem bulunmadığından, davanın usul yönünden reddi gerektiği oyuyla aksi yöndeki karara katılmıyorum.