Danıştay 12. Daire Başkanlığı         2023/66 E.  ,  2023/852 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/66
Karar No : 2023/852

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Eğitim ve Araştırma Hastanesinde taşeron firma bünyesinde görev yapmakta iken 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23. maddesi uyarınca sürekli işçi kadrosuna atanan davacının, yaşlılık aylığı almaya hak kazandığından bahisle, re’sen emekli edilmesine ilişkin Van Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlıkta, davacının 02/04/2018 tarihinde 696 sayılı KHK hükümlerine göre sürekli işçi kadrosuna geçirildiği ve 4857 sayılı İş Kanunu’na göre çalışmakta olduğu, davalı idare ile davacı arasındaki hukuki ilişkinin İş Kanunu’na tabi hizmet sözleşmesine dayalı olarak kurulmuş bir iş hukuku ilişkisi niteliğini taşıması nedeniyle, davacının re’sen emekli edilmesine ilişkin işlemin, idare tarafından işveren sıfatıyla tesis edilmiş bir özel hukuk işlemi olduğu; aksine bir düşüncenin, işverenin salt bir kamu kuruluşu olması nedeniyle, statü hukukuna tabi olmayan personeli hakkındaki tüm yazılı irade beyanlarının idari işlem niteliğinde görülerek, özel hukuk alanına dahil bulunan uyuşmazlıkların da idari yargı denetimine tabi kılınması sonucunu doğuracağı; bu durumda, 7306 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesine göre, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarda iş mahkemelerinin görevli olduğu dikkate alındığında; 375 sayılı KHK’nın Geçici 23 ve 24. Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar’ın 41. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca re’sen emekliye sevk işlemden kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözüm yerinin, genel hükümler kapsamında iş mahkemeleri olduğu; nitekim, benzer nitelikteki bir uyuşmazlıkta Uyuşmazlık Mahkemesince verilen … tarih, E:…, K:… sayılı kararın da bu yönde olduğu gerekçesiyle, davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İş sözleşmesinin sonlandırılmasına ilişkin re’sen emekliye sevk işleminin idari işlem niteliğinde olduğu, dava konusu işlemde kamu gücü kullanıldığı ve idarenin tek yanlı iradesiyle tesis edildiği dikkate alındığında, uyuşmazlığın idari yargı yerinde görülmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemin mevzuata uygun olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Eğitim ve Araştırma Hastanesinde taşeron firma işçisi olarak çalışmakta iken 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23. maddesi uyarınca sürekli işçi kadrosuna atanmıştır.
Van Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün 19/11/2021 tarih ve 3910 olur sayılı işlemi ile “375 sayılı KHK’nın Geçici 23 ve 24. Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar”ın 41. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Bu şekilde işçi statüsüne geçirilenlerin istihdam süresi hiç bir şekilde emeklilik, yaşlılık ve malullük aylığını kazanma tarihini geçemez.” şeklindeki düzenleme uyarınca, davacının yaşlılık aylığı almaya hak kazandığından bahisle, re’sen emekli edilmesine karar verilmiştir.
Van Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile bu hususun Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Eğitim ve Araştırma Hastanesine bildirilmesi ve akabinde davacıya tebliğ edilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde, idari dava türleri olarak; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptali için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerinden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaların sayıldığı ve idari yargının, idari eylem ve işlemlerin hukuki denetimini yapmakla görevli olduğu kurala bağlanmıştır.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının; iş mahkemelerinin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usullerini düzenlemek olduğu; 5. maddesinde ise iş mahkemelerinin; 5953 sayılı Kanun’a tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanun’a tabi gemiadamları, 22/5/2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu’na veya 11/01/2011 tarih ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun İkinci kısmının altıncı bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına; idari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumunun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara; diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara ilişkin dava ve işlere bakmakla görevli oldukları belirtilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükteki haliyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23. maddesinin beşinci fıkrasında; “Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. Bunların istihdam süreleri hiçbir şekilde sosyal güvenlik kurumlarından emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihi geçemez. Özel güvenlik görevlilerinden bu madde kapsamında geçiş işlemleri yapılanlar, 5188 sayılı Kanun hükümlerine de tabi olmaya devam eder.” hükmüne yer verilmiştir.
01/01/2018 tarih ve 30288 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar”ın “İşçi statüsüne geçirilme” başlıklı 41. maddesinin ikinci fıkrasında da, “…Bu şekilde işçi statüsüne geçirilenlerin istihdam süresi hiçbir şekilde emeklilik, yaşlılık ve malullük aylığını kazanma tarihini geçemez.” hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının, idari dava türlerinden biri olduğu, idare hukukunun bilinen ilkelerindendir.
İdare; idare hukuku alanında, kamu gücüne dayalı olarak re’sen ve tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis etmiş olduğu işlemlerle, hukuk alanında yeni durum oluşturmasıyla işleme idari işlem kimliği kazandırmakta ve kural olarak bu işlemler, özel yasal düzenlemeler dışında idari yargı denetimine tabi bulunmaktadır.
Uyuşmazlıkta, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Eğitim ve Araştırma Hastanesinde taşeron firma işçisi olarak çalışmakta iken 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23. maddesi uyarınca sürekli işçi kadrosuna atanan davacının, “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar”ın 41. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, yaşlılık aylığı almaya hak kazandığından bahisle, Van Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün 19/11/2021 tarih ve 3910 oluru ile re’sen emekli edilmesine karar verilmiştir.
Buna göre, Valilik tarafından davacının re’sen emekli edilmesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemin, doğrudan özel hukuk hükümleri uyarınca eşit taraflarca düzenlenmiş ya da İş Kanunu uyarınca tesis edilmiş bir işlem olmadığı, işlemin 375 sayılı KHK hükümleri uyarınca ve idarenin tek taraflı irade beyanıyla kamu gücüne dayanarak tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Tüm bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda; 375 sayılı KHK hükümlerine istinaden davacının re’sen emekli edilmesine ilişkin dava konusu işlemin, idarenin kamu gücüne dayalı tek yanlı tasarrufu ile tesis edilen idari nitelikte bir işlem olduğu ve bu nitelikteki işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde idare mahkemelerinin görevli olduğu açık olup; İdare Mahkemesince uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekirken, davanın görev yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın görev yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 06/03/2023 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY:
Temyize konu karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir neden de bulunmadığından, davacının temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği görüşüyle, aksi yönde verilen karara katılmıyorum.