Danıştay Kararı 12. Daire 2021/6897 E. 2023/1160 K. 14.03.2023 T.

Danıştay 12. Daire Başkanlığı         2021/6897 E.  ,  2023/1160 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/6897
Karar No : 2023/1160

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : …
VEKİLİ : Av….

DAVANIN KONUSU : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı “Yurtdışı borçlanma ve tahsis işlemleri” konulu Genelgesinin, “1.4 Yazılı istekte bulunmak” kısmının son paragrafının son cümlesinde yer alan; “Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Almanya’da çalıştığından dolayı 3201 sayılı Kanun kapsamında emekli olabilmek için yurtdışı hizmet borçlanması talebiyle davalı idareye başvuruda bulunduğu, 3600 gün karşılığı olan 98.000,00-TL borç tahakkukunun kendisine tebliğini müteakiben 3 ay içinde ödemeyi talep ettiği, davalı idarenin davacıya posta yoluyla göndermiş olduğu yazılı cevabın, davacının yurtdışındaki tebligat adresine iadeli taahhütlü olarak gönderildiği halde iade edildiği için bu borçlanma süresinin 3 ay sonra geçersiz hale geldiği, 3201 sayılı Kanun’un 4. maddesi 17/07/2019 tarihinde 7186 sayılı Kanun’un 9. maddesi ile değişikliğe uğradığı için, “Borçlanma tutarı ve borçlanma tutarının iadesi” başlıklı “ 4. maddeye göre, “..prime esas asgari ve azami günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazanç %32’dir” ibaresindeki %32’nin %45’e çıkarıldığı ve bu düzenlemenin de 01/08/2019 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlandığı, bu haliyle işlemin açıkça hukuka aykırı olduğu, hukuken ödeme yapılabilmesi ya da cevap verilebilmesi ve hak kaybına uğranılmasının önlenebilmesi için davalı idare tarafından gönderilecek yazının bir şekilde kişiler tarafından bilinebilir olması gerektiği, hak kaybına uğrama riski bulunan hallerde kişilere gerekli bildirimin yapılmasının hukuki güvenlik ilkesinin gereği olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Usul yönünden; dava konusu edilen Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı Genelgesinin 08/06/2011 tarihinde imza edilerek yürürlüğe girdiği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesi gereğince davanın süresinde açılmadığı, bu nedenle davanın esasa girilmeksizin usulden reddine karar verilmesi gerektiği,
Esas yönünden;davacının 30/07/2019 tarihli dilekçesi ile 3201 sayılı Kanun kapsamında emekli olabilmek için yurtdışı hizmet borçlanması talebiyle başvuruda bulunduğu; ancak, … tarih ve E…. sayılı yazılarıyla; 30/07/2019 tarihli dilekçede bir takım bilgi ve belgelerin eksik olması sebebiyle işlem yapılamadığı, eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması halinde işlem yapılacağının ifade edildiği, davacının da süresi içinde eksik belgeleri ibraz etmesi üzerine, borç tahakkuk cetveli düzenlenerek 24/01/2020 tarihinde davacının tebligat adresi olarak belirttiği adresine iadeli taahhütlü olarak gönderildiği, davacı tarafından bu borçlanma tutarının 3201 sayılı Kanun’un “Borçlanma tutarı ve borçlanma tutarının iadesi” başlıklı 4. maddesinde yer alan, üç aylık borç ödeme süresi içinde ödenmemiş olması sebebiyle, 30/07/2019 tarihli borçlanma başvurusunun iptal edildiği, davacının borçlanma talebinin geçersiz sayılması sebebinin, iptali istenilen 2011/48 sayılı Genelge hükmü olmadığı, idarelerinin “Yurt Dışı Borçlanma İşlemleri” konulu 10/01/2021 tarih ve 2021/2 sayılı Genelgesi ile de 2011/48 sayılı Genelgenin “1.4 Yazılı istekte bulunmak” başlıklı bu bölümünün yürürlükten kaldırıldığı, dava konusu işlemde üst hukuk normlarına ve hukuka aykırı bir yön bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Dava konusu edilen Genelgenin ilgili kısmının yürürlükten kaldırıldığından, konusu kalmayan dava hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …’İN DÜŞÜNCESİ : Dava, 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’dan yararlanmak isteyen davacı tarafından, … tarih ve E…. sayılı red yönündeki uygulama işleminin dayanağı olarak gösterilen, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının … tarih ve … sayılı Olur’u ile kabul edilen 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı “Yurtdışı borçlanma ve tahsis işlemleri” konulu Genelgesinin, “1.4 Yazılı istekte bulunmak” kısmının son paragrafının son cümlesinde yer alan; “Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, dava konusu edilen Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının … tarih ve … sayılı “Yurtdışı borçlanma ve tahsis işlemleri” konulu Genelgesinin iptal istemine konu “1.4 Yazılı istekte bulunmak” kısmının son paragrafının son cümlesinde yer alan; “Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” ibaresinin, davalı idarenin “Yurtdışı borçlanma” konulu 10/01/2021 tarih ve 2021/2 sayılı Genelgesi ile 2011/48 sayılı Genelgenin “1.4 Yazılı istekte bulunmak” başlıklı bu bölümünün yürürlükten kaldırıldığı ve uygulamasına son verildiği görüldüğünden, davanın konusuz kaldığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığının 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı “Yurt dışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri” konulu Genelgesinin, “1.4-Yazılı istekte bulunmak” başlıklı kısmının son paragrafında; “Borçlanma için belgelendirme ve tahakkuk eden borcun üç ay içinde ödenme mecburiyeti dikkate alındığında, Kurumun yazılı bildirisine rağmen eksik bilgi, beyan ve belgelerini üç ay içinde ibraz etmeyenlerin borçlanma işlemleri durdurularak, borçlanmanın geçersiz olduğu başvuru sahibine yazılı olarak bildirilecektir. Bu durumda olanların borçlanma işlemi, yeni bir Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesine göre sonuçlandırılacaktır. Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan davada, iptal istemine konu; … Başkanlığının … tarih ve … sayılı Oluru ile kabul edilen 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı Genelgesinin “1.4 Yazılı istekte bulunmak” başlıklı bölümünün, Sosyal Güvenlik Kurumu Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün “Yurt Dışı Borçlanma İşlemleri” konulu 10/01/2021 tarih ve 2021/2 sayılı Genelge ile 01/08/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırıldığı ve uygulanmasına son verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda , dava konusu Genelgenin “1.4 Yazılı istekte bulunmak” başlıklı kısmının son paragrafının son cümlesinde yer alan “Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” ibaresinin, iş bu davanın açılmasından önce yürürlükten kaldırılması nedeniyle konusu kalmayan dava hakkında dava hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Dava konusu Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının … tarih ve … sayılı Oluru ile kabul edilen 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı Genelgesinin, “1.4 Yazılı istekte bulunmak” kısmının son paragrafının son cümlesinde yer alan; “Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” ibaresinin iptali istemi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan … Tarifesi uyarınca takdir edilen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Yargılama giderlerinden artan kısmın karar kesinleştikten sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 13/03/2023 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Dava, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 08/06/2011 tarih ve 2011/48 sayılı “Yurtdışı borçlanma ve tahsis işlemleri” konulu Genelgesinin, “1.4 Yazılı istekte bulunmak” kısmının son paragrafının son cümlesinde yer alan; “Söz konusu üç aylık sürenin belirlenmesinde ilgili yazının Kurumdan çıkış tarihi esas alınacaktır.” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3/d bendinde, dilekçelerin; idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden inceleneceği, 15. maddesinin 3/b bendinde ise; 14’üncü maddenin 3/d bendinde yazılı hallerde davanın reddine karar verileceği hükmüne yer verilmiştir.
Bakılan davada; davalı idarenin “Yurt Dışı Borçlanma İşlemleri” konulu 10/01/2021 tarih ve 2021/2 sayılı Genelgesi ile 2011/48 sayılı Genelgenin “1.4 Yazılı istekte bulunmak” başlıklı bölümünün, 01/08/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırıldığı, davanın ise 28/09/2021 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davanın açıldığı tarihten önce yürürlükten kaldırılan ve hukuk aleminde varlığını yitiren işlemin iptali istemiyle açılan davanın incelenme olanağı bulunmadığından, yukarıda anılan Kanunun 14. maddesinin 3/d bendi ile 15. maddesinin 3/b bendi uyarınca davanın reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyorum.