Danıştay 12. Daire Başkanlığı         2021/333 E.  ,  2023/1436 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/333
Karar No : 2023/1436

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kırklareli İli, Kofçaz İlçe Müftülüğünde hizmetli olarak görev yapan davacının, Adana İli, Ceyhan İlçesi, …Camii’nde müezzin kayyım olarak görev yaptığı dönemde işlediği iddia edilen fiillerden dolayı Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde düzenlenen “Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak” şartını kaybettiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 98. maddesinin (b) bendi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin … tarih ve E…. sayılı işlemin iptali ile yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; müezzin kayyım olarak görev yapan davacının bir bayanı aracına alarak aracı park etmek suretiyle başbaşa görüşmesi ve bayanı öpmesi eyleminin sübuta erdiği anlaşılmakta olup, davacının sübut bulan eylemi nedeniyle Yönetmeliği’nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan ”Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olması” şeklindeki ortak niteliği kaybettiğinden bahisle 657 sayılı Kanun’un 98/b maddesi gereğince görevine son verilmesine ilişkin davalı idare işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, hukuki bir dayanağı bulunmayan “işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların ödenmesi” isteminin de reddi gerektiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Soruşturma konusu fiillerden dolayı hakkında yapılan ceza yargılamasında beraat ettiği, Yönetmeliğin ilgili maddesinin davalı idareye geniş takdir yetkisi verdiği ve bu durumun hukuki belirlilik ilkesine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile atanmasında dini öğrenim şartı aranmayan, diğer bir ifadeyle halen Yardımcı Hizmetler Sınıfında yer alan hizmetli kadrosunda bulunan davacının, Yönetmelikte aranılan ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahsedilemeyeceği, dolayısıyla görevine son verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunamadığı, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı “Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı” üzerine Dairemize devredilen dosya incelenerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Kırklareli İli, Kofçaz İlçe Müftülüğünde hizmetli olarak görev yapan davacının, Adana İli, Ceyhan İlçesi, … Camii’nde müezzin kayyım olarak görev yaptığı dönemde işlediği iddia edilen fiillerden dolayı Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde düzenlenen “Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak” şartını kaybettiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 98. maddesinin (b) bendi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin … tarih ve E…. sayılı işlemin iptali ile yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesi istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36. maddesinde din hizmetleri sınıfının özel kanunlarına göre çeşitli derecelerde dini eğitim görmüş olan ve dini görev yapan memurları kapsadığı belirtilmiş, 48. maddesinin birinci fıkrasının “Özel şartları” belirleyen (B) bendinin (2) numaralı alt bendinde, “Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak” kuralına yer verilmiş; 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, “Memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan her hangi birini kaybetmesi”, Devlet memurluğunu sonra erdiren haller arasında sayılmıştır.
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Personelin nitelikleri” başlıklı 9. maddesinin ikinci fıkrasında, “Başkanlık personelinin 657 sayılı Kanunda ve bu Kanunda yer almayan diğer nitelikleri ile atanmalarında dinî öğrenim şartı arananlara ilişkin ortak nitelikler yönetmelikle düzenlenir.” hükmü öngörülmüştür.
15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin “Genel şartlar” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ise, “Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak” koşuluna yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda açık metinlerine yer verilen mevzuat hükümleri bir bütün halinde değerlendirildiğinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36. maddesinde Din Hizmetleri Sınıfının belirli derecede dini öğrenim gören ve dini görev yapan memurları kapsadığı düzenlenmiş, buna paralel olarak 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 9. maddesinde atanmalarında dini öğrenim şartı arananlara ilişkin olarak ortak niteliklerin yönetmelikle düzenleneceğine belirtilmiştir.
15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin “Genel şartlar” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, “Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak” düzenlemesine yer verilmiştir.
Bu çerçevede Diyanet İşleri Başkanlığı’nda görevli personelin ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle görevine son verilebilmesi için 657 sayılı Kanun’un 36. maddesinde sayılan Din Hizmetleri Sınıfında görev yapması gerekmektedir. Öğrenim durumu ne olursa olsun Din Hizmetleri Sınıfı dışında bir sınıfta görev yapan personelin atanmasında ortak nitelik aranamayacağı gibi ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle görevine de son verilemeyecektir.
İdarenin hizmet ihtiyacı çerçevesinde diğer kurallara da uyarak personelin hizmet sınıfının değiştirilmesi konusunda takdir yetkisi bulunmakla birlikte, hizmet sınıfı değişen bir personel için daha önce görev yaptığı sınıfın özel şartlarını aramasının hukuken kabul edilebilmesi mümkün değildir.
Yerleşik Danıştay içtihadı gereği bir kamu görevlisinin görevine son verilmesi için usulüne uygun bir soruşturma ve soruşturma sırasında uyulması gereken katı usul kuralları gerekmektedir. Ancak nitelik kaybı nedeniyle göreve son işlemleri bir disiplin işlemi olmayıp idarenin nitelik kaybı nedeniyle tesis ettiği bir idari işlemdir. Dolayısıyla disiplin işlemleri için özel olarak düzenlenen güvencelerden yoksundur. Bu sebeple, hizmetin niteliği gereği sadece Din Hizmetleri Sınıfı için uygulanması gerekmektedir. Aksi bir kabul idarenin bütün personeli için göreve son işlemi tesis edebilmesine olanak sağlayacaktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının, … tarihinde … İlçe Müftülüğüne hizmetli olarak atandığı, … tarihli soruşturma raporuyla getirilen teklif üzerine Adana ili, Ceyhan ilçesi, … Camii müezzin kayyımı olarak görev yaptığı dönemdeki eylemleri nedeniyle ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle … tarih ve E…. sayılı işlem ile görevine son verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacının görevine son verilmesine ilişkin işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla 657 sayılı Kanun’un 36. maddesinde yer alan Din Hizmetleri Sınıfında görev yapmadığı göz önüne alındığında, atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan bir unvanda görev yapmayan davacının ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle görevine son verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, Dairemiz kararı üzerine verilecek kararda davacının parasal haklara ilişkin istemi yönünden yeniden bir değerlendirme yapılacağı da açıktır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Dava Dairesine gönderilmesine, 28/03/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.