Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2021/1474 E. , 2023/917 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1474
Karar No : 2023/917
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Jandarma Genel Komutanlığında astsubay olarak görev yapmaktayken, disiplinsizlik nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilen davacı tarafından, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun Geçici 32. Maddesinden yararlandırılması talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin … tarihli ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; sıralı sicil üstleri tarafından hakkında “Türk Silahlı Kuvvetlerinde kalması uygun değildir” şeklinde sicil raporu düzenlenen davacının 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca 27/09/2001 tarihli komisyon kararı ile resen emekliye sevk edildiği; bu karara karşı davacı tarafından açılan davanın, … İdare Mahkemesi … Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile ret ile sonuçlandığı ve söz konusu kararın kesinleştiği; 926 sayılı Kanun’a 6191 sayılı Kanun ile eklenen Geçici 32. madde hükümlerinden, ancak yargı denetimine kapalı idari işlemler veya Yüksek Askerî Şûra kararları uyarınca Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenlerin yararlanabileceği, davacının, Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin yargı yoluna açık bir işlemle kesilmesi nedeniyle, anılan madde hükmünden yararlanması mümkün olmadığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na 6191 sayılı Kanun’la eklenen Geçici 32. maddenin 22/03/2011 tarih ve 27882 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği ve anılan maddede başvuru için öngörülen sürenin altmış gün olduğu; gerek, davacı tarafından başvuru için öngörülen altmış günlük süre dolduktan sonra 09/07/2015 tarihinde davalı idareye başvurulmuş olması, gerekse de, başvuru dilekçesine eklediği Anayasa Mahkemesi kararının davacının hukuki durumuyla bir ilgisinin bulunmaması karşısında, davacının talebinin reddine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İdare Mahkemesince durumunun ve uygulanacak kanun hükmünün hatalı değerlendirildiği, İstinaf Mahkemesince verilen kararın ise, kendi içerisinde çelişkili olduğu, şahsi dosyası incelenmediğinden, eksik incelemeye dayalı şekilde karar verildiği, tebliğ edilen ilişik kesme kararında başvurabileceği kanun yolları ile başvuru sürelerinin belirtilmediği, benzer konuda Anayasa Mahkemesince verilmiş emsal hak ihlali kararlarının bulunduğu, Anayasa Mahkemesinin durumuyla çok örtüşen … tarih ve … başvuru sayılı kararından haberdar olması üzerine açtığı davada süre aşımı bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Türk Silahlı Kuvvetlerinden yargı yolu açık olmak üzere ilişiği kesilen ve açtığı dava reddedilen davacının 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun Geçici 32. maddesinde sağlanan olanaktan faydalanmasına imkân bulunmadığı belirtilerek, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesine ilişkin işleme karşı yargı yolunun açık olduğu; dolayısıyla, durumunun 926 sayılı Kanun’un Geçici 32. maddesi kapsamında olmadığı görüldüğünden, temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Iğdır ili, Aralık İlçe Jandarma Komutanlığında astsubay olarak görev yapan davacının, disiplinsiz fiillerinin tespit edildiğinden bahisle, İçişleri Bakanlığının … tarih ve … sayılı onayıyla resen Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilmiştir.
Davacı tarafından, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na 6191 sayılı Kanun’la eklenen Geçici 32. madde hükümlerinden yararlandırılması talebiyle yapılan 09/07/2015 tarihli başvurunun .. tarihli ve … sayılı işlemle reddedilmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
22/03/2011 tarih ve 27882 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu’nun 10. maddesi ile 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na eklenen Geçici 32. maddenin birinci fıkrasında; “12 Mart 1971 tarihinden bu Kanunun yayımı tarihine kadar, yargı denetimine kapalı idari işlemler veya Yüksek Askerî Şûra kararları ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenler veya vefatları hâlinde hak sahipleri, bu madde hükümlerinden yararlanabilmek için altmış gün içinde Milli Savunma Bakanlığına başvururlar.”, ikinci fıkrasının ilk cümlesinde; “Milli Savunma Bakanı, başvurunun kabulüne veya reddine en geç altı ay içinde karar verir.(…)”, üçüncü fıkrasında; “Başvurunun kabulü halinde aşağıdaki hükümler uygulanır.” hükmü öngürüldükten sonra, sözü edilen fıkranın (a) bendinde; “Bu kişilerin ilişiklerinin kesildiği tarihten bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen süreleri Türk Silahlı Kuvvetlerinde geçmiş kabul edilir. Bu süreler karşılığında 5434 sayılı Kanun’un mülga 32. maddesi ile 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca fiili hizmet süresi zammı ve 5434 sayılı Kanun’un mülga 36 ve mülga 37. maddeleri ile 5510 sayılı Kanun’un 49. maddesi hükümleri dikkate alınarak itibari hizmet süresi zammı verilir. Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiklerinin kesildiği tarih ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih arasındaki dönem içinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak sigorta primi ödenmemiş veya emekli keseneği yatırılmamış olan sürelerine ilişkin kesenek ve kurum karşılıkları ile fiili hizmet süresi zammı ve itibari hizmet süresine ait kurum karşılıkları, statülerine göre Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiklerinin kesildiği tarihten aynı neşetli emsali subay (general olanlar hariç) veya astsubayın (subay olanlar hariç) sınıf, rütbe ve kıdemi üzerinden Milli Savunma Bakanlığına müracaat ettikleri tarihteki katsayı esas alınmak suretiyle ilgili Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca hesaplanarak Sosyal Güvenlik Kurumuna defaten ödenir. Bu fıkranın (c) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (ç) bendine göre araştırmacı kadrolarına atananlar için bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih ile göreve başlama tarihleri arasındaki süreye ilişkin kesenek ve kurum karşılıkları ile fiili hizmet süresi zammı ve itibari hizmet süresine ait kurum karşılıkları, emeklilik keseneğine esas aylık derece ve kademeleri ile ek gösterge rakamları ilgili Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca tespit edilir ve göreve başladığı kamu kurum ve kuruluşları tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna defaten ödenir. aynı fıkranın (b) bendinde “Bu kişilerden statüsüne göre aynı neşetli emsali subay (general olanlar hariç) veya astsubayın (subay olanlar hariç) tamamı emekli olanların kendilerine, bunlardan vefat etmiş olanların hak sahiplerine, statüsüne göre aynı neşetli en son emekli olan emsali subay (general olanlar hariç) veya astsubayın (subay olanlar hariç) emekli olduğu tarihteki sınıf, rütbe ve kıdemi üzerinden, 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri dâhil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılmış olan toptan ödeme tutarlarının toptan ödeme aldıkları tarihte bıraktıkları derece, kademe ve ek gösterge tutarları dikkate alınmak suretiyle Milli Savunma Bakanlığına başvuruda bulundukları tarihteki katsayı ve emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait diğer unsurlar üzerinden ve faizsiz hesaplanarak bulunan tutar, kendileri veya hak sahiplerine ödenecek emekli ikramiyesinden mahsup edilir. Emekli ikramiyesinin ihya tutarını karşılamaması hâlinde eksik kalan tutar kırksekiz eşit taksit hâlinde aylıklarından tahsil edilmek ve mülga 24/5/1983 tarihli ve 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 8 inci maddesi hükmü uygulanmaksızın 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri dâhil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlanması şartlarını haiz olanlara Milli Savunma Bakanı tarafından verilen karar tarihini takip eden ay başından itibaren, aylık bağlanması şartlarını haiz olmayanlara ise bu şartları haiz oldukları tarihten itibaren emekli veya dul ve yetim aylığı bağlanır. Bunlara Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiklerinin kesildiği tarih ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen sürelerine karşılık emekli ikramiyesi ödenir. Ancak bunlardan, daha önceden herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan aylık veya gelir alanlara, yüksek olan aylık veya gelir bağlanır”. düzenlemesine yer verilmiş (e) bendinde ise; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, ilgili mevzuatına göre her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreler ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreler, bu madde uyarınca yapılacak emekli ikramiyesi ödemesinde esas alınacak sürelerden mahsup edilir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda açık metinlerine yer verilen yasal düzenlemeden, 12/03/1971 tarihinden, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na eklenen Geçici 32. maddenin Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği 22/03/2011 tarihine kadar yargı denetimine kapalı idari işlemler veya Yüksek Askerî Şûra kararları ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenler veya vefatları hâlinde hak sahiplerinin, söz konusu madde hükümlerinden yararlanabilmek için altmış gün içinde Milli Savunma Bakanlığına başvuracakları, Milli Savunma Bakanınca, başvurunun yapılmasından itibaren en geç altı ay içinde başvurunun kabulüne veya reddine karar verileceği anlaşılmaktadır.
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, hakkında düzenlenen … tarih ve … sayılı Komisyon Tutanağında, ayırma sicil belgesinin incelenmesi sonucunda disiplinsizliğinin bulunduğunun anlaşıldığından bahisle, davacı hakkında sicil yoluyla Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayırma işlemi yapılmasının komutanın tasvibine sunulmasına karar verildiği, 13/07/2001 tarihli işlemle ayırma işlemine tabi tutulan davacının, İçişleri Bakanlığının … tarih ve … sayılı onayıyla, 926 sayılı Kanun’un işlem tarihinde yürürlükte bulunan mülga 94. maddesi ve Astsubay Sicil Yönetmeliğinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan mülga 60. maddesi uyarınca resen Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesildiği; davacı tarafından söz konusu işleme karşı açılan davacının … İdare Mahkemesi … Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla esastan reddedildiği, yargılamanın yenilenmesinin istenilmesi üzerine, aynı Daire tarafından verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla bu istemin de reddedildiği; davacı tarafından 01/07/2015 tarihinde İçişleri Bakanlığına yapılan başvuruda, Anayasa Mahkemesinin 12/03/2015 tarih ve 2013/760 sayılı kararı uyarınca, yargı yolu açık olan resen emeklilik işlemlerinin, yargı yolu kapalı işlemler gibi değerlendirilerek, 926 sayılı Kanun’un Geçici 32. maddesinden yararlandırılması gerektiği belirtilmek suretiyle anılan madde uyarınca işlem tesis edilmesini ve itibarının iadesini talep ettiği, davalı idarece tesis edilen dava konusu işlemde ise, dilekçede belirtilen Anayasa Mahkemesi kararının davacının durumuyla ilişkilendirilemediği, söz konusu yasal düzenlemenin kapsamının genişletilmesi halinde talebin yeniden değerlendirilebileceği belirtilmek suretiyle başvurunun reddedildiği görülmektedir.
Bu durumda, hakkında disiplinsiz davranışları bulunduğundan bahisle tesis edilen ilişik kesme işlemi 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na eklenen Geçici 32. maddenin birinci fıkrasında sayma yoluyla belirtilen yargı denetimine kapalı idari işlem veya Yüksek Askerî Şûra kararı niteliğinde olmadığından, davacının söz konusu madde kapsamında başvuru yapması öngörülen kişiler arasında bulunmadığı; dolayısıyla, davacı tarafından, söz konusu madde kapsamında işlem tesis edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde ve davanın reddine yönelik İdare Mahkemesi kararında hukuka ve usule aykırılık olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, Bölge İdare Mahkemesinin temyize konu kararında, İdare Mahkemesi kararına eklenen gerekçe yerinde olmamakla birlikte, bu husus kararın bozulmasını gerektirir nitelikte bulunmamıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun gerekçe eklenerek reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtildiği şekilde gerekçesi düzeltilerek ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 07/03/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.