Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2020/235 E. , 2020/2964 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/235
Karar No : 2020/2964
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av….
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : … Komutanlığı bünyesinde 4678 sayılı Kanun kapsamında 30/08/2004 tarihinden 29/08/2013 tarihine kadar sözleşmeli astsubay olarak görev yapan davacı tarafından; astsubay sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin olarak tesis edilen işleminin iptali istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesine açmış olduğu dava neticesinde, Mahkemece verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddine ilişkin kararı hakkında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca yeniden yargılama yapılarak dava konusu işlemin iptali ile tekrar göreve iade edilmesi halinde, statü dışında geçirdiği sürede ödenmemiş olan aylıklarının, hakediş tarihlerinden ödeme tarihine kadar işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Hava Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde 4678 sayılı Kanun kapsamında 30.08.2004 tarihinden itibaren sözleşmeli astsubay olarak görev yapan davacının, sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin işlemin tesis edildiği dönemde … yapılanmasının etkin olduğunun ve sözleşme yenileme faaliyetlerini yürüten kritik tüm kadroların bu yapı tarafından kontrol altına alındığının davalı idarece de belirtildiği, ayrıca davacının sözleşmesinin de değerlendirildiği 2013 yılına ilişkin sözleşme değerlendirme komisyonu kurul tutanağının da bulunduğu dosyanın bulunamadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde; … yapılanmasının mülkiye, adliye, emniyet ve özellikle ordu içerisinde etkin olduğu, etkin olduğu dönemde temin/sözleşme yenileme faaliyetlerini yürüten kritik tüm kadroların da bu yapı tarafından kontrol edildiğinin Mahkeme kararından sonra ortaya çıktığı dikkate alındığında; bu belgenin, zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması kapsamında kaldığı sonucuna varılmış olup, yargılamanın yenilenmesi istemi kabul edilerek işin esasına geçildiği;
2004 yılında yapılan sözleşme ile temin olunan sözleşmeli astsubayların mevcudu bilindiği halde, diğer kaynaklardan temin olunan ve olunacak astsubayların sayısı belirlenirken bu sayının dikkate alınmadığı, bu suretle ortaya çıkan fazlalığın ise sözleşmeli astsubaylardan yapılan tasfiye ile giderildiği, bu tasfiye yapılırken de davacı hakkındaki ticari faaliyetlerde bulunduğu şeklindeki iddiaya itibar edildiği gibi bir sonuç ortaya çıktığı, bu iddiayı kanıtlamak amacı ile de, davacının … Komutanlığının İnternet sayfasında yer verdiği satılık eşya ilanlarının’ bilgi notuna eklendiği görüldüğü, söz konusu davacıya ait bu satılık eşya ilanlarının tek başına davacının ticari faaliyetlerde bulunduğunu göstermeyeceği, üstelik bu iddia sebebiyle davacı hakkında herhangi bir adli işlem yapıldığına dair bir bilginin de olmadığı, davacının bu ilanlar sebebiyle mesaisini aksattığına dair de bir durumun mevcut olmadığı, bu durumda davacı hakkındaki bu iddianın soyut kaldığı ve tek başına davacının sözleşmesinin yenilenmemesi için geçerli ve yeterli bir neden teşkil etmeyeceği sonuç ve kanaatine varıldığı, bu durumda; sözleşmeli astsubay kaynağı bir anlamda ikincil bir kaynak gibi görülmekle birlikte bu durumun, idari istikrar ve hukuk güvenliği ilkeleri ile bağdaşmadığı, sözleşmeli astsubay temini ile beraber diğer kaynaklardan temin olunan ve olunacak astsubaylar belirlenirken her rütbedeki mevcudun ve kadronun durumunun baştan gözetilmesi gerektiği, bu nedenle personel sayısında ortaya çıkan fazlalıktan davacının sorumlu tutulmasının hukuken mümkün bulunmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu astsubaylık sözleşmesinin yenilenmemesi işleminde takdir yetkisinin objektif, adil ve hakkaniyete uygun biçimde kullanılmadığı anlaşıldığından, bu hali ile sözleşme yenilenmemesi işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı,
Davanın, tekrar göreve iade edilmesi halinde, statü dışında geçirdiği sürede ödenmemiş olan aylıklarının, hakediş tarihlerinden ödeme tarihine kadar yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemine ilişkin kısmı yönünden;
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 125.maddesi uyarınca, idarenin hukuka aykırı bulunarak iptal edilen işlemleri nedeniyle kişilerin uğradığı zararların yine aynı idareler tarafından karşılanması gerektiğinden, davalı idare tarafından, davacının dava konusu işlem nedeniyle statü dışında geçirdiği sürede ödenmemiş olan aylıklarının (yoksun kaldığı parasal haklarının); iptal davasının açıldığı 26/09/2013 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi gerektiği, öte yandan; davacının statü dışında geçirdiği sürede gelir getirici bir faaliyet içerisinde bulunduğunun idarece tespiti halinde; elde ettiği aylıkların; Mahkememizin işbu kararı sonucunda ödenmesine karar verdiği aylıklardan mahsup edileceği de tabii olduğu gerekçelerle davacının yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi …Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına, davacının sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin dava konusu işlemin iptaline, dava konusu işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının dava açma tarihi olan 26/09/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; uyuşmazlığın niteliği, daha önce yapılan yargılama neticesinde verilen kararın gerekçesi, yargılamanın yenilenmesi istemine ilişkin dilekçede belirtilen hususlar ile yargılamanın yenilenmesi sebepleri birlikte değerlendirildiğinde, davada yargılamanın yenilenmesi koşullarının oluşmadığı anlaşıldığından, yargılamanın yenilenmesi talebinin yasal dayanağı olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf isteminin KABULÜNE, … İdare Mahkemesi’nce verilen … gün ve E:…, K:… sayılı kararın KALDIRILMASINA, davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 2013 yılında … terör örgütü mensuplarının davalı idarede etkin olduğu, kritik tüm kadroların bu terör örgütünün kontrolünde olduğu, komisyon üyelerinin eşit ve objektif değerlendirmesinden söz edilemeyeceği, 2013 yılı sözleşme değerlendirme komisyonu kurul tutanağının dosyada bulunmadığının davalı idare tarafından belirtildiği, idarenin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, bu yapının kritik yerleri kontrol ettiğinin mahkeme kararından sonra ortaya çıktığı dikkate alındığında bu belgenin zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olduğu, AYİM kararında ismi bulunan bir üyenin tutuklandığı, diğer üyenin ihraç edildiği, dosyada yeterli inceleme yapılmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :Davalı idare tarafından, 2577 sayılı Kanun’un 53 üncü maddesinde yargılamanın yenilenmesi istemine ilişkin şartların tahdidi olarak sayıldığı, davacının iddialarının yargılamanın yenilenmesi gerektirecek kanunda yazılı sebeplere dayanmadığı, mahkeme kararına esas alınmayan ve kararı etkileyecek olan yeni bir bilgi, belge veya durumun söz konusu olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 46. maddesi hükmü uyarınca iptali istenilen ve yargılamanın yenilenmesine konu Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunulması üzerine, halkoylamasıyla kabul edilerek 27 Nisan 2017 tarihinde yürürlüğe giren 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla Anayasaya eklenen Geçici 21. maddenin (E) bendi hükmüyle askeri yargının kaldırılmış olması karşısında, söz konusu Anayasa değişikliğinin yürürlük tarihinden sonra idari yargı yerinde açılan ve yürürlükten kaldırılmadan önce Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevinde bulunan davalardan, kanun yolu incelemesi aşamasında olmayan ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu hükümleri uyarınca ilk derece olarak doğrudan Danıştayın görevinde bulunmayan davaların görevli ve yetkili idare mahkemelerinde görülmesi gerektiğinden, … İdare Mahkemesi’nde görülmüş ve karara bağlanmış, 20/07/2016 tarihi öncesinde verilmiş ve kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümlere tabi bir karar olması nedeniyle, bu karara karşı yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunulması üzerine yapılan yargılama sonucunda verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının da ilk kararın verildiği tarihte yürürlükte olan kanun yollarına ilişkin hükümlere tabi olması gerektiği sonucuna varıldığından, temyiz isteminin kabulü ile … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı kaldırılarak, davalı idarenin temyiz isteminin incelemesine geçildi; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler yeniden incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; davacının, 2004 yılında sözleşmeli astsubay statüsünde görev yapmak üzere 9 yıl süre ile sözleşme imzalayarak Hava Kuvvetleri Komutanlığında göreve başladığı, sözleşme süresi bitiminden evvel sözleşmesinin yenilenmesi amacıyla yapmış olduğu başvurusu reddedilerek sözleşmesinin yenilenmediği, bunun üzerine sözleşmesinin yenilenmemesi işleminin iptali ile özlük haklarının yasal faiziyle ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davada Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin … Dairesi’nce verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı davanın reddine ilişkin kararının, 2777 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca yargılamanın yenilenmesinin, dava konusu işlemin iptali ile tekrar göreve iade edilmesi halinde, statü dışında geçirdiği sürede ödenmemiş olan aylıklarının, hakediş tarihlerinden ödeme tarihine kadar işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 53. maddesinde; “(1)Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. a) Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,b) Karara esas olarak alınan belgenin, sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu mahkeme veya resmi bir makam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm karardan evvel verilmiş olup da, yargılamanın yenilenmesini isteyen kimsenin karar zamanında bundan haberi bulunmamış olması, c) Karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması, d) Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi, e) Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması, f) Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülüp karara bağlanmış bulunması, g) Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıyla karar verilmiş olması, h) Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş bulunması. ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması. (2)Yargılamanın yenilenmesi istekleri esas kararı vermiş olan mahkemece karara bağlanır. (3) Yargılamanın yenilenmesi süresi, (1) numaralı fıkranın (h) bendinde yazılı sebep için on yıl, (1) numaralı fıkranın (ı) bendinde yazılı sebep için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl ve diğer sebepler için altmış gündür. Bu süreler, dayanılan sebebin istemde bulunan yönünden gerçekleştiği tarihi izleyen günden başlatılarak hesaplanır.” hükmü ve 55/3. maddesinde; “Yargılamanın yenilenmesi istemleri, kanunda yazılı sebeplere dayanmıyor ise, istemin reddine karar verilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu olayda; uyuşmazlığın niteliği, daha önce yapılan yargılama neticesinde verilen kararın gerekçesi, yargılamanın yenilenmesi istemine ilişkin dilekçede belirtilen hususlar ile yargılamanın yenilenmesi sebepleri birlikte değerlendirildiğinde, davada yargılamanın yenilenmesi koşullarının oluşmadığı anlaşıldığından, yargılamanın yenilenmesi talebinin yasal dayanağı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulü ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi … Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılması ve davacının sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin dava konusu işlemin iptali ile dava konusu işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının dava açma tarihi olan 26/09/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi …Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına, davacının sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin dava konusu işlemin iptaline, dava konusu işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının dava açma tarihi olan 26/09/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.