Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/907 E. , 2019/5768 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/907
Karar No : 2019/5768
DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ
DAVANIN KONUSU :
28/04/2011 tarihli ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliğinin 5. maddesinde yer alan ”sözlü” ibaresinin, 11. maddesinin 4. bendinin son cümlesinin, 12. maddesinin ve 13. maddesinin birinci fıkrasının iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmelik hükümlerine dayanılarak yazılı sınavın yanında sözlü sınav ile personel alımı yapılmasının, objektif seçme kriteri olan yazılı sınav uygulamasını etkisiz hale getirdiği ve subjektif uygulamalara neden olduğu, yazılı sınavda başarılı olan adayların tamamının değil, atama yapılacak kadro sayısının beş katı kadar personelin sözlü sınava çağırılması yönündeki düzenlemenin ise objektiflikten uzak ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu, iptali istenilen yönetmeliğin dayanağı olan 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 4 üncü maddesinde uzman yardımcılığı kadrolarına atamada yarışma sınavı yapılacağının düzenlendiği, Kanunda sözlü sınav ibaresinin yer almadığı, yarışma sınavının ise yazılı sınavı kapsadığı bu haliyle Yönetmeliğin sözlü sınava ilişkin düzenlemesinin yasal dayanaktan yoksun olduğu öne sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Dava konusu Yönetmeliğin 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 4 üncü maddesinde verilen yetkiye dayanılarak hazırlandığı, söz konusu maddede, adayların uzman yardımcılığı kadrosuna atanabilmek için yarışma sınavına tabi tutulacağı ve kurumun meslek personelinin yarışma yeterlilik sınavlarına ilişkin usul ve esasların yönetmelikle belirleneceğinin hüküm altına alındığı, bu haliyle düzenlemenin üst hukuk normlarına ve hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ: Dava, 28/04/2011 tarihli ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliğinin 5. maddesinde yer alan ”sözlü” ibaresinin, 11. maddesinin 4. bendinin son cümlesinin, 12. maddesinin ve 13. maddesinin birinci fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu olayda, her ne kadar, dava devam ederken Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, 24/12/2017 günlü, 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılmış ve personeli de na devredilmiş ise de, dava konusu edilen Yönetmeliğin yürürlükten kaldırılmadığı ve söz konusu Yönetmelik hükümleri hakkında verilecek kararın, düzenleyici işleme dayanılarak tesis edilen bireysel işlemlerin durumunu da etkileyebileceği hususu dikkate alındığında işin esasının incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
03/01/2002 tarihli ve 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un mülga 4 üncü maddesinde, “Kurul Başkanı Kurumun en üst amiri olup, Kurumun genel yönetim ve temsilinden sorumludur… (Ek fıkra: 3/4/2008-5752/1 md.) Meslek personeli; başuzman, uzman ve uzman yardımcılarından oluşur. Uzman yardımcılığına atanabilmek için adaylarda 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak;…b) Yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak, d) … Kurumun meslek personelinin yarışma ve yeterlik sınavları, çalışma usul ve esasları ile ilgili diğer hususlar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
28/04/2011 gün ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliğinin davanın açıldığı tarihteki halinde, 5. maddesinin birinci fıkrasında; “Kuruma uzman yardımcısı olarak atanacaklar, kadro ve ihtiyaç durumuna göre Kurum tarafından uygun görülen zamanlarda açılacak yazılı ve/veya sözlü giriş sınavı ile alınırlar.” hükmü, 11. maddesinin 4. fıkrasının son cümlesinde; “Kurum yazılı sınavındaki başarı sıralamasına göre atama yapılacak kadro sayısının beş katı kadar adayı sözlü sınava davet eder.” hükmü, 12. maddesinin birinci fıkrasında; “Yazılı sınav sonuçları Kurumun internet sitesinde açıklanır, sözlü sınava girme hakkını kazananlar sınav tarihinden en az onbeş gün önce sınavın yapılacağı yer, gün ve saat bildirilmek suretiyle çağrılırlar.” hükmü, ikinci fıkrasında; “Sınav komisyonu, sözlü sınavda adayların yazılı sınav konularına ilişkin bilgi düzeylerinin yanı sıra kavrayış, muhakeme, ifade yeteneği, tavır, hareket ve temsil kabiliyeti gibi kişisel niteliklerinin mesleğe uygunluğunu da değerlendirir.” hükmü, üçüncü fıkrasında; “Sınav komisyonu tarafından önceden tespit edilen kriterlere göre üyelerce her adaya 100 tam puan üzerinden ayrı ayrı puan verilir ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayın sözlü sınav puanı belirlenir. Bu durum tutanakla tespit edilir. Sözlü sınavda 70 puan ve üzerinde not alan adaylar başarılı olmuş sayılır.” hükmü, 13. maddesinin birinci fıkrasında; “Sınav komisyonu, yazılı sınavın ağırlığı yüzde yetmiş, sözlü sınavın ağırlığı yüzde otuz olmak üzere giriş sınavı başarı puanını tespit eder ve nihai başarı sıralamasını yapar. Sınav puanlarının eşit olması durumunda yazılı sınav notu yüksek olan adaya öncelik tanınır. Bu sıralama sonucunda sınav ilanında belirtilen kontenjan sayısına göre sınavı kazananlar belirlenir ve ilan edilir. Değerlendirme sonuçları sözlü sınava katılan adaylara yazılı olarak bildirilir. Ayrıca ilan edilen kadro sayısının üçte birini geçmemek üzere yedek liste belirlenir.” hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ışığında, dava konusu Yönetmeliğin sözlü sınava ilişkin düzenlemeleri ile hizmetin en iyi şekilde ve en uygun kişiler eliyle yürütülmesinin sağlanması hususunda mesleğin gerekleri gözetilerek objektif esaslara bağlandığı görüldüğünden, kamu yararı, hizmet gerekleri ile üst hukuk normlarına uygun olarak hazırlanan yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI … DÜŞÜNCESİ : Dava; 28.04.2011 tarih ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinden yer alan “sözlü” ibaresi ile 11’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının son cümlesinin, 12’nci maddesinin ve 13’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun 19’uncu maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinde, üyelerinin idare ile ilgili doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerinin izlenmesinde veya hukukî yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya mirasçılarını, her düzeyde ve derecedeki yönetim ve yargı organları önünde temsil etmek veya ettirmek, dava açmak ve bu nedenle açılan davalarda taraf olmak, kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların görevleri arasında sayılmış, davacı Tüzüğünün 5’inci maddesinde de, Sendikanın; büro, bankacılık ve sigortacılık hizmet kolunda faaliyet göstermek üzere kurulduğu; 2’nci maddesinde ise, Sendikanın, çalışanların çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesini, ekonomik, demokratik, siyasal, sosyal, kültürel, özlük, hukuksal hak ve çıkarlarının korunması ve geliştirilmesini amaçladığı açıklanmıştır.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun 03.03.2006 gün ve E:2005/1; K:2006/1 sayılı kararında ise, 4688 sayılı Kanunun 19’uncu maddesinin, sendika ve üst kuruluşlarına, bizzat taraf oldukları hukuki ilişkiler dolayısıyla davacı ve davalı oluş sıfatları ile ortak çıkarların korunması için tanınan davacı olabilme sıfatından başka, hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya bunların mirasçılarını her derecedeki yargı organları önünde temsil etme ve dava açma hakkı tanıdığı, yasa koyucunun, değinilen 19’uncu madde ile sendika ve üst kuruluşlarına, diğer tüzel kişiliklere genel hükümler uyarınca tanınan taraf olma ve dava açma ehliyetinin dışında, üyelerini ve bunların mirasçılarını temsil etme ve ettirme yetkisi ile donattığı; söz konusu maddenin sendikalara ve üst kuruluşlarına tanıdığı yetkinin ehliyet değil, temsil bağlamında değerlendirilmesi gerektiği, yasa koyucunun, getirdiği bu düzenleme ile, idare tarafından sendika üyesi kamu görevlisi hakkında tesis edilen bireysel işlemler nedeniyle bu ilişkinin tarafı olmayan sendika ve üst kuruluşuna, üyesinin isteğine bağlı olarak uyuşmazlığın çözümünde taraf olarak kendisini temsil etme yetki ve sorumluluğu verdiği belirtilmiştir.
Bu durumda davacı Sendikanın; ancak, üyelerinin ortak çıkarlarının etkilemesi ya da üyelerinden birinin menfaatini ihlal eden bir işlem tesisi ve hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda, üyesini temsilen dava açması mümkün olup, henüz kamu görevine atanmamış, dolayısıyla henüz davacı ile üyelik ilişkisi bulunmayan kişilerin anılan kamu görevine girişleri için öngörülen sınava ilişkin düzenlemenin iptali istemiyle, “temsilci” olarak dava açamayacağı, yani dava açmada menfaati bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenle, davanın ehliyetsizlik nedeniyle reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, davalı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi uyarınca kapatılarak görevlerinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na devredilmesi ve 703 sayılı KHK ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın, adı altında yeniden yapılandırılmış olması karşısında, mülga Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu yerine hasım mevkiine alınarak Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
28.04.2011 tarih ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinden yer alan “sözlü” ibaresi ile 11’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının son cümlesi, 12’nci maddesi ve 13’üncü maddesinin 1’inci fıkrasındaki düzenlemelerin eşitlik ilkesine aykırı, objektif değerlendirme kriterlerini göz ardı eden düzenlemeler olduğu iddialarıyla bakılmakta olan dava açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
28/04/2011 gün ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliğinin davanın açıldığı tarihteki halinde, ‘Giriş sınavı’ başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında; “Kuruma uzman yardımcısı olarak atanacaklar, kadro ve ihtiyaç durumuna göre Kurum tarafından uygun görülen zamanlarda açılacak yazılı ve/veya sözlü giriş sınavı ile alınırlar.” hükmü, “Yazılı sınav” başlıklı 11. maddesinin dördüncü fıkrasının son cümlesinde; “Kurum yazılı sınavındaki başarı sıralamasına göre atama yapılacak kadro sayısının beş katı kadar adayı sözlü sınava davet eder.” hükmü, “Sözlü sınav” başlıklı 12. maddesinin birinci fıkrasında; “Yazılı sınav sonuçları Kurumun internet sitesinde açıklanır, sözlü sınava girme hakkını kazananlar sınav tarihinden en az onbeş gün önce sınavın yapılacağı yer, gün ve saat bildirilmek suretiyle çağrılırlar.” hükmü, ikinci fıkrasında; “Sınav komisyonu, sözlü sınavda adayların yazılı sınav konularına ilişkin bilgi düzeylerinin yanı sıra kavrayış, muhakeme, ifade yeteneği, tavır, hareket ve temsil kabiliyeti gibi kişisel niteliklerinin mesleğe uygunluğunu da değerlendirir.” hükmü, üçüncü fıkrasında; “Sınav komisyonu tarafından önceden tespit edilen kriterlere göre üyelerce her adaya 100 tam puan üzerinden ayrı ayrı puan verilir ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayın sözlü sınav puanı belirlenir. Bu durum tutanakla tespit edilir. Sözlü sınavda 70 puan ve üzerinde not alan adaylar başarılı olmuş sayılır.” hükmü, ‘Giriş sınavının değerlendirilmesi’ başlıklı 13. maddesinin birinci fıkrasında; “Sınav komisyonu, yazılı sınavın ağırlığı yüzde yetmiş, sözlü sınavın ağırlığı yüzde otuz olmak üzere giriş sınavı başarı puanını tespit eder ve nihai başarı sıralamasını yapar. Sınav puanlarının eşit olması durumunda yazılı sınav notu yüksek olan adaya öncelik tanınır. Bu sıralama sonucunda sınav ilanında belirtilen kontenjan sayısına göre sınavı kazananlar belirlenir ve ilan edilir. Değerlendirme sonuçları sözlü sınava katılan adaylara yazılı olarak bildirilir. Ayrıca ilan edilen kadro sayısının üçte birini geçmemek üzere yedek liste belirlenir.” hükümleri yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
Dosyanın incelenmesinden, 28/04/2011 tarihli ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliğinin uzman yardımcılığına alınacak personele yapılacak sözlü sınava ilişkin maddelerinin iptali istemiyle davacı sendika tarafından dava açılmış ise de, dava devam ederken Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun, 24/12/2017 günlü, 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi uyarınca kapatıldığı ve personelinin personeli olarak başka bir işleme gerek kalmaksızın atandığı dikkate alındığında yönetmeliğin fiilen uygulanma kabiliyeti kalmadığı anlaşılmıştır.
Nitekim, Danıştay Onikinci Dairesince verilen 26/03/2019 tarihli ara kararına cevaben gönderilen ve 24.05.2019 tarihinde evrak kaydına giren yazıda, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun kapatıldığı ve dava konusu edilen Yönetmeliğin uygulama olanağının kalmadığı, personel alımları ile ilgili nın mevzuatının uygulanacağının davalı idarece belirtildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun kapatıldığı, personelinin de başka bir kuruma devredildiği olayda, söz konusu yönetmeliğe dayılı olarak tesis edilmiş bir uygulama işleminin dava konusu edilmediği de dikkate alındığında, uygulanma kabiliyeti kalmayan yönetmelik hakkında karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 28/04/2011 tarihli ve 27918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Meslek Personeli Sınav, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliğinin 5. maddesinde yer alan ”sözlü” ibaresinin, 11. maddesinin 4. bendinin son cümlesinin, 12. maddesinin ve 13. maddesinin birinci fıkrasının iptali istemi yönünden davanın esası hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen, … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 11/09/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.