Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/2126 E. , 2019/6639 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/2126
Karar No : 2019/6639
DAVACI : …
VEKİLLLERİ : …
DAVALILAR : 1- Hazine ve Maliye Bakanlığı / ANKARA
2- Gelir İdaresi Başkanlığı / ANKARA
VEKİLLERİ : …
DAVANIN KONUSU :
Gelir İdaresi Başkanlığının resmi internet sayfasında 21/02/2019 tarihinde yayımlanan “14 Temmuz 2018 tarihinde yapılan Avukatlık giriş sınavının yazılı bölümünde başarılı olarak sözlü bölüme girmeye hak kazanan adayların sözlü sınav tarihleri ve yeri” başlıklı duyuru ile bu duyurunun dayanağı olan ve 07/06/2018 tarihinde aynı internet sayfasında yayımlanan “Gelir İdaresi Başkanlığı Avukatlık Giriş Sınavı Duyurusu” başlıklı duyurunun; “V- Sınav Şekli ve Sınav Konuları” başlıklı maddesinin “Giriş sınavı, yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamada yapılacaktır.” cümlesindeki “sözlü” ibaresi ile “Sözlü sınav, yazılı sınav konularından yapılacaktır.” cümlesinin, “VI- Değerlendirme” ve “VII- Sınav Sonuçlarının Duyurulması ve İtiraz” başlıklı maddelerinde yer alan sözlü sınava ilişkin tüm düzenlemelerin iptali ve yürütmesinin durdurulması istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu duyuruda yer alan sözlü sınava ilişkin bölümlerin, subjektif uygulamalara neden olabileceği ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak; genel düzenleyici işlem niteliğini haiz olmayan dava konusu duyurulara karşı açılan davanın ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da değil idare mahkemelerinde görülmesi gerektiği, avukat alımı sırasında yazılı sınav yanında sözlü sınav yönteminin de uygulanacağının 07/06/2018 tarihli duyuruda ilan edildiği ancak davanın 21/02/2019 tarihli sözlü sınav tarihleri ve yerinin bildirilmesine ilişkin duyuru üzerine açıldığı, bu nedenle davanın süre yönünden reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
Dava konusu duyurunun, 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 29. maddesine dayanılarak çıkarılan Gelir İdaresi Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Görevleri İle Avukatların Mesleğe Alınmaları, Davaların Takip Usulü ve Çalışmaları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hazırlandığı, bu Yönetmeliğin dayanağı madde, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 70. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olsa da, aynı Kararname’nin Geçici 16. madesi uyarınca Yönetmeliğin varlığını devam ettirmesi nedeniyle dava konusu işlemde esas yönünden de bir hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ :
Gelir İdaresi Başkanlığının 21/02/2019 tarihli duyurusu yönünden, ortada idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olmaması, Gelir İdaresi Başkanlığının 07/06/2018 tarihli duyurusu yönünden ise davada süre aşımı bulunması nedeniyle 2577 sayılı Kanun’un 15/1-(b) maddesi uyarınca davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 29. maddesine dayanılarak çıkarılan ve 20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Görevleri İle Avukatların Mesleğe Alınmaları, Davaların Takip Usulü ve Çalışmaları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca ülke çapında çeşitli illerdeki vergi dairesi başkanlıklarında görevlendirilmek üzere otuz beş (35) avukat alımı yapmak isteyen Gelir İdaresi Başkanlığı, hangi illere kaç avukat alınacağı, sınavın tarihi ve yeri, başvuru şartları, başvurunun nasıl yapılacağı, sınavın şekli ve konuları, sınavın değerlendirilmesi ve sınav sonuçlarının duyurulması ile sınav sonuçlarına itiraz gibi hususların yer aldığı Gelir İdaresi Başkanlığı Avukatlık Giriş Sınavı Duyurusu’nu, 07/06/2018 tarihinde resmi internet sayfasında yayımlamıştır.
07/06/2018 tarihli bu duyuru uyarınca avukatlık giriş sınavının yazılı aşaması tamamlanmış ve sözlü sınava girmeye hak kazananların sınav yeri ve tarihleri ise yine Gelir İdaresi Başkanlığının resmi internet sayfasında 21/02/2019 tarihinde ilan edilmiştir.
Bakılan dava, Gelir İdaresi Başkanlığının resmi internet sayfasında 21/02/2019 tarihinde yayımlanan “14 Temmuz 2018 tarihinde yapılan Avukatlık giriş sınavının yazılı bölümünde başarılı olarak sözlü bölüme girmeye hak kazanan adayların sözlü sınav tarihleri ve yeri” başlıklı duyuru ile bu duyurunun dayanağı olan ve 07/06/2018 tarihinde aynı internet sayfasında yayımlanan “Gelir İdaresi Başkanlığı Avukatlık Giriş Sınavı Duyurusu” başlıklı duyurunun; “V- Sınav Şekli ve Sınav Konuları” başlıklı maddesinin “Giriş sınavı, yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamada yapılacaktır.” cümlesindeki “sözlü” ibaresi ile “Sözlü sınav, yazılı sınav konularından yapılacaktır.” cümlesinin, “VI- Değerlendirme” ve “VII- Sınav Sonuçlarının Duyurulması ve İtiraz” başlıklı maddelerinde yer alan sözlü sınava ilişkin tüm düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında; dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve İdare Mahkemelerinde altmış ve Vergi Mahkemelerinde otuz gün olduğu, bu sürelerin idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden başlayacağı belirtilmiş, dördüncü fıkrasında ise; ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabileceği hükmüne yer verilmiş, “Dilekçeler üzerine ilk inceleme” başlıklı 14. maddesinin üçüncü fıkrasında dilekçelerin, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından: a) Görev ve yetki, b) İdari merci tecavüzü, c) Ehliyet, d) İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) Süre aşımı, f) Husumet, g) 3 ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; altıncı fıkrasında ise bu hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15. madde hükmünün uygulanacağı; “İlk inceleme üzerine verilecek karar” başlıklı 15. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ise dava konusu işlemin, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olmadığının anlaşılması ya da açılan davada süre aşımı bulunması durumunda davanın reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
Gelir İdaresi Başkanlığının 21/02/2019 tarihli duyurusunun incelenmesi:
İdari işlem, idari makamların kamu gücü kullanarak idare işlevine ilişkin olarak tesis ettikleri, muhatapları yönünden çeşitli hak ve/veya yükümlülükler doğuran tek yanlı irade açıklamalarıdır. Buna göre bir idari işlemin; idari makamlarca yapılmış olması, idare işlevine ilişkin olması, tek yanlı olması ve icrailik niteliğini taşıması gerektiği anlaşılmaktadır.
İdari işlemin yukarıda belirtilen nitelikleri yönünden konu ele alındığında, dava konusu işlemin idari bir makam tarafından tesis edildiği, idare işlevi kapsamında bulunduğu ve tek yanlı bir irade açıklaması ile oluştuğu açıktır. Bu noktada dava konusu işlemin idari davaya konu olabilecek bir işlem niteliğini haiz olup olmadığının tespit edilebilmesi için o işlemin ayrıca icrailik niteliğini taşıyıp taşımadığının da belirlenmesi zorunluluk arz etmektedir.
İdari işlemin icrai kabul edilebilmesi için söz konusu işlemin tesis edilmesi ile birlikte kamu gücü ve kudretinin, ayrıca bir başka işlemin varlığına gerek duyulmaksızın, ilgililerin hukuksal durumunda değişiklikler meydana getirebilmesi gerekmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığının 21/02/2019 tarihli duyurusu bu yönüyle ele alındığında; daha önce yazılı sınava girip başarılı olarak sözlü sınava girmeye hak kazanan kimselerden aday numarası 1-45 arası olanların 2 Mayıs 2019, aday numarası 46-71 arası olanların ise 3 Mayıs 2019 tarihinde saat 08.45’de nüfus cüzdanı ile birlikte Gelir İdaresi Başkanlığı Eğitim Merkezinde hazır bulunmalarının duyurulmasına ilişkin ilanın, davalı Baro Başkanlığının üyelerinin hukuki durumunda doğrudan doğruya değişiklik meydana getirebilecek niteliği haiz olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle, icrai bir işlem niteliğini haiz olmadığı sonucuna varılan dava konusu işlemin esasının incelenmesine hukuki imkan bulunmamaktadır.
Gelir İdaresi Başkanlığının 07/06/2018 tarihli duyurusunun incelenmesi:
5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 29. maddesine dayanılarak çıkarılan ve 20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Görevleri İle Avukatların Mesleğe Alınmaları, Davaların Takip Usulü ve Çalışmaları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca ülke çapında çeşitli illerdeki vergi dairesi başkanlıklarında görevlendirilmek üzere otuz beş (35) avukat alımı yapmak isteyen Gelir İdaresi Başkanlığının, hangi illere kaç avukat alınacağı, sınavın tarihi ve yeri, başvuru şartları, başvurunun nasıl yapılacağı, sınavın şekli ve konuları, sınavın değerlendirilmesi ve sınav sonuçlarının duyurulması ile sınav sonuçlarına itiraz gibi hususların yer aldığı Gelir İdaresi Başkanlığı Avukatlık Giriş Sınavı Duyurusu’nun, 07/06/2018 tarihinde davalı idarenin resmi internet sayfasında yayımlandığı göz önüne alındığında, ilan tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde dava açılması gereken söz konusu duyuru işlemine karşı, altmış günlük dava açma süresinin bitiminden çok sonra 16/04/2019 tarihinde kayda giren dilekçe ile dava açıldığı, yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı icrai bir işlem niteliğini haiz olmadığı sonucuna varılan 21/02/2019 tarihli duyurunun da 07/06/2018 tarihli duyuruya karşı sona ermiş olan dava açma süresini yeniden canlandırmayacağı sonucuna ulaşıldığından, bu kısım yönünden açılan davada süre aşımı bulunduğu anlaşılmaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Gelir İdaresi Başkanlığının 21/02/2019 tarihli duyurusu yönünden, 2577 sayılı Kanun’un 15/1-(b) maddesi uyarınca DAVANIN REDDİNE,
2. Gelir İdaresi Başkanlığının 07/06/2018 tarihli duyurusu yönünden, 2577 sayılı Kanun’un 15/1-(b) maddesi uyarınca DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
3. Aşağıda dökümü gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Davanın ilk inceleme aşamasında reddedilmiş olması nedeniyle kullanılmayan …-TL karar harcı ile …-TL yürütmeyi durdurma harcının ve posta gideri avansından artan tutarın, istemi halinde kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 25/09/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.