Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2018/5097 E. , 2020/3215 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/5097
Karar No : 2020/3215
TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNAN TARAFLAR:
1-(DAVACILAR) : 1- … , 2- … ,
3- … , 4- …
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararın, taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacıların murisi olan … ‘na +2200 ek gösterge üzerinden emekli maaşı ödenmesi gerekirken +1500 ek gösterge üzerinden ödeme yapıldığından bahisle, geriye dönük olarak eksik ödenen meblağların hesaplanarak davacılara ödenmesi, murisin eşi olan davacı … ‘na intikal eden dul maaşında da gerekli düzenlemelerin yapılarak murisin vefatından itibaren eksik ödenen meblağların geriye dönük olarak ödenmesi, bundan sonra yapılacak ödemelerin +2200 ek gösterge üzerinden hesaplanarak ödenmesi ve … ‘na 2.219,54 TL borç çıkarılmasına ilişkin işlemin geri alınması istemiyle yapılan 01/04/2014 tarihli başvurunun zımnen reddine dair davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacıların murisi … ‘nun … Özel Gazetecilik okulundan almış olduğu iki yıllık eğitimin önlisans seviyesinde sayıldığına dair Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı eşdeğerlik yazısı bulunduğundan, yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerine göre +2200 ek gösterge uygulanması gerektiği açık olup, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemin bu kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle 01/03/2014 tarihinden sonra eksik ödenen dul maaşının hesaplanarak ödenmesi isteğinin, adı geçene bundan sonra yapılacak ödemelerin +2200 ek gösterge üzerinden hesaplanarak ödenmesi ve 2.219,54 TL borç çıkarılmasına ilişkin işlemin geri alınması istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine yönelik kısmının iptaline; davacıların murisine ödenmiş olan emekli maaşının +2200 ek gösterge üzerinden hesaplanarak aradaki farkın kendilerine ödenmesi isteğinin, davacılardan … ‘na intikal eden dul maaşında murisin vefatından itibaren 01.03.2014 tarihine kadar eksik ödenen meblağların geriye dönük olarak hesaplanarak ödenmesi isteğinin zımnen reddine dair kısmının süre aşımı yönünden reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDEN TARAFLARIN İDDİALARI : Davacı tarafından; süre ret kararı verilen kısma ilişkin işlemin hatalı yapıldığı andan itibaren 2200 ek göstegeden yararlanması gerektiği davalı idare tarafından, kararın iptal kabule ilişkin kısmı yönünden, davanın usul ve esasa aykırı olduğu ve davalı idarenin harçtan muaf olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : İstemin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacılar murisi … Kurumu Genel Müdürlüğünde Şube Müdürü olarak görev yapmakta iken 01/03/1984 tarihinde emekli olmuş 1. derecenin 4. kademesi +1500 ek gösterge karşılığı emekli aylığı bağlanmış, 26/12/2012 tarihinde vefat etmesi üzerine 22/01/2013 tarihli işlemle murisin eşi olan davacı … ‘na 01/01/2013 tarihinden itibaren 1.derecenin 4.kademesi +1500 ek gösterge esas alınarak dul aylığı almaya hak kazanmış, murisin kızı olan davacı v’nun 01/04/2013 tarihli dilekçesi ile vefat eden babasının yüksek okul mezunu olduğundan bahisle dul aylığı alan annesinin aylığının yükseltilmesini talep etmesi nedeniyle … tarihli ve … sayılı işlem ile iki yıllık yüksek okul mezunu olduğundan bahisle dul aylığı alan … ‘nun aylığının 01/01/2013 tarihinden itibaren 1. derecenin 4. kademesi intibakı ve +2200 ek gösterge esas alınarak yükseltilmiş, … ‘nun 13/11/2013 tarihli dilekçesiyle bu kez, vefat eden babasının geçmişe dönük aylığının düzeltilmesini talep etmesi nedeniyle ardından davalı idarece emeklilik sicil dosyasında yeniden yapılan incelemede lise üzerine iki yıllık kurs mezunu olduğu, yüksek okul mezunu olmadığından bahisle 06/01/2014 tarihli sayılı işlem ile dul aylığı alan … ‘nun aylığının tekrar 01/01/2013 tarihinden itibaren 1. derecenin 4. kademesi intibakı ile +1500 ek gösterge esas alınarak düzeltilerek adına 2.219,54 -TL borç çıkartılması üzerine davacılar tarafından 01/04/2014 tarihli başvuru ile davalı idareye başvurularak murisleri … ‘nun iki yıllık eğitiminin önlisans seviyesinde sayılması gerektiğinden emekli aylığının geçmişe dönük, eşinin ise dul aylığı almaya başladığı tarihten itibaren +2200 ek gösterge esas alınarak yükseltilmesi, bundan sonra yapılacak ödemelerin +2200 ek gösterge üzerinden hesaplanarak ödenmesi ve 2.219,54 -TL borç çıkarma işleminin geri alınmasının talep edildiği, idarece talebin zımnen reddedilmesi üzerine bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 121. maddesinin 1. fıkrasında, her ne suretle olursa olsun istihkaklarından fazla yapılan ödemelerin, ilgililerin, varsa sonraki her çeşit istihkaklarından hüküm alınmaksızın kesilmek suretiyle geri alınacağı; 2. fıkrasında, herhangi bir nedenle Sandık tarafından ilgililere istihkaklarından fazla veya yersiz olarak yapılan ödemelerin, bu hatalı işlemlerin düzeltildiği tarihten geriye doğru hesap edilecek beş yıllık tutarlarının tahsil edileceği, kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkün olup, davalı idare tarafından ileri sürülen hususlar, temyize konu Mahkeme kararının iptal kabule ilişkin kısmında 49. maddede belirtilen bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, kararın bu kısmına yönelik davalı idarenin temyiz istemi yerinde görülmemiştir.
Kararın, 01.03.2014 tarihinden önceki döneme ait emekli aylığı ödenmesi isteminin süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kısmına gelince;
5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 121. maddesinin ikincisi fıkrasında herhangi bir nedenle Sandık tarafından ilgililere istihkaklarından fazla veya yersiz olarak yapılan ödemelerin, bu hatalı işlemlerin düzeltildiği tarihten geriye doğru hesap edilecek beş yıllık tutarlarının tahsis edilebileceği kuralına yer verilmiştir.
Anılan kuralla Sandığın ilgililerden olan alacaklarının tahsilinde öngörülen beş yıllık sürenin, ilgililerin Sandıktan olan alacaklarının tahsilinde de dikkate alınması idare hukukunda yer alan usulde paralellik ilkesi gereğidir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlem nedeniyle yoksun kalınan tutarın davacılara iadesinde 5434 sayılı Kanun’un 121. maddesi dikkate alınarak, davalı idareye başvuru tarihi olan 01/04/2014 tarihinden geriye doğru 5 yılı kapsayacak şekilde bir karar verilmesi gerekirken, bu husus gözardı edilerek davacıların murisine ödenmiş olan emekli maaşının +2200 ek gösterge üzerinden hesaplanarak aradaki farkın kendilerine ödenmesi isteğinin, davacılardan … ‘na intikal eden dul maaşında murisin vefatından itibaren 01.03.2014 tarihine kadar eksik ödenen meblağların geriye dönük olarak hesaplanarak ödenmesi isteğinin zımnen dair yönelik dava konusu işlemin bu kısmının süre yönünden reddi yolunda verilen idare mahkemesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının, 01/03/2014 tarihinden sonra eksik ödenen dul maaşı ile bundan sonra yapılacak ödemelerin +2200 ek gösterge üzerinden hesaplanarak ödenmesi ve … -TL borç çıkarılmasına ilişkin işlemin geri alınması istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işleme yönelik kısmının iptaline ilişkin bölümünün ONANMASINA;
2. Davacıların temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının davacının 01.03.2014 tarihinden önceki döneme ait emekli aylığı ödenmesi isteminin zımnen reddine ilişkin işleme yönelik kısmının süreaşımı nedeniyle reddine ilişkin bölümünün BOZULMASINA;
3. Dosyanın bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 14/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.