Danıştay 12. Daire Başkanlığı         2018/3640 E.  ,  2020/4312 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3640
Karar No : 2020/4312

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bankası A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

DAVANIN KONUSU :
… Bankası A.Ş.’nde, … olarak göreve başlayan, 17/04/2001 tarihinde idare merkezi … olarak atanan ve bu kadroda (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, Banka Meclisince … kadrosunun … kadrosuna dönüştürülmesine karar verilmesi üzerine,11/02/2015 tarihinde isteği üzerine yeniden … kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atanan davacı tarafından;
1- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin “Atamalarda ödenek” başlıklı 55. maddesinin iptaline,
2- Ödenek derece/basamağının XIII/32’den XIII//40’a yükseltilmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptaline,
3- 11/02/2015 tarihinden itibaren yoksun kalınan parasal hakların gecikme faiziyle birlikte ödenmesine,
karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, davalı idarede 1992 yılında … olarak göreve başladığı, 2001 yılında terfian XII ödenek dereceli idare merkezi … kadrosuna atandığı, bu tarih itibarıyla mühendislerin, müdür yardımcısı kadrosundan daha düşük olan XI ödenek derecesine kadar yükselebildiği; bu atamadan sonra 2002 yılında Banka Meclisince yapılan düzenlemeyle, bu defa mühendislerin XIII ödenek derecesine kadar yükselebilmelerine olanak sağlandığı, böylece mühendislerin idare merkezi müdür yardımcılarından daha üst dereceden ödenek almalarının mümkün hale geldiği; müdür yardımcısı kadrosunun mühendis kadrosuna dönüştürülmesine karar verilmesi nedeniyle, 11/02/2015 tarihinde yeniden … kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atandığı; kendisiyle aynı tarihte göreve başlayan ve müdür yardımcısı kadrosuna atanmamış olan emsali mühendislerin XIII/40 ödenek derece/basamağından yararlandırıldığı halde, kendisinin XIII/32 ödenek derece/basamağından yararlandırıldığı; terfian idare merkezi … kadrosuna atanması nedeniyle, emsali mühendislerin gerisinde kaldığı, 2002 yılında Banka Meclisi kararıyla mühendisler için getirilen intibak hükümlerinden yararlandırılmadığı, bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olduğu; diğer taraftan, idare merkezi müdür yardımcılarının kural olarak XII/40 ödenek derece/basamağını aşamadığı, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararına istinaden, 01/01/2006 tarihinde kadrosunun bir üst derece/basamağı olan XII/39’dan XIII/32 yükseltildiği; bu defa Banka Meclisinin 22/12/2006 tarihli kararına dayanılarak ödenek derece/basamağının XIII/32’de sabitlendiği ve dava tarihine kadar basamak ilerlemesinden yararlandırılmadığı; 11/02/2015 tarihinde yeniden … kadrosuna atandığı halde, XIII/32 ödenek derece/basamağında herhangi bir değişiklik yapılmadığı; daha kıdemsiz olan ve XII/40 ödenek derece/basamağında bulunan idare merkezi müdür yardımcılarının, mühendis kadrosuna atandığında, XIII/40 ödenek derece/basamağından yararlandırıldığı; idare merkezi müdür yardımcısı kadrosunda kendisinden daha kıdemsiz olan ve daha az ödenek alanların, mühendisliğe atandıklarında kendisinden daha fazla ödenek almaya başladığı; bu durumun eşitlik, kariyer ve liyakat ilkelerine aykırı olduğu; Banka Meclisi kararıyla 01/01/2006 tarihinde aldığı terfinin, … kadrosuna atanmasıyla birlikte dezavantaja dönüştüğü; nitekim 01/01/2006 tarihinde XII/39’dan XIII/32’ye terfi etmemiş olsa idi, 11/02/2015 tarihinde … kadrosuna atandığında XIII/40 ödenek derece/basamağına yükseleceği; 01/01/2006 tarihinde aldığı terfi gözetilmeksizin eksik ve hatalı olarak yürürlüğe konulan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 55. maddesinde ve bu düzenlemeye dayanılarak ödenek basamağının XIII/32’den XIII/40’a yüksetilmemesi yolunda tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından, usule ilişkin olarak, davanın süresinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak, Banka personelinin 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na tabi olduğu, anılan Kanun’un 32. maddesinde, Banka personelinin bu Kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek statü hükümlerine tabi olduğunun ve 33. maddesinde de personelin ücretlerinin Banka Meclisi ve Merkez Yönetim Komitesince tespit edileceğinin kurala bağlandığı; T.C. Merkez Bankası Memurları Yönetmeliğinin 13. maddesine göre memurların ücretlerinin, aylık ile ödenek ve tazminatlardan oluştuğu; ödenek ve tazminatların ise, memurlar için kazanılmış hak sayılmadığı; aynı Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca, memurlara Banka Meclisince belirlenecek usul ve esaslara göre ödenek tablosunda yer alan derece ve basamak karşılığı gösterge rakamları üzerinden ödenek verildiği; … olarak görev yapmakta iken 2001 yılında … olarak atanan davacının ödenek derece/basamağının 01/01/2006 tarihinde XII. derecenin son basamağını (40.) aşarak XIII/32’ye ulaştığı; Banka Meclisinin 22/12/2006 tarihli kararına istinaden, kadrosunun ödenek derecesini (XII) aştığından bahisle, davacının ödenek derece/basamağının 01/01/2007 tarihinde XIII/32’ye sabitlendiği ve bu tarihten itibaren ilave basamak ilerlemesinden yararlandırılmadığı; diğer taraftan, Banka Meclisinin 25/04/2013 tarihli kararıyla müdür yardımcısı kadrosunun mühendis kadrosuna dönüştürülmesinin planlandığı, bu karara istinaden davacının 11/02/2015 tarihinde isteği üzerine … kadrosuna XIII/32 ödenek derece/basamağına atandığı; dava konusu 55. madde uyarınca memurların atandıkları kadroların ödenek derecelerine, mevcut basamaklarıyla geçmeleri öngörüldüğünden, davacının ödenek basamağında herhangi bir değişiklik yapılmadığı; dava konusu olan 55. maddenin eşitlik, liyakat ve kariyer ilkeleri gözetilerek düzenlendiği; öte yandan, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararıyla mühendisler için getirilen intibaka ilişkin düzenlemelerden, o tarihte … kadrosunda bulunan davacının yararlandırılmasının mümkün olmadığı belirtilerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ: Dava dosyasında yer alan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın personeline ilişkin mevzuatın birlikte incelenmesinden; Banka memurlarının ücretlerinin “aylık”, “tazminat” ve “ödenek” unsurlarından oluştuğu; ödeneklerinin ise 24 derece ve 40 basamaktan oluşan ödenek tablosuna göre belirlendiği; dava tarihi itibarıyla, kural olarak müdür yardımcılarının XII., mühendislerin ise XIII. ödenek derecesinden yararlandırıldığı ve personelin kendi ödenek derecesinin son basamağı olan 40. basamağını aşmamasının öngörüldüğü; bu kapsamda müdür yardımcılarının en son XII/40, mühendislerin ise XIII/40 ödenek derece/basamağına yükselebildiği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararının 10/b maddesiyle, personelin kendi ödenek derecesinin son basamağı olan 40. basamağını aşabilmelerine ve yeni ödenek derecelerinden yararlanabilmelerine imkan sağlanmış; böylece müdür yardımcılarının XII/40 ödenek derece/basamağından sonra, XIII. dereceye yükselebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Bu kapsamda … kadrosunda bulunan davacının ödenek derece/basamağı, 01/01/2006 tarihinde terfian XII/39’dan XIII/32’ye yükseltilmiştir.
Diğer taraftan, Banka Meclisinin 22/12/2006 tarih ve 8832/18431 sayılı kararıyla da, “hiçbir çalışanın ödeneğinin, unvanının bulunduğu ödenek derecesinin 40. basamağını geçmemesi” ilkesi getirilerek, 14/02/2002 tarihli kararla öngörülen “kadrosunun bir üst derecesine yükselme” uygulaması yürürlükten kaldırılmış; bununla birlikte, 14/02/2002 tarihli karar uyarınca, unvanın ait olduğu ödenek derecesinin üstündeki derecelerden ödenek alanların, bulundukları derece ve basamak üzerinden ödenek almaya devam etmelerine, ancak ödeneklerine her yıl (1) basamak ilave edilmesi uygulamasından yararlandırılmamalarına karar verilmiştir. Bu düzenleme uyarınca, kadrosuna ait ödenek derecesinin (XII/40) üstündeki dereceden (XIII/32) ödenek alan davacının ödenek derece/basamağı, 01/01/2007 tarihinden itibaren XIII/32’de sabitlenmiş ve bu tarihten itibaren basamak ilerlemesinden yararlandırılmamıştır.
Uyuşmazlıkta, davacının müdür yardımcısı kadrosunda XIII/32 ödenek derece/basamağında görev yapmakta iken, Banka Meclisinin 25/04/2013 tarihli kararıyla …kadrosunun … kadrosuna dönüştürülmesine karar verilmesi üzerine, 11/02/2015 tarihinde isteği üzerine XIII. ödenek dereceli … kadrosuna atandığı; ancak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin dava konusu olan 55. maddesindeki, “Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler.” kuralı uyarınca, XIII/32 olan ödenek basamağında değişiklik yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu düzenlemeyle, memurların atandıkları yeni kadrolara, mevcut ödenek basamaklarıyla geçmeleri öngörülmek suretiyle, memurların ödenek basamaklarının kazanılmış bir hak olarak korunmasının amaçlandığı; bununla birlikte, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararıyla, personelin kendi ödenek derecesinin son basamağı olan 40. basamağını aşabilmelerinin ve yeni ödenek derecelerinden yararlanabilmelerinin öngörüldüğü; söz konusu karar uyarınca, bazı personelin ödenek derecelerinin son basamağını aştığı ve yeni ödenek derece/basamağından yararlandırıldığı; dava konusu düzenlemede, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararından faydalanan personelin durumuna ilişkin (söz konusu karar uyarınca elde edilen kazanılmış hakları korumaya yönelik) özel bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir.
Dava konusu olan 55. madde kapsamında, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararından istifade ederek müdür yardımcısı kadrosunda XII/40 ödenek derece/basamağından XIII/32 basamağına yükselen bir personel, 11/02/2015 tarihinde mühendis kadrosuna atandığında, ödenek derece/basamağında (XIII/32) herhangi bir değişiklik yapılmaz iken; Banka Meclisinin anılan kararından yararlanamayan ve XII/40 ödenek derece/basamağında müdür yardımcısı kadrosuna bulunan daha kıdemsiz bir personel, 11/02/2015 tarihinde mühendis kadrosuna atandığında ise, XIII/40 ödenek derece/basamağına yükseltilmektedir.
Nitekim, Dairemizin 11/02/2020 tarihli ara kararına davalı idarece 02/07/2020 tarih ve 30782 sayılı yazıyla verilen cevapta, XII/40 ödenek derece/kademesinde görev yapan müdür yardımcılarının, 11/02/2015 tarihinde mühendis kadrosuna atanmaları halinde XIII/40 ödenek derece/kademesinden yararlandırılmaları; daha kıdemli olan XIII/32 ödenek derece/basamağındaki müdür yardımcılarının ise, mühendis kadrosuna atandıklarında XIII/32 ödenek derece/basamağından faydalandırılmaları gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Görüldüğü üzere, dava konusu düzenleme uyarınca, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararından faydalanarak terfi eden müdür yardımcılarının, mühendis kadrosuna atanmaları halinde, kendilerinden kıdemsiz olan personelden daha düşük ödenek basamağından yararlandırıldığı açıktır.
Her ne kadar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliğinin 15. maddesinin 1. fıkrasında; memurlara bulundukları görevler ile ilgili bilgi, “kıdem”, beceri ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak ödenek verileceği kurala bağlanmak suretiyle, ödeneğin belirlenmesinde kıdemin de esas alınacağı kurala bağlanmış ise de, dava konusu 55. maddede kıdem hususunun göz önünde bulundurulmadığı anlaşılmaktadır.
Buna göre; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin dava konusu olan 55. maddesiyle, daha önce yürürlüğe konulan Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararı kapsamında terfi etmiş personelin kazanılmış haklarının korunması yönünde bir düzenlemeye yer verilmediği gibi; kıdemsiz olan personelin, söz konusu karar kapsamında terfi etmiş kıdemli personelden daha fazla ödenek almasına imkan sağlandığı; bu durumun eşitlik, kariyer ve liyakat ilkeleri ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliğinin 15. maddesinde düzenlenen “ödeneğin kıdeme göre belirlenmesi” prensibine aykırılık teşkil ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 55. maddesinde ve bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilen 08/05/2015 tarih ve 3602 sayılı bireysel işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından, dava konusu işlemlerin iptaline ve yoksun kalınan parasal hakların 11/02/2015 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI … DÜŞÜNCESİ : Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasında … olarak görev yapan davacının vekili tarafından, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkeleri’nin 55. maddesinin ve ödeneğinin XIII. derecenin 40. basamağına yükseltilmesi talebinin reddine ilişkin 08/05/2015 günlü 3602 sayılı işlemin iptali ile 11/02/2015 tarihinden itibaren oluşacak ödenek farklarının faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin iptali istenilen “Atamalarda ödenek” başlıklı 55. maddesinde, “Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun “Kuruluş ve unvan” başlıklı 1. maddesinde, Türkiye’de banknot ihracı imtiyazına münhasıran sahip ve bu Kanunda yazılı görev ve yetkileri haiz olmak üzere “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası” unvanı altında anonim şirket olarak bir banka kurulduğu, Bankanın bu Kanunda sarahat bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, “Banka Meclinin görev ve yetkileri” başlıklı 22. maddesinin (k) bendinde, Bankanın idare, teşkilât ve hizmetleri ile personeline ilişkin olarak hazırlanan düzenlemelerin onaylanması Banka Meclinin görev ve yetkileri arasında sayılmış, “Personel statüsü” başlıklı 32. maddesinde, Banka personelinin Bankanın memurları ile Banknot Matbaası işçilerinden terekküp edeceği, Banka memurunun Banka hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerde, devamlı vazife görmek üzere atanan kişileri ifade ettiği, Banka personelinin, bu kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek statü hükümlerine tabi olduğu, aynı Yasanın “Ücret rejimi” başlıklı 33. maddesinde de, Banka Başkan (Guvernör) ve Başkan (Guvernör) Yardımcılarının aylık ücretleriyle temsil ödeneklerinin, Bakanlar Kurulunca, Yönetim Komitesi Başkan ve üyelerine, şubeler ve Banknot Matbaası Yönetim Komiteleri başkan ve üyelerine, bu görevleri dolayısiyle aylıklarının üçte ikisini aşmamak kaydiyle verilecek ek ücretin, Banka Meclisince belirleneceği, diğer memurların aylıklarının, kendilerini atamaya yetkili Banka Meclisi ve Merkez Yönetim Komitesince, yukarıki ücretler gözönünde bulundurulmak suretiyle tespit olunacağı, bu tespitte nazara alınacak esaslar ile memurlara ait görev seyahat yollukları ve sair bütün hususların 32. maddede gösterilen statüde belirtileceği hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 237. maddesine 31/07/1970 tarih ve 1327 sayılı Yasanın 91. maddesiyle eklenen (d) fıkrasında, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiştir.
Belirtilen yasal düzenlemelerle Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) kendisine özgülenen kamu hizmetlerini yerine getirecek olan bir kamu tüzel kişiliği olarak kurulmuş olup, Banka memurları 657 sayılı Yasa kapsamı dışında bırakılarak Banka çalışanları, statülerinin Bankaca belirlenmesi öngörülmek suretiyle Devlet memurundan farklı bir statüye tabi tutulmuştur.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesinin “Ücret rejimi” başlıklı 33. maddesinin 4. fıkrasında, “Banka memurlarının aylıklarının tespitinde nazara alınacak esaslar, özlük hakları, yapılacak sosyal yardımlar, ikramiye ve diğer ödemeler, görev seyahat yollukları ve sair bütün hususlar Banka Meclisi tarafından Banka Kanununun 32 nci maddesi gereğince düzenlenecek yönetmelik ile tespit olunur.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
1211 sayılı Yasa ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesi hükümlerine dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliği düzenlenmiş, bu Yönetmeliğin “Ücret” başlıklı 13. maddesinde, memurların ücretleri, aylık ile ödenek ve tazminatlardan oluştuğu, ödenek ve tazminatların, memurlar için kazanılmış hak sayılmayacağı, “Ödenek” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında, memurlara bulundukları görevler ile ilgili bilgi, kıdem, beceri ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak, Banka Meclisince belirlenecek usul ve esaslara göre ekli ödenek tablosunda yer alan derece ve basamak karşılığı gösterge rakamları ile yine Banka Meclisince belirlenecek ortak çarpan ve ödenek katsayısının çarpılması sonucunda bulunacak tutarda ödenek verilebileceği, aynı maddenin 2. fıkrasında da Banka Meclisince görev grupları için farklı ortak çarpan belirlenebileceği belirtilmiştir.
1211 sayılı Yasa ile Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Esas Mukavelesi’ne dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkeleri’nin iptali istenilen 55. maddesinde, “Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler.” kuralına yer verilmiştir.
Anılan mevzuat ile dosyanın içeriğinden, Banka Meclisince insan kaynaklarının verimli ve etkin kullanımını sağlamak verimliliği artırmak amacıyla ihtiyaç duyulduğunda zaman zaman personelin aylık ve diğer parasal haklarını da kapsayacak şekilde memurlara bulundukları kadro görevleri ile ilgili bilgi, kıdem, beceri ve sorumlulukları göz önünde tutularak düzenlemeler yapıldığı, bu düzenlemelerde de birebir olmamakla birlikte 657 sayılı Yasada öngörülen kuralların da gözetildiği anlaşılmaktadır.
Davaya konu Atama İlkelerinin iptali istenilen maddesinde, atamalarda atandıkları kadroların ödenek derecelerine hangi basamaklarda geçeceklerini belirten düzenleme ile bütün Banka memurlarına aynı şekilde uygulanacak olan genel bir kural getirildiği anlaşıldığından objektif nitelikte olan ve eşitlik ilkesine aykırı olmayan düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
Davanın, davacının XIII. derecenin 40. basamağına yükseltilme talebinin reddine ilişkin işlemin iptali ile 11/02/2015 tarihinden itibaren oluşacak ödenek farklarının faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemine ilişkin kısmına gelince;
Dosyanın incelenmesinden, davacının 1992 yılı Temmuz ayında davalı idarede sözleşmeli … olarak işe başladığı, bu tarihteki ödenek ve derece basamağının XI/15 olduğu, daha sonra Teknik Hizmetler Sınıfında … kadrosuna alındığı, bu görevi yapmakta iken 04/08/1999 tarihinde tedviren … görevlendirildiği, Nisan 2001’de terfian Genel Hizmetler Sınıfında XII ödenek dereceli … atanması üzerine, İdare Merkezi Müdür Yardımcısının ödenek derecesi esas alınarak, önceki derecelerindeki kadar basamak eklenmek suretiyle intibakının XII. derecenin 30. basamağına yapıldığı, yıllar içinde ödenek basamaklarına her yıl yapılan ilavelerle XII. derecenin son basamağı olan 40. basamağı aşması üzerine XIII. derecenin 32. basamağına ulaştığı, başka bir deyimle görev yaptığı unvana ait olan ödenek derecesinin üstüne çıktığı ve bu derece ve basamaktan ödenek aldığı, Banka Meclisinin 22/12/2006 tarih ve 8832/18431 sayılı kararı ile unvanın ait olduğu ödenek derecesinin üstündeki derecelerden ödenek alanların bulundukları derece ve basamaktan ödenek almaya devam etmeleri ancak ödeneklerine her yıl bir basamak ilave edilmesi uygulamasından yararlandırılmamalarına karar verildiği, bu karar uyarınca 01/01/2007 tarihinden itibaren davacının ödenek basamağında herhangi bir artış yapılmadığı, talebi üzerine Yönetim Komitesinin … tarih ve … sayılı kararı ile müdür yardımcılığı… görevinden kadro derecesi 1 ödenek derecesi XIII olan … kadrosuna atandığı, ödenek derece basamağının XIII/32 olarak kaldığını fark etmesi üzerine, 27/04/2015 tarihli dilekçe ile emsali olan mühendisler ile arasındaki eşitliğin sağlanması için ödenek derecesinin atanma tarihinden itibaren en azından XIII/40 olarak düzeltilmesi istemiyle davalı idareye yaptığı başvurunun reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda davaya konu Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin iptali istenilen maddesinin hukuka uygun olması, bir hizmet sınıfındaki kadrolara özgü yapılmış olan düzenlemelerden başka hizmet sınıfına ait kadrolarda bulunanların aynı şekilde yararlanmalarına olanak bulunmaması karşısında, davacının genel idare hizmetleri sınıfında mühendislerin ise, teknik hizmetler sınıfında olduğu dikkate alındığında davacının bulunduğu kadroda görev yaptığı süreçte de (kaldı ki mühendisler için öngörülen görevlerin bir kısmını yapmış olduğu kabul edilse dahi) teknik hizmetler sınıfındaki mühendis kadrolarında çalışanlar için öngörülen düzenlemelerden yararlanması mümkün olmadığından kazanılmış haklar kapsamında bulunmayan ödenek derece basamağının, XIII. derecenin 40. basamağına yükseltilmesi talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gibi olayda davalı idarece hukuken davacıya tazminat ödenmesini gerektiren herhangi bir durum da bulunmamaktadır.
Belirtilen nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin 3. fıkrasında “Duruşma talebi, dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılabilir.” kuralına yer verildiğinden, bu aşamalar geçtikten sonra, davacı tarafından yapılan duruşma istemi ile davalı idarenin davanın süresinde açılmadığına ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı, 16/07/1992 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası A.Ş.’nde Teknik Hizmetler Sınıfında … olarak göreve başlamıştır.
17/04/2001 tarihinde Genel İdare Hizmetleri Sınıfında idare merkezi … kadrosuna atanmıştır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.’nde kural olarak müdür yardımcılarının (XII/40) ödenek derece/basamağına kadar yükselebilmeleri öngörülmüşken, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararının 10/b maddesiyle, unvana ilişkin bir üst (XIII.) ödenek derecesine yükselebilmelerine imkan sağlanmıştır.
Banka Meclisinin anılan kararına istinaden, 01/01/2006 tarihinde davacının ödenek derece/basamağı, terfian XII/39’dan XIII/32’ye yükseltilmiştir.
Bu defa, Banka Meclisinin 22/12/2006 tarih ve 8832/18431 sayılı kararıyla ödenek derece/basamağıyla ilgili yeni esaslar belirlenerek, müdür yardımcılarının en fazla (XII/40) ödenek derece/basamağına kadar yükselebilmelerine; bununla birlikte, daha önce ödenek derecesini aşmış olanların, almakta oldukları ödenek derece/basamağından yararlandırılmalarına, ancak her yıl verilen ilave (1) basamak ilerlemesinden faydalandırılmamalarına karar verilmiştir.
Banka Meclisinin söz konusu kararına istinaden, müdür yardımcısı kadrosu için belirlenen ödenek derecesini (XII) aştığından bahisle, 01/01/2007 tarihinden itibaren davacının ödenek derece/basamağı (XIII/32 olarak) sabitlenmiş ve her yıl verilen (1) basamak ilerlemesinden davacı yararlandırılmamıştır.
Banka Meclisinin 25/04/2013 tarih ve 9822/19421 sayılı kararıyla, müdür yardımcısı kadrolarının kademeli olarak kaldırılması amacıyla, daha önce mühendis olarak görev yapılmış olması kaydıyla, (XII) ödenek dereceli müdür yardımcısı kadrolarının, (XIII) ödenek dereceli mühendis kadrolara dönüştürülmesi hususunda Yönetim Komitesine yetki verilmiş ve (XII) ödenek dereceli müdür yardımcısı kadrolarında görev yapanların, (XIII) ödenek dereceli mühendis kadrolarına atanabilmeleri uygun görülmüştür.
Bu karar kapsamda, davacı isteği üzerine, 11/02/2015 tarihinde, Genel İdare Hizmetler Sınıfındaki 2. dereceli … kadrosundan (XIII/32 ödenek derece/basamağından), Teknik Hizmetler Sınıfındaki 1. dereceli … kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atanmıştır.
Davacı tarafından, ödenek derece/basamağının XIII/32’den XIII/40’a yükseltilmesi talebiyle 27/04/2015 tarihinde yapılan başvurunun, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin “Atamalarda ödenek” başlıklı 55. maddesindeki “Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler.” şeklindeki düzenleme uyarınca ödenek basamağında herhangi bir değişiklik yapılamayacağının … tarih ve … sayılı işlemle davacıya bildirilmesi üzerine, bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 237. maddesinin (d) bendinde, “1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu hükümleri saklıdır.” kuralına yer verilmiştir.
1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun “Personel statüsü” başlıklı 32. maddesinin 4. fıkrasında, “Banka personeli, bu kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek statü hükümlerine tabidir. kuralı; “Ücret rejimi” başlıklı 33. maddesinin 1. fıkrasında, “Banka Başkan (Guvernör) ve Başkan (Guvernör) Yardımcılarının aylık ücretleriyle temsil ödenekleri, Bakanlar Kurulunca tespit olunur.” kuralı ve 3. fıkrasında, “Diğer memurların aylıkları, kendilerini atamaya yetkili Banka Meclisi ve Merkez Yönetim Komitesince, yukarıki ücretler gözönünde bulundurulmak suretiyle tespit olunur. Bu tespitte nazara alınacak esaslar ile memurlara ait görev seyahat yollukları ve sair bütün hususlar 32 nci maddede gösterilen statüde belirtilir.” kuralı yer almıştır.
Aynı Kanun’un 22. maddesinin (k) ve (n) bentlerinde; Bankanın idare, teşkilât ve personeline ilişkin olarak hazırlanan düzenlemeler ile Bankanın personel kadrolarının onaylanması hususunda Banka Meclisinin görevli ve yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun’un 16. maddesinde, “Banka Esas Mukavelesi, Genel Kurulun tasvibi ve Bakanlar Kurulu karariyle yürürlüğe girer. Esas Mukavelede yapılacak değişiklikler de bu hükme tabidir.” kuralı yer almakta olup; bu düzenlemeye istinaden yürürlüğe konulan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesinin “Personel statüsü” başlıklı 32. maddesinin 4. fıkrasında, “Banka personeli, Banka Kanunu ile Banka Meclisince düzenlenecek yönetmelik hükümlerine tabidir.” kuralı ve “Ücret rejimi başlıklı 33. maddesinin 4. fıkrasında, “Banka memurlarının aylıklarının tespitinde nazara alınacak esaslar, özlük hakları, yapılacak sosyal yardımlar, ikramiye ve diğer ödemeler, görev seyahat yollukları ve sair bütün hususlar Banka Meclisi tarafından Banka Kanununun 32 nci maddesi gereğince düzenlenecek yönetmelik ile tespit olunur.” kuralına yer verilmiştir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliğinin “Ücret” başlıklı 13. maddesinde, “Memurların ücretleri, aylık ile ödenek ve tazminatlardan oluşur. Ödenek ve tazminatlar, memurlar için kazanılmış hak sayılmaz” kuralı ve “Ödenek” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında, “Memurlara; bulundukları görevler ile ilgili bilgi, kıdem, beceri ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak, Banka Meclisince belirlenecek usul ve esaslara göre ekli ödenek tablosunda yer alan derece ve basamak karşılığı gösterge rakamları ile yine Banka Meclisince belirlenecek ortak çarpan ve ödenek katsayısının çarpılması sonucunda bulunacak tutarda ödenek verilebilir.” kuralı yer almıştır.

Diğer taraftan, Banka Meclisinin 15/08/1988 tarih ve 5467/15066 sayılı kararıyla; Banka personelinin görev gruplarına göre sorumluluk dereceleri, mesleki bilgi, kıdem, tecrübe ve becerileri nazara alınarak yaptıkları iş, verim dereceleri ve yeteneklerine göre ödenek alabilmelerini teminen, 24 dereceli ve 40 basamaklı bir ödenek tablosu oluşturulması uygun görülmüştür.
Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararının 10/b maddesinde, “…aldıkları basamaklarla bulundukları derecelerin (40.) basamağını aşma durumuna gelenlerin önce derecelerinin (40.) basamağına getirilmesi, bu basamak tutarının üst derecede eşiti veya en yakın üst tutarına tekabül eden basamak bulunduktan sonra artan basamağın eklenerek yeni derecelerindeki basamaklarının belirlenmesi” karara bağlanmış; ayrıca anılan Karara ekli Ödenek Tablosunda da, mühendislerin (14 yıldan fazla hizmeti olanların) XIII. ödenek derecesinden, idare merkezi müdür yardımcılarının XII. ödenek derecesinden yararlandırılması öngörülmüştür.
Bu defa, Banka Meclisinin 22/12/2006 tarih ve 8832/18431 sayılı kararıyla; “I-… b) Genel ilke olarak, hiçbir çalışanın ödeneğini, unvanının bulunduğu ödenek derecesinin (40) basamağını geçememesi, c) Unvanının ait olduğu ödenek derecesinin üstünde derecelerden ödenek alan çalışanların, bulundukları derece ve basamak üzerinden ödenek almaya devam etmeleri, ancak ödeneklerine her yıl (1) basamak ilave edilmesi uygulamasından yararlandırılmamaları”na karar verilmiştir.
Banka Meclisinin 25/04/2013 tarih ve 9822/19421 sayılı kararının A.2.3 maddesinde, “İdare Merkezi Müdür Yardımcılığının birim bazında kademeli olarak kaldırılabilmesi amacıyla, İdare Merkezi Müdür Yardımcısı kadrolarının 2/XII kadro/ödenek dereceli uzman veya daha önce mühendis olarak görev yapmış olmak şartıyla I/XIII kadro/ödenek dereceli mühendis kadrolarına dönüştürülebilmesi, … hususlarında Yönetim Komitesine yetki verilmesi”; A.3.6 maddesinde, “…4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak şartıyla İdare Merkezi Müdür Yardımcılarının 2/XII ödenek dereceli Uzman veya daha önce Mühendis olarak görev yapmış olmak şartıyla 1/XIII kadro/ödenek dereceli Mühendis kadrolarına atanabilmeleri”; A.4.6. maddesinde, “Tüm atamalarda çalışanların, atandıkları kadronun ödenek derecesine mevcut basamaklarıyla geçmeleri” karara bağlanmıştır.
Öte yandan, 1211 sayılı Kanun ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Esas Mukavelesine dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkeleri’nin “Farklı unvanlı bir kadroya atama” başlıklı 47. maddesinde, “(1) Memurlar açık kadro bulunması şartıyla; a) Kendi talepleri, b) Banka ihtiyacı ve yararı gözetilerek iş gerekleri … dikkate alınmak suretiyle mevcut kadro/ödenek derecelerinin eşiti veya daha altında farklı unvan ve kadro/ödenek dereceli kadrolara atanabilirler.” kuralı ve işbu davayla iptali istenilen “Atamalarda ödenek” başlıklı 55. maddesinde de, “Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dava konusu düzenleyici işlemin incelenmesi:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 237. maddesiyle, Merkez Bankası personeli, anılan Kanun kapsamı dışında bırakılmış olup; 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 32. maddesiyle de, Banka personelinin bu Kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek statü hükümlerine tabi olacağı kurala bağlanmıştır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesinin 32/4. ve 33/4. maddelerinde; Banka personelinin, 1211 sayılı Kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek Yönetmelik hükümlerine tabi olacağı ve bu personelin mali ve sosyal haklarının aynı Yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
Bu düzenlemelere istinaden yürürlüğe konulan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliğinin 13. maddesiyle, Banka memurlarının ücretlerinin “aylık, ödenek ve tazminatlar”dan oluşacağı; ödenek ve tazminatların ise memurlar için kazanılmış hak teşkil etmeyeceği kuralı yer almıştır.
Aynı Yönetmeliğin 15. maddesiyle, memurlara; bulundukları görevler ile ilgili bilgi, kıdem, beceri ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak, Banka Meclisince belirlenecek usul ve esaslara göre ödenek verilebileceği öngörülmüş olup; Banka Meclisinin 15/08/1988 tarih ve 5467/15066 sayılı kararıyla da; 24 dereceli ve 40 basamaklı bir ödenek tablosu oluşturulması uygun görülmüştür.
Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararına ekli Ödenek Tablosunda, mühendislerin (14 yıldan fazla hizmeti olanların) XIII. ödenek derecesinden, idare merkezi müdür yardımcılarının ise XII. ödenek derecesinden yararlandırılmaları öngörülmüştür.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 47. maddesiyle, Banka memurlarının kadro/ödenek derecelerinin eşiti veya daha altında farklı unvan ve kadro/ödenek dereceli kadrolara atanabilmelerine olanak sağlanmış; işbu davayla iptali istenen 55. maddesiyle de, memurların atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçmeleri kurala bağlanmıştır.
Buna göre, dava konusu düzenlemeyle, tüm Banka memurlarının, yeni atandıkları kadrolara ait ödenek basamağının, önceki kadrolara ait ödenek basamağıyla aynı olması öngörülmek suretiyle, önceki kadrolarda kariyerlerine uygun olarak elde ettikleri ödenek basamağının kazanılmış hak olarak korunmasının amaçlandığı dikkate alındığında; söz konusu düzenlemenin kazanılmış hak ve eşitlik ilkeleri ile Banka memurların kıdem ve kariyerleri gözetilerek yürürlüğe konulan genel ve objektif nitelikte bir kural olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 55. maddesinde, dayanağı olan üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Dava konusu bireysel işlemin iptali ile yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemine gelince:
Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, işbu kararla, dava konusu düzenleyici işlemin hukuka uygun olduğu saptandığından; … kadrosunda (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, … kadrosuna atanan davacının ödenek basamağının, dava konusu düzenleme uyarınca, XIII/32’den XIII/40’a yükseltilmesinin mümkün bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer taraftan, her ne kadar davacı tarafından, kendisiyle aynı tarihte göreve başlayan ve müdür yardımcısı kadrosuna atanmamış olan emsali mühendislerin XIII/40 ödenek derece/basamağından faydalandırıldığı halde, kendisinin XIII/32 ödenek derece/basamağından yararlandırıldığı; terfian idare merkezi … kadrosuna atanması nedeniyle, emsali mühendislerin gerisinde kaldığı, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararıyla mühendisler için getirilen intibak hükümlerinden yararlandırılmadığı, bu durumun eşitlik, liyakat ve kariyer ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de; kamu görevlilerinin özlük haklarının kural olarak kadro esasına göre belirlenmesi nedeniyle, Banka Meclisi kararıyla mühendis kadrosunda bulunan personel için getirilen intibaka yönelik düzenlemelerden, söz konusu tarihte müdür yardımcısı kadrosunda bulunan davacının yararlandırılmasının mümkün olmadığı sonucuna ulaşıldığından, davacının bu iddiasına da itibar edilmemiştir.
Bu durumda, idare merkezi … olarak (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, 11/02/2015 tarihinde isteği üzerine yeniden … kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atanan davacının, ödenek derece/basamağının XIII/32’den XIII//40’a yükseltilmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, dava konusu bireysel işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden, ortada tazmini gereken parasal bir hak da bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 55. maddesinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. … tarih ve … sayılı bireysel işlemin iptali istemi ile 11/02/2015 tarihinden itibaren yoksun kalınan parasal hakların gecikme faiziyle birlikte ödenmesi istemi yönlerinden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 15/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.