Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2016/7319 E. , 2019/1672 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/7319
Karar No : 2019/1672
DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :
DAVANIN KONUSU :
22/10/2014 tarih ve 29153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in;
1) 1, 3 ve 4. maddelerinde yer alan “sözlü” ibarelerinin,
2) 2. maddesinde yer alan “otuz beş yaş” ibaresinin,
3) 6. maddesinde yer alan “staj değerlendirme belgesi” ibaresinin,
4) 9. maddesinde yer alan “refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı” ibaresinin,
5) 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibarelerinin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI:
22/10/2014 tarih ve 29153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in;
1) 1, 3 ve 4. maddelerinde yer alan “sözlü” ibarelerinin, giriş sınavının subjektif bir şekilde yapılmasına neden olabileceği,
2) 2. maddesinde yer alan “otuz beş yaş” ibaresinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda memuriyete giriş için üst yaş sınırı belirlenmediği halde yönetmelik ile sınırlandırıcı hükümler getirdiği,
3) 6. maddesinde yer alan “staj değerlendirme belgesi” ibaresinin, tek bir kişiye, o aşamaya kadar yapılan tüm sınavların sonucunu ortadan kaldırabilecek ve subjektif uygulamalara yol açabilecek bir yetki tanıdığı,
4) 9. maddesinde yer alan “refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı” ibaresi ile ilgili olarak refakat ve hastalık durumlarının kişinin elinde olmayan sebeplerle gerçekleştiği ve 657 sayılı Kanun’da söz konusu refakat ve hastalık izninde geçen sürelerin çalışma süresinden sayıldığı,
5) 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibarelerinin, yeterlik sınavının subjektif bir şekilde yapılmasına neden olabileceği ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
22/10/2014 tarih ve 29153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in;
1) 1, 3 ve 4. maddelerinde yer alan “sözlü” ibarelerinin, davanın açıldığı 22/12/2014 tarihinden evvel 11/12/2014 tarihinde yapılan yönetmelik değişikliği ile yürürlükten kaldırıldığı,
2) 2. maddesinde yer alan “otuz beş yaş” ibaresinin, 657 sayılı Kanun’un Ek 40. maddesine uygun olduğu,
3) 6. maddesinde yer alan “staj değerlendirme belgesi” ibaresinin, Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelik’in 12. maddesine uygun olduğu,
4) 9. maddesinde yer alan “refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı” ibaresi ile gözetilen hususun, uzman yardımcılığı süresince yeterli bilgi ve tecrübenin kazanılması olduğu ve Devlet Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği ve Devlet Personel Uzmanlığı Yönetmeliği gibi yönetmeliklerde de benzer düzenlemelerin yer aldığı,
5) 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibarelerinin, üst hukuk normları ile uyumlu olduğu belirtilerek dava konusu düzenlemelerin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI … DÜŞÜNCESİ : Dava; 26.12.2009 günlü, 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanark yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinin 22.10.2014 günlü, 29153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesi ile değişik 3. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendindeki “sözlü” ibarelerinin, 2. maddesi ile değişik 6. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki “otuzbeş yaş” ibaresinin, 3. maddesi ile esas Yönetmeliğin 14. maddesine eklenen 2. fıkradaki “sözlü” ibaresinin, 3. maddesi ile değişik 14. maddesinin 3. fıkrasındaki “sözlü” ibarelerinin, 4. maddesi ile değişik 15. maddesinin 1. ve 3. fıkralarındaki “sözlü” ibarelerinin, 6. maddesi ile değişik 21. maddesinin 2. fıkrasındaki “staj değerlendirme belgesi” ibaresinin, 9. maddesi ile değişik 24. maddesinin 1. fıkrasındaki “refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı” ibaresinin, 11. maddesi ile değişik 27. maddesinin 3. ve 5. fıkralarındaki “sözlü” ibarelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde dava konusu Yönetmelikle yapılan değişiklikle, uzman yardımcılığı kadrolarına atanacakları belirlemek üzere yapılan yazılı ve sözlü bölümlerden oluşan sınavın yanında, yalnızca sözlü sınav yapılmasına imkan veren düzenlemeler getirilmiş olup; 11.12.2014 günlü, 29202 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile “yalnızca sözlü sınav yapılması”na ilişkin düzenlemeler yürürlükten kaldırılmış ve buna yönelik ilgili maddelerde de değişiklik yapılarak, giriş sınavının yazılı ve sözlü bölümlerden oluşması ve değerlendirmenin de buna göre yapılması yönünde düzenlemeler yapılmıştır.
Buna göre, Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinin 22.10.2014 günlü, 29153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin 1. maddesi ile değişik 3. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendindeki, “veya yalnızca sözlü bölümden oluşan sınavı”, 3. maddesi ile değişik 14. maddesine eklenen 2. fıkrası, 3. maddesi ile değişik 14. maddesinin 3. fıkrasındaki, ” yazılı sınavdan sonra veya doğrudan yapılan sözlü sınavda”, 4. maddesi ile değişik 15. maddesinin 1. fıkrasındaki, “…yalnızca sözlü sınav yapılması halinde KPSS (A) puanı ve sözlü sınav puanının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır”, 3. fıkrasındaki, “…yalnızca sözlü sınav yapılması halinde KPSS (A) puanı yüksek olan adaya öncelik tanınır.” hükümlerinde geçen sözlü ibareleri, davanın açıldığı 22.12.2014 tarihinden önce 11.12.2014 günlü, 29202 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile yürürlükten kaldırıldığından, davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunmayan, yukarıda belirtilen düzenlemelerde yer alan “sözlü” ibarelerinin iptali isteminin incelenebilmesi hukuken olanaklı değildir.
Dava konusu Yönetmelikte yer alan, yazılı sınavdan sonra sözlü sınav yapılmasına yönelik hükümler ile iptali istenilen diğer maddelere gelince;
Anayasanın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabileceği öngörülmüştür
İdarenin, memurların mesleğe alınma, yetiştirilme ve yeterlik sınavlarını belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuz olup; bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.
Gelir uzman yardımcısı kadrolarına atanma konusunda yazılı sınavın yanında sözlü sınav şartı aranması; giriş sınavının yapılacağı yılın Ocak ayının birinci günü itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olmak yönünde yaş sınırı getirilmesi; staj çalışmaları sonunda staj değerlendirme belgesi düzenlenmesi ve refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmının, yeterlik sınavına çağrılmak için gerekli olan uzman yardımcılığında aranan üç yıllık süreye dahil edilmemesine yönelik dava konusu düzenlemelerde, hizmet gerekleri yönünden ve üst hukuk normları açısından hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinin 22.10.2014 günlü, 29153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin 1. maddesi ile değişik 3. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendindeki, “veya yalnızca sözlü bölümden oluşan sınavı”, 3. maddesi ile değişik 14. maddesine eklenen 2. fıkrası, 3. maddesi ile değişik 14. maddesinin 3. fıkrasındaki, ” yazılı sınavdan sonra veya doğrudan yapılan sözlü sınavda”, 4. maddesi ile değişik 15. maddesinin 1. fıkrasındaki, “…yalnızca sözlü sınav yapılması halinde KPSS (A) puanı ve sözlü sınav puanının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır”, 3. fıkrasındaki, “…yalnızca sözlü sınav yapılması halinde KPSS (A) puanı yüksek olan adaya öncelik tanınır.” hükümlerinde geçen sözlü ibareleri, davanın açıldığı 22.12.2014 tarihinden önce 11.12.2014 günlü, 29202 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yürürlükten kaldırıldığından, davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunmayan, yukarıda belirtilen düzenlemelerde yer alan “sözlü” ibarelerinin iptali isteminin incelenmeksizin reddi, iptali istenilen diğer maddeler açısından ise davanın esastan reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci ve İkinci Dairelerince 2575 sayılı Danıştay Kanunu’na 3619 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle eklenen ek 1. madde uyarınca yapılan müşterek toplantıda, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümleri uyarınca yerine Hazine ve hasım mevkiine alınmak suretiyle işin gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
1) Dava konusu Yönetmeliğin 1, 3 ve 4. maddelerinde yer alan “sözlü” ibareleri hakkındaki hukuki sürecin incelenmesi:
26/12/2009 tarih ve 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin ilk halinde uzman yardımcılığına giriş sınavının merkezi sınav sonuçlarına göre yazılı ve sözlü olarak yapılacağı düzenlemesi yer almıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na, 11/10/2011 tarih ve 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 3. maddesi ile eklenen Ek 41. maddenin üçüncü fıkrasında, uzman yardımcılarının mesleğe özel yarışma sınavı ile alınacağı ve uzman yardımcılığı giriş sınavının merkezi sınav sonuçlarına göre; yazılı ve sözlü sınav veya yalnızca sözlü sınavdan oluşacağı hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Kanun’a eklenen yukarıdaki hükümler doğrultusunda dava konusu Yönetmeliğin 1, 3 ve 4. maddeleri ile Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin; giriş sınavı, sözlü sınava çağrılacak aday sayısı, sözlü sınavın içeriği, puanlama hesabı ve başarı listesi konularını düzenleyen 3/1-(d) maddesi, 14/2-3 maddesi ve 15/1, 3 maddelerinde bir takım değişiklikler yapılarak gelir uzman yardımcılığı giriş sınavının merkezi sınav sonuçlarına göre; yazılı ve sözlü sınav veya yalnızca sözlü sınav olarak yapılmasına imkan tanıyan düzenlemelere yer verilmiştir.
11/12/2014 tarih ve 29202 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri ile de dava konusu düzenlemenin getirmiş olduğu yalnızca sözlü sınava ilişkin bölümler tekrar kaldırılmış, yazılı ve sözlü sınavın birlikte yapılması ile ilgili bölümlerde geçen “sözlü” ibareleri ise korunmuştur.
2) Dava konusu Yönetmeliğin 2. maddesinde yer alan “otuz beş yaş” ibaresi hakkındaki hukuki sürecin incelenmesi:
26/12/2009 tarih ve 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin ilk halinde uzman yardımcılığı giriş sınavına başvuru yapabilmek için, “Yazılı sınavın yapılacağı yılın Ocak ayının ilk günü itibarıyla 30 yaşını doldurmamış olmak.” şartına yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na, 03/06/2011 tarih ve 643 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 9. maddesi ile eklenen Ek 40. maddenin birinci fıkrasında, uzman yardımcıları için gerçekleştirilecek özel yarışma sınavının yapıldığı tarihte otuz beş yaşını doldurmamış olmak şartına yer verilmiştir.
657 sayılı Kanun’a eklenen yukarıdaki hüküm doğrultusunda, 09/09/2011 tarih ve 28049 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri ile gelir uzman yardımcılığı giriş sınavına başvuru yapabilmek için yazılı sınavın yapıldığı tarihte otuz beş yaşını doldurmamış olmak şartı getirilmiştir.
12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 73-(l) maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 40. maddenin birinci fıkrasında yer alan yaş şartının, giriş sınavının yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olmak şeklinde değiştirilmesi üzerine dava konusu Yönetmeliğin 2. maddesi ile Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin; yaş şartını düzenleyen 6/1-(c) maddesi, Kanun’daki son hükümlere uygun hale getirilmiştir.
3) Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinde yer alan “staj değerlendirme belgesi” ibaresi hakkındaki hukuki sürecin incelenmesi:
26/12/2009 tarih ve 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin 21. maddesinin ilk halinde uzman yardımcılarının ne tür eğitimlere katılacağı ve eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olabilmesi için alması gereken puanlar ile staja tabi tutulacakları ve staj sonunda birim amirleri tarafından, adayların çalışmaları ve genel davranışları hakkındaki görüşlerine yer verecekleri staj değerlendirme belgesinin düzenleneceği hükmüne, Yönetmeliğin 22. maddesinde ise staj sonunda başarısız olan uzman yardımcısının derecesine uygun bir memur kadrosuna atanacağı hükmüne yer verilmiş, 09/09/2011 tarih ve 28049 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri ile de ilk staj notu 60 puanın altında olan uzman yardımcısının başka bir birim amirinin emrinde görevlendirileceği ve nihai staj notu olarak bu iki birim amiri tarafından verilen notların ortalamasının esas alınacağı yönündeki hükümler eklenmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesi ile değiştirilen Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin; uzman yardımcılarının yetiştirilme şekli ve esaslarını düzenleyen 21. maddesinin son halinde, uzman yardımcılarının eğitim ve stajı konusunda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 21/02/1983 tarih ve 83/6061 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik hükümlerine atıf yapılmış, söz konusu yönetmelikte belirtilen staj değerlendirme belgesinin ise uzman yardımcılarının yanlarında staj yaptıkları birim amirleri tarafından düzenleneceği hükmüne yer verilmiş ayrıca dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesi ile staj sonunda başarısız olan uzman yardımcısının derecesine uygun bir memur kadrosuna atanacağı yönündeki hükme yer veren 22. madde yürürlükten kaldırılmıştır.
4) Dava konusu Yönetmeliğin 9. maddesinde yer alan “refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı” ibaresi hakkındaki hukuki sürecin incelenmesi:
26/12/2009 tarih ve 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin 24/1. maddesinin ilk halinde, uzman yardımcılarının eğitim ve staj süreci sonunda gireceği yeterlik sınavına katılabilmek için gerekli olan üç yıllık çalışma süresinin hesabında ücretsiz izinli olarak geçen sürelerin dikkate alınmayacağı düzenlemesi yer almıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesi ile üç yıllık çalışma süresinin hesabında dikkate alınmayacak sürelere, refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı da eklenmiştir.
5) Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibareleri hakkındaki hukuki sürecin incelenmesi:
26/12/2009 tarih ve 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin 27/3. maddesinin ilk halinde, sözlü sınavın yazılı sınav konularından yapılacağı ve başarılı olabilmek için verilen puanların aritmetik ortalamasının 60 puandan az olmaması gerektiği düzenlemesine, 27/5. maddesinin ilk halinde ise gelir uzman yardımcılarının eğitim ve staj süreci sonunda gireceği yeterlik sınavında başarı sırası belirlenirken yazılı ve sözlü sınav puanı ile genel yetişme puanının dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesi ile genel yetişme puanı kaldırılmış, ancak bu kısım dava edilmemiş, yine 11. madde ile yeniden düzenlenen Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin 27/3. maddesinde esaslı bir değişiklik yapılmamış, 27/5. maddesinde ise genel yetişme puanının kaldırılmış olması nedeniyle yeterlik sınavında başarı sırası belirlenirken yalnızca yazılı ve sözlü sınav puanının dikkate alınacağı hükümlerine yer verilmiştir.
Bakılan dava, yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 40. maddesinde, “Mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınan ve 36 ncı maddenin “Ortak Hükümler” bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde sayılan kadrolara atanmak amacıyla kurumlarca yapılacak olan özel yarışma sınavlarına başvurularda üst yaş sınırı; özel mevzuatında yer alan yaş şartına ilişkin hükümlere bağlı kalınmaksızın giriş sınavının yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olmak şeklinde uygulanır.” hükmü, Ek 41. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Uzman yardımcıları mesleğe özel yarışma sınavı ile alınır. Uzman yardımcılığı giriş sınavı merkezi sınav sonuçlarına göre; yazılı ve sözlü sınav veya yalnızca sözlü sınavdan oluşur.” hükmü yer almaktadır.
5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun’un (09/07/2018 tarih ve 30743 sayılı 3. Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri ile bu Kanun’un adı, Gelir İdaresi Başkanlığı İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun olarak değiştirilmiştir.) dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 29. maddesinin üçüncü fıkrasında, ”Devlet gelir uzmanları, vergi istihbarat uzmanları ve gelir uzmanları; en az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ve mühendislik fakültelerinin lisans bölümleri ile matematik ve istatistik lisans bölümlerinden mezun olanlar arasından yapılacak özel yarışma sınavı sonucuna göre mesleğe Devlet gelir uzman yardımcısı, vergi istihbarat uzman yardımcısı ve gelir uzman yardımcısı olarak atanırlar. Bunlar en az üç yıl çalışmak ve olumlu sicil almak kaydıyla yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı olanlar durumlarına uygun Devlet gelir uzmanlığı, gelir uzmanlığı veya vergi istihbarat uzmanlığına, başarılı olamayanlar ise derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar. Bunların mesleğe alınmaları ve yeterlik sınavları ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
5345 sayılı Kanun’un 29. maddesine dayanılarak hazırlanan, 26/12/2009 tarih ve 27444 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nde birtakım değişiklikler yapan;
Dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinde, “26/12/2009 tarihli ve 27444 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d), (h) ve (ı) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (g) bendi ise yürürlükten kaldırılmıştır.
d) Giriş sınavı: Uzman yardımcısı kadrolarına atanacakları belirlemek üzere, KPSS (A) sonuçlarına göre Başkanlıkça belirlenen puan türü veya türlerinden yeterli puanı alan adaylar arasında yapılan, yazılı ve sözlü bölümlerden veya yalnızca sözlü bölümden oluşan sınavı,” hükmüne,
Dava konusu Yönetmeliğin 2. maddesinde, “Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
c) Giriş sınavının yapılacağı yılın Ocak ayının birinci günü itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olmak,” hükmüne,
Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinde, “Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki ikinci fıkra eklenmiş, mevcut ikinci fıkrası üçüncü fıkra olarak teselsül ettirilerek aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve mevcut üçüncü fıkrası dördüncü fıkra olarak teselsül ettirilmiştir.
(2) Yalnızca sözlü sınav yapılmasına karar verilmesi hâlinde sözlü sınava çağrılacak aday sayısı giriş sınavı duyurusunda belirtilen atama yapılacak kadro sayısının iki katından fazla olamaz.
(3) Yazılı sınavdan sonra veya doğrudan yapılan sözlü sınavda, adayların muhakeme gücü, bir konuyu kavrama, özetleme ve ifade etme yeteneği, genel ve fiziki görünümü ile davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu, yetenek ve kültürü, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı da göz önünde bulundurularak, her adaya sınav kurulu başkan ve üyelerinin (sözlü sınavın birden fazla komisyon tarafından yapılması halinde ilgili Komisyon üyelerinin) her biri tarafından ayrı ayrı 100 üzerinden puan verilir. Verilen bu puanların aritmetik ortalaması sözlü sınav puanını teşkil eder. Sözlü sınavda başarılı olmak için alınan puanın 70 ten az olmaması gerekir.” hükmüne,
Dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinde, “Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
(1) Giriş sınavı puanı; yazılı sınav yapılması halinde yazılı ve sözlü sınav sonucunda alınan puanların aritmetik ortalaması, yalnızca sözlü sınav yapılması halinde KPSS (A) puanı ve sözlü sınav puanının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır.
(2) Giriş sınavı sonuçları, sınav kurulunca, giriş sınav puanı en yüksek adaydan başlamak suretiyle başarı derecesine göre sıraya konulup, atama yapılacak kadro sayısı kadar aday asil, %25’ine kadar aday ise yedek olarak tespit edilerek bir liste halinde tutanağa bağlanır.
(3) Asil ve yedek listelerinde sıralama yapılırken, adayların giriş sınavı puanının eşit olması halinde, yazılı puanı yüksek olan adaya, yazılı puanının da eşit olması halinde, KPSS (A) puanı yüksek olan adaya; yalnızca sözlü sınav yapılması halinde KPSS (A) puanı yüksek olan adaya öncelik tanınır.” hükmüne,
Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinde, “Aynı Yönetmeliğin 21 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
(1) Uzman yardımcıları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 21/2/1983 tarihli ve 83/6061 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik hükümleri çerçevesinde eğitime ve staja tabi tutulurlar.
(2) Staj çalışmaları sonunda yanlarında staj yaptıkları birim amirleri tarafından uzman yardımcılarının çalışmaları ve genel davranışları hakkındaki görüşlerine yer verdikleri Ek-1’de yer alan Staj Değerlendirme Belgesi düzenlenir.” hükmüne,
Dava konusu Yönetmeliğin 9. maddesinde, “Aynı Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aşağıdaki ikinci fıkra eklenmiştir.
(1) Uzman yardımcısı olarak asgari üç yıl çalışmış olanlar, en az iki ay önce bildirilmek suretiyle, yeterlik sınavına çağrılırlar. Aylıksız izinli olarak geçen süreler ile refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı üç yıllık süreye dâhil edilmez.” hükmüne,
Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinde, “Aynı Yönetmeliğin 27 nci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
(3) Sözlü sınav, yazılı sınav sonucunun duyurulmasından en az 15 gün sonra yazılı sınav konularından yapılır. Sözlü sınavda başarılı olmak için sınav kurulu başkan ve üyelerinin (sözlü sınavın birden fazla komisyon tarafından yapılması halinde ilgili Komisyon üyelerinin) her biri tarafından 100 üzerinden münferiden verilen puanların aritmetik ortalamasının 60 puandan az olmaması gerekir.
(5) Yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması alınarak başarı sırası belirlenir ve tutanağa bağlanır. Başarı sırası belirlenirken, uzman yardımcılarının yeterlik puanının eşit olması halinde, yazılı puanı yüksek olan uzman yardımcısına, yazılı puanının da eşit olması halinde, KPSS (A) puanı yüksek olan uzman yardımcısına öncelik tanınır.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1) Dava konusu Yönetmeliğin 1, 3 ve 4. maddelerinde yer alan “sözlü” ibarelerinin incelenmesi:
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde alt düzeydeki normların, dayanağını üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar dayanağını anayasadan, yönetmelikler ise dayanağını kanunlardan almaktadır. Bir normun kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün değildir. Nitekim Anayasanın 124. maddesi de “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” şeklindeki hükmüyle bunu ifade etmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na, 11/10/2011 tarih ve 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 3. maddesi ile eklenen Ek 41. maddenin üçüncü fıkrasındaki, uzman yardımcılarının mesleğe özel yarışma sınavı ile alınacağı ve uzman yardımcılığı giriş sınavının merkezi sınav sonuçlarına göre; yazılı ve sözlü sınav veya yalnızca sözlü sınavdan oluşacağı yönündeki hükme uygun olarak yapılan dava konusu düzenlemede üst normlara ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
2) Dava konusu Yönetmeliğin 2. maddesinde yer alan “otuz beş yaş” ibaresinin incelenmesi:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 40. maddesinin birinci fıkrasındaki, özel yarışma sınavlarına başvurularda üst yaş sınırının, giriş sınavının yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olmak şeklinde uygulanacağı yönündeki hükme uygun olarak yapılan dava konusu düzenlemede üst normlara ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
3) Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinde yer alan “staj değerlendirme belgesi” ibaresinin incelenmesi:
Gelir uzman yardımcılarının, Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik hükümleri çerçevesinde eğitime ve staja tabi tutulması ve staj çalışmaları sonunda yanlarında staj yaptıkları birim amirleri tarafından uzman yardımcılarının çalışmaları ve genel davranışları hakkındaki görüşlerine yer verdikleri staj değerlendirme belgesi düzenlenmesine ilişkin Yönetmelik hükümlerinde, gelir uzman yardımcılarına diğer memuriyet kadrolarına nazaran ek yükümlülükler getiren ya da dezavantaj sağlayan bir durum söz konusu olmadığı gibi, mesleğin niteliğine, kamu yararı, hizmet gereklerine ve hukuka aykırı bir husus da bulunmamaktadır.
4) Dava konusu Yönetmeliğin 9. maddesinde yer alan “refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmı” ibaresinin incelenmesi:
5345 sayılı Kanun’da gelir uzman yardımcılarının, gelir uzmanı olarak atanabilmesi için aranılan en az üç yıllık çalışma süresinin hesabında, uzman yardımcısının yetişmesine herhangi bir katkısı bulunmayan refakat ve hastalık izinlerinin üç ayı aşan kısmının dikkate alınmamasına ilişkin dava konusu düzenlemenin, gelir uzmanlığı görevini gereği gibi yerine getirebilecek düzeyde mesleki bilgi ve tecrübeye sahip kimselerin bu göreve atanabilmesi amacıyla kamu yararı ve hizmet gerekleri esas alınarak düzenlendiği anlaşıldığından, anılan Yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
5) Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibarelerinin incelenmesi:
Gelir uzman yardımcılarına yapılacak yeterlik sınavının sözlü sınav bölümünün, yazılı sınav sonucunun duyurulmasından en az 15 gün sonra yazılı sınav konularından yapılacağı, sözlü sınavda başarılı olmak için sınav kurulu başkan ve üyelerinin (sözlü sınavın birden fazla komisyon tarafından yapılması halinde ilgili Komisyon üyelerinin) her biri tarafından 100 üzerinden münferiden verilen puanların aritmetik ortalamasının 60 puandan az olmaması gerektiği, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması alınarak başarı sırasının belirleneceği ve tutanağa bağlanacağı, başarı sırası belirlenirken, uzman yardımcılarının yeterlik puanının eşit olması halinde, yazılı puanı yüksek olan uzman yardımcısına, yazılı puanının da eşit olması halinde, KPSS (A) puanı yüksek olan uzman yardımcısına öncelik tanınacağı yönündeki dava konusu düzenlemenin, Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzmanlığı Yönetmeliği’nin ilk halinde mevcut olup dava konusu Yönetmelik ile değişikliğe uğramadığı için bu davaya konu edilemeyen ve yeterlik sınavının yazılı ve sözlü şekilde yapılmasını öngören düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin hükümler içerdiği ve hukuka aykırı olmadığı sonucuna varılmaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere 07/03/2019 tarihinde, dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibarelerinin iptali istemi yönünden oyçokluğu, diğer kısımlar yönünden oybirliğiyle karar verildi.
(X) KARŞI OY :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 41. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan, “Uzman yardımcıları mesleğe özel yarışma sınavı ile alınır. Uzman yardımcılığı giriş sınavı merkezi sınav sonuçlarına göre; yazılı ve sözlü sınav veya yalnızca sözlü sınavdan oluşur.” hükmü, aynı maddenin dördüncü fıkrasında yer alan, “Uzman yardımcılığına atananlar, en az üç yıl çalışmak ve istihdam edildikleri birimlerce belirlenecek konularda hazırlayacakları uzmanlık tezi, oluşturulacak tez jürisi tarafından kabul edilmek kaydıyla, yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Süresi içinde tezlerini sunmayan veya tezleri kabul edilmeyenlere tezlerini sunmaları veya yeni bir tez hazırlamaları için altı ayı aşmamak üzere ilave süre verilir. Yeterlik sınavında başarılı olanların uzman kadrolarına atanabilmeleri, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından asgari (C), Dışişleri Uzmanlığı için asgari (B) düzeyinde veya dil yeterliği bakımından bunlara denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıl içinde sahip olma şartına bağlıdır. Sınavda başarılı olamayanlar veya sınava girmeye hak kazandığı hâlde geçerli mazereti olmaksızın sınav hakkını kullanmayanlara, bir yıl içinde ikinci kez sınav hakkı verilir. Verilen ilave süre içinde tezlerini sunmayan veya ikinci defa hazırladıkları tezleri de kabul edilmeyenler, ikinci sınavda da başarı gösteremeyen veya sınav hakkını kullanmayanlar ile süresi içinde yabancı dil yeterliliği şartını yerine getirmeyenler, uzman yardımcısı unvanını kaybederler ve kurumlarında durumlarına uygun memur unvanlı kadrolara atanırlar.” hükmü ve beşinci fıkrasında yer alan, “Uzman ve uzman yardımcılarının mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yarışma sınavı, tez hazırlama ve yeterlik sınavı ile uzman ve uzman yardımcılarıyla ilgili diğer hususlar, Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınarak kurumlarınca hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmü ile 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun’un dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 29. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan, ”Devlet gelir uzmanları, vergi istihbarat uzmanları ve gelir uzmanları; en az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ve mühendislik fakültelerinin lisans bölümleri ile matematik ve istatistik lisans bölümlerinden mezun olanlar arasından yapılacak özel yarışma sınavı sonucuna göre mesleğe Devlet gelir uzman yardımcısı, vergi istihbarat uzman yardımcısı ve gelir uzman yardımcısı olarak atanırlar. Bunlar en az üç yıl çalışmak ve olumlu sicil almak kaydıyla yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı olanlar durumlarına uygun Devlet gelir uzmanlığı, gelir uzmanlığı veya vergi istihbarat uzmanlığına, başarılı olamayanlar ise derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar. Bunların mesleğe alınmaları ve yeterlik sınavları ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.” hükmü birlikte değerlendirildiğinde; gelir uzman yardımcılarının yeterlik sınavlarına ilişkin kuralların yönetmeliğe bırakıldığı anlaşılmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 41. maddesinde uzman yardımcılığı giriş sınavının yazılı ve sözlü sınav veya yalnızca sözlü sınav şeklinde yapılabileceği düzenlemesine yer verilmiş olmasına rağmen yeterlik sınavında sözlü sınav uygulamasına başvurulabileceğine ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır.
Buradan hareketle, kanun koyucunun yalnızca uzman yardımcılığı giriş sınavı aşamasında “sözlü sınav” yapılmasını öngördüğü, bunun dışındaki sınavlarda ise sözlü sınav yapılmamasını amaçladığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Kaldı ki, uzman yardımcılarının bu görevde en az üç yıl çalışmak, çalışmaları sonucunda olumlu sicil almak ve istihdam edildikleri birimlerce belirlenecek konularda hazırlayacakları uzmanlık tezi, oluşturulacak tez jürisi tarafından kabul edilmek kaydıyla yeterlik sınavına katılabileceği dikkate alındığında, bu aşamalardan geçerek yeterlik sınavına katılmaya hak kazanmış kişinin, sözlü sınav değerlendirmesine tabi tutulmasında amaç unsuru yönünden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla; yalnızca yazılı şekilde yapılması gereken gelir uzmanlığı yeterlik sınavlarında, ayrıca “sözlü sınav” yapılmasına imkan veren dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinde yer alan “sözlü” ibarelerinin iptal edilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararının bu kısmına katılmıyoruz.