12. Daire 2010/3324 E. , 2014/1510 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2010/3324
Karar No : 2014/1510
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : …
Karşı Taraf (Davacı): …
İstemin Özeti: … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi: …
Düşüncesi: İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onikinci Dairesince dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü;
04.07.2011 tarihli ve 27984 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 37.maddesinde,180 sayılı … Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin yürürlükten kaldırılarak, mevzuatta … Bakanlığına yapılmış olan atıfların … Bakanlığına yapılmış sayılacağının belirtildiği görüldüğünden, … Bakanlığı davalı idare olarak kabul edilerek işin esasına geçildi.
Dava; davacının … Teftiş Kurulu Başkanı olarak görev yaptığı dönemde üzerine atılı suç nedeniyle hakkında açılan soruşturma sonucu … Bakanı tarafından 657 sayılı Kanun’un 125/C maddesi uyarınca aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarihli ve … sayılı işlem ile bu ceza miktarının 1/30 oranında uygulanmasını belirleyen 15.08.2006 tarihli Bakanlık işleminin iptali ile bu işlemler nedeniyle maaşından yapılan kesintinin faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile 03.08.2006 tarihli disiplin soruşturması ve eklerinin birlikte değerlendirilmesinden, davacı tarafından yayınlanan 16.2.2006 tarihli ve 660 sayılı Denetim Faaliyeti konulu iç genelgenin, denetim faaliyetlerine ilişkin çalışma düzeninin, daha etkili ve verimli gerçekleştirilmesini temin amacıyla çıkartıldığının anlaşıldığı, uygulamada bahse konu genelgeden kaynaklanan herhangi bir olumsuzluk ortaya konulmadan, genelgeyi çıkaran kişi sıfatıyla davacının aylıktan kesme disiplin cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline, bu işlemler nedeniyle davacının maaşından yapılan kesintinin davanın açıldığı 21.08.2006 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Davalı idare, İdare Mahkemesince verilen kararın hukuk ve usule uygun bulunmadığını öne sürmekte ve kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Disiplin amiri ve disiplin cezaları” başlıklı 124. maddesinin ikinci fıkrasında; “Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisi verilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un “Disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller” başlıklı 125. maddesinin birinci fıkrasında,Devlet memurlarına verilecek disiplin cezaları ile her bir disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller bentler halinde tek tek sayılmış olup; anılan Kanunun dördüncü fıkrasında ise; “Yukarıda sayılan ve disiplin cezası verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve ağırlıkları itibariyle benzer eylemlerde bulunanlara da aynı neviden disiplin cezaları verilir.” kuralı yer almaktadır.
(Mülga) 180 sayılı … Bakanlığı’nın Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 14. maddesinin son fıkrasında, “Teftiş Kurulunun ve müfettişlerin görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usulleri, tüzükle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiş ve bu madde hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 05.04.1991 tarihli ve 20386 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan … Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğü’nün 3. maddesinde; Teftiş kurulunun, bir başkan, başmüfettiş, müfettiş ve müfettiş yardımcılarından oluşacağı; 7. maddesinde “Teftiş kurulu başkanının;9. ve 10. maddelerinde “Müfettişlerin ve müfettiş yardımcılarının” görev ve yetkileri tek tek sayılmıştır. Anılan Yönetmeliğin, “Müfettişlerin sorumlulukları” başlıklı 11. maddesinde; “Müfettişler, Bakandan veya Bakanın emir ve onayı üzerine Başkandan aldıkları emir ve talimatla görev yaparlar; aldıkları görevlerin sonuçlarını Başkanlığa bildirirler. Müfettişler, Devlet Memurları Kanunu, Bakanlık Teşkilat Kanunu ve diğer kanunlarla bu Tüzükte ve yönetmeliklerde öngörülen yetkilerini tam olarak kullanmaktan ve görevlerini eksiksiz yerine getirmekten sorumludurlar.” hükmüne yer verilmiştir. Tüzükteki bu düzenlemelere göre; Teftiş Kurulunu yönetmek, yıllık çalışma ve teftiş programlarını hazırlamak, genel teftiş, özel teftiş, araştırma, inceleme ve soruşturma işlerinde çalıştırılacak müfettişleri görevlendirmek ve çalışmalarını izlemek Teftiş Kurulu Başkanının görevleri arasında sayılmış olup, bu teşkilat yapısı içerisinde başmüfettiş, müfettiş ve müfettiş yardımcılarının Teftiş Kurulu Başkanının astı konumunda görev yaptıkları anlaşılmaktadır.
03.07.2002 tarihli ve 24804 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren… Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği’nde, … Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel hakkında disiplin cezası vermeye yetkili disiplin ve üst disiplin amirleri belirlenmiş; anılan yönetmeliğin 4. maddesinde bu yönetmelik kapsamına giren memurların, memuriyet unvanlarına göre disiplin amiri ve üst disiplin amirleri Ek-1 sayılı listede gösterilmiştir. Disiplin Amirleri Yönetmeliği Eki Cetvelde Bakanın, Bakanlık Merkez Teşkilatında görevli bütün memurların en üst disiplin amiri olduğu kuralına yer verilmiş ve anılan cetvelde, Teftiş Kurulu Biriminde Teftiş Kurulu Başkanının disiplin amirinin Bakan; başmüfettiş, müfettiş ve müfettiş yardımcıları disiplin amirinin ise, Teftiş Kurulu Başkanı olduğuna işaret edilmiştir.
04.07.2011 tarihli ve 27984 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 37. maddesi ile 180 sayılı … Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılarak … Bakanlığı olarak yeniden teşkilatlandırılması nedeniyle anılan Yönetmelik, 04.07.2012 tarihli ve 28343 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren … Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği’nin 6.maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.
Anılan Yönetmeliğin 4. maddesiyle bu yönetmelik kapsamına giren memurların, memuriyet unvanlarına göre disiplin amiri ve üst disiplin amirleri Ek-1 sayılı listede gösterilmiş ve Disiplin Amirleri Yönetmeliği Eki Cetvelde; Bakanlık Merkez Teşkilatında görevli bütün memurların en üst disiplin amiri ile Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Biriminde Rehberlik ve Teftiş Başkanının disiplin amirinin Bakan; başmüfettiş, müfettiş ve müfettiş yardımcıları disiplin amirinin ise Rehberlik ve Teftiş Başkanı olduğu hükmüne yer verilerek, bu yönetmelik ile yürürlükten kaldırılan önceki yönetmelik hükümlerine paralel düzenlemeler getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacının (Mülga) … Bakanlığında Teftiş Kurulu Başkanı olarak görev yaptığı dönemde davacı tarafından yürürlüğe konulan “Denetim Faaliyeti” konulu 16.02.2006 tarihli ve 660 sayılı İç Genelgenin, mevzuata aykırı olduğundan bahisle yürürlükten kaldırılması istemiyle Başmüfettiş … tarafından 31.03.2006 tarihinde yapılan şikayet başvurusu hakkında bir işlem yapmayan davacının bu fiilinin ve genelgenin mevzuata aykırı olup olmadığının araştırılması için … Bakan’ının 06.06.2006 tarihli ve 896 sayılı olurları ile inceleme başlatıldığı, Başmüfettiş … tarafından düzenlenerek Bakanlık makamına sunulan … tarihli ve … sayılı İnceleme Raporunda yapılan teklif esas alınarak … Bakan’ı tarafından davacının savunmasının alındığı ve yaptığı savunması yeterli görülmediğinden doğrudan Bakan tarafından 657 sayılı Kanun’un 125/C maddesi uyarınca aylıktan kesme cezasına ilişkin … tarihli ve … sayılı işlemin tesis edildiği, bu işlem ile ceza miktarının 1/30 oranında uygulanmasını belirleyen15.08.2006 tarihli Bakanlık işleminin iptali ve bu işlemler nedeniyle maaşından yapılan kesintinin faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
3056 sayılı … Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde … görevleri tek tek sayılmış ve anılan maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde, “ Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlamak”; (f ) bendinde “ Devlet Teşkilatındaki teftiş ve denetim sistemini geliştirmek, uygulanmasını takip etmek, gerektiğinde teftiş ve denetim yapmak,” bu görevler arasında sayılmıştır. Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın görevlerinin sayıldığı 20. maddesinde ise; … Teftiş Kurulu Başkanlığının bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla, kamu iktisadi teşebbüslerinde teftişin etkin bir şekilde yürütülmesi hususunda genel prensipleri tespit etme, personelin verimli çalışmasının teşvik edici teftiş sistemini geliştirme, bu kuruluşlarla bunların iştirak ve ortaklıklarında, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında, teftiş, denetim veya bu maksatla kurulmuş olan birimlerin görev, yetki ve sorumluluklarını haiz olarak her türlü inceleme, araştırma, soruşturma ve teftiş yapma veya yaptırmaya yetkili olduğu hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda anılan mevzuat hükümleri bir bütün halinde değerlendirildiğinde, ilgili kamu personeli tarafından bir suç işlendiğinin öğrenildiğinde soruşturma izni vermeye yetkili merciin bir ön inceleme başlatacağı, bu ön incelemeyi bizzat yapabileceği gibi görevlendireceği denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki kamu görevlilerine de yaptırabileceği; işin özelliğine göre ön incelemenin,Devlet teşkilatındaki teftiş ve denetim sistemini geliştirme, uygulanmasını takip etme, gerektiğinde teftiş ve denetim yapmayla görevli …Teftiş Kurulu Başkanlığının, kamu idareleri ve kurumlarında görev yapan memur ve diğer kamu görevlileri hakkında izin vermeye yetkili merciin talep etmesi halinde ön inceleme ya da soruşturma yapmaya yetkili olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Disiplin soruşturmalarının tarafsız ve objektif olarak gerçekleştirilebilmesi için, İlgili kamu personeli hakkında soruşturmacı olarak görevlendirilecek kişinin kadro ve unvan bakımından soruşturma yapılacak kişiden daha üst ya da en azından aynı statüde olması gerektiği Danıştay’ın yerleşmiş içtihadlarıyla kabul edilmiş bulunmaktadır.
Bakılan olayda, (Mülga) … Bakanlığı’nda Teftiş Kurulu Başkanı olarak görev yapan davacı hakkında üzerine atılı ve soruşturmaya konu eylemleriyle ilgili olarak … Bakan’ının inceleme ve soruşturma yapma yetkisi yukarda anılan mevzuat hükümlerine göre mevcut ise de; bu inceleme ya da soruşturmaya dayalı olarak bir disiplin cezası verme yetkisinin doğrudan Bakana ait olması karşısında, disiplin hukukuna göre aynı kişinin hem inceleme ve soruşturmacı hem de cezayı veren kişi olmasının mümkün olmaması nedeniyle söz konusu inceleme ve soruşturmanın … Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılmasını teminen anılan soruşturmanın … gönderilmesi ve …Teftiş Kurulu Başkanlığınca inceleme ve soruşturmanın tamamlanması sonucu yapılacak teklife göre bir işlem tesis edilmesi gerekirken, bu hususlar gözardı edilerek …Teftiş Kurulu Başkanı hakkında inceleme ya da soruşturma yapma yetkisini haiz olmayan astı konumundaki başmüfettiş tarafından yapılan inceleme sonunda düzenlenen inceleme raporu esas alınarak Bakan tarafından 657 sayılı Kanun’un 125/C maddesi uyarınca aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlem ile bu ceza miktarının 1/30 oranında uygulanmasını belirleyen Bakanlık işleminde hukuka uyarlık, İdare Mahkemesince verilen kararda hukuki isabet bulunmamakla birlikte dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin temyize konu karar sonucu itibarıyla yerinde görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle sonucu itibarıyla onanmasına, temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 12.3.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.