12. Daire         1998/547 E.  ,  1999/112 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 1998/547
Karar No: 1999/112

Davacı: …
Karşı Taraf: …

İsteğin Özeti: Dava, öğretmenliğe atanmak için başvuran davacının isteminin reddine ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 19.1.1995 günlü ve 22176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik ile değiştirilen Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurum Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 4.maddesinin yeniden atanma ve ilk defa atama ile ilgili hükümleri ile 7.maddesine eklenen (e) bendi hükmünün iptali istemi ile açılmıştır.

Savunmanın Özeti: Davacının kurumdan istifa ettikten sonra göreve iade için tekrar başvurduğu, bu durumda ilgilinin mevcut durumunun yeniden atama olarak değerlendirilemeyeceği, kaldi ki davacının 40 yaşını da geçtiği açık olduğundan yönetmeliğin 7.maddesinin (e) bendi hükmüne uygun olmadığını öne sürmekte ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi: Yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Dava, öğretmenliğe atanmak için başvuran davacının isteminin reddine ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının 6.3.1998 günlü 21441 sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olan 19.1.1995 günlü, 22176 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilen “Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurum Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 4. maddesinin “Yeniden Atama ve İlk Defa Atama ile ilgili hükümleri ile 7. maddesine eklenen (e) bendi hükmünün iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Kanun ile 1739 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan ve 19.1.1995 günlü, 22176 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı okul ve Kurum Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin Bazı maddelerinin Değiştirilmesi Hakkındaki Yönetmeliğin 4. maddesinde “ilk defa atama” Bakanlığın eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı kadrolarına ilk defa aday olarak alınacakların atanmalarını, “Yeniden atama (açıktan) Bakanlık veya diğer kamu kurumları kadrolarında öğretmen olarak çalışmış olup adaylıklarının kaldırılmasından sonra bu görevlerinden çeşitli sebeplerle ayrılmış olanların tekrar öğretmenliğe atanmalarını ifade eder” şeklinde tanımlanmış aynı Yönetmeliğin 7. maddesinin (e) bendinde de öğretmenliğe ilk defa atanmak için 35 yaşını geçmemiş olmak koşulu getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, … Üniversitesi Beden Eğitimi Bölümü mezunu olan ve 8.11.1979 tarihinde stajyer öğretmen olarak atanan davacının asaleti onaylanmadan görevinden istifa ederek ayrıldığı 14.2.1998 tarihinde de yeniden öğretmenliğe atanmak için başvurduğu başvurusunun, ilk atama şeklinde değerlendirildiği ve ilk atamalarda 40 yaş koşulunun getirildiği davacının da yaş koşulunu taşımadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Davalı idarenin savunmasından işlemin yönetmeliğe dayalı olarak tesis edildiği anlaşıldığından dava bu çerçevede incelenmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. maddesinde Devlet Memurluğuna alınacaklarda aranacak genel şartlar belirlenmiş özel şartlar arasında kurumların özel kanun ve diğer mevzuatında aranan şartları taşımak ifadesine yer verilmiştir.
Bu madde ile idarelere özel şart getirme konusunda kamu yararı ve hizmet gerekleriyle sınırlı olarak takdir yetkisi verildiği anlaşılmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda memuriyete girişte aranacak yaş koşulu olarak sadece genel olarak alt sınır belirlenmiş ise de; idarelerin kendi hizmet özelliklerini, dikkate alarak yaş konusunda üst sınır belirlemeleri olanaklı bulunduğundan ve yasada bu konuda aksine bir hükme de yer verilmediğinden anılan yönetmelik maddesi ile öğretmenlik mesleğinin önem özelliği ve belli bir dinamizmi gerektirdiği dikkate alınarak ilk defa öğretmenliğe atanacaklar için yönetmeliğin 7/e maddesi ile tavan olarak 35 yaş sınırı koşulunun önğörülmesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
657 sayılı Kanunun 92. maddesiyle görevden çekilmiş sayılanların yeniden memurluğa dönmelerine olanak tanımmış ise de, sözkonusu maddenin asli devlet memurluğuna atananları kapsadığı henüz devlet memurluğuna atanıp atanmayacakları belli olmadan görevden ayrılan aday memurları kapsamadığı açıktır.
Bu nedenle asli devlet memurluğuna atanmadan görevden çekilmiş sayılan ilgililerin yeniden atanmak için yaptıkları başvuruların ilk defa atama şeklinde değerlendirilmesi ve ilk defa atama için getirilen koşulların aranması zorunlu olup, aday memur iken asaleti onanmadan görevden çekilmiş sayılan davacının yeniden atanmak için yaptığı başvurusunun ilk defa atama şeklinde değerlendirilmesinde ve ilk defa atanacaklar için yönetmelik ve genelgede getirilen yaş koşulunu taşımaması nedeniyle isteminin reddinde ve yönetmeliğin ilk defa atamayı tanımlayan 4. madde hükmünde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Adaylığı kaldırılmadan görevden ayrılan ve bu nedenle devlet memurluğuna ilk defa atanacak durumda olan davacının, adaylığın öğretmenlikte kaldırılmasını zorunlu gören 4. maddenin yeniden atama ile ilgili kısmının davacı hakkında uygulanma olanağı bulunmadığından bu maddenin iptalini istemekte de hukuki menfaati bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın, yönetmeliğin 4. maddesinin yeniden atama ile ilgili kısmının ehliyet yönünden, diğer kısımlarının ise esastan reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onikinci Dairesince duruşma için belli edilen 3.2.1999 günü, davalı … temsilen hukuk müşaviri …’ın ve davacının geldiği görülerek Danıştay Savcısı … hazır olduğu halde açık duruşmaya başlandı. Davalı idare temsilcisine ve davacıya usulüne göre söz verilip dinlendikten ve Savcının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Dosyadaki tüm bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle işin gereği düşünüldü:
Dava, öğretmenliğe atanmak için başvuran davacının isteminin reddine ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının 6.3.1988 günlü 21441 sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 19.1.1995 gün ve 22176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilen “Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurum Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin” 4.maddesinin; “yeniden atama ve ilk defa atama” ile ilgili hükümleri ile 7. maddesine eklenen (e) bendi hükmünün iptali istemi ile açılmıştır.
19.1.1995 günlü ve 22176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurum Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkındaki Yönetmeliğin 4.maddesinde; “ilk defa atama, Bakanlığın eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı kadrolarına ilk defa aday olarak alınacakların atanmalarını, yeniden atama, Bakanlık veya diğer kamu kurumları kadrolarında öğretmen olarak çalışmış olup, adaylıklarının kaldırılmasından sonra bu görevlerinden çeşitli sebeplerle ayrılmış olanların tekrar öğretmenliğe atanmalarını ifade eder.” hükmü ile aynı Yönetmeliğin 7.maddesinin (e) bendinde de öğretmenliğe ilk defa atanmak için 35 yaşını geçmemiş olma şartı yer almıştır.
Kaldıki, 15.4.1998 günlü 23314 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3.maddesinde; “19.1.1995 günlü 22176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle eklenen 7.(e) maddesinin “Aday olarak atanacakların atama dönemi içinde belirlenecek başvuru tarihi itibariyle 40 yaşından gün almamış olması” şeklinde değiştirildiği, aynı Yönetmeliğin 1.maddesinde de “Aday Öğretmen kavramının Bakanlığın Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı kadrolarına ilk defa öğretmen olarak atanacaklar ile aday öğretmen olarak görev yaparken çeşitli nedenlerle adaylık eğitimini tamamlamadan görevden ayrılanlardan bu göreve yeniden atanacakları kapsadığı belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, … Üniversitesi Beden Eğitimi Bölümü mezunu olan ve 8.11.1979 tarihinde stajyer öğretmen olarak atanan davacının, asaleti onaylanmadan 2.10.1980 tarihinde istifa ettiği, 14.2.1998 tarihinde de yeniden öğretmenliğe atanmak istediği davalı idarece bu istemi ilk atama gibi değerlendirilerek, ilk atamalarda gerekli olan 40 yaş koşulunu taşımadığı nedeniyle isteminin reddedildiği anlaşılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. maddesinde; Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel şartlar belirlenmiş, özel şartlar arasında, kurumların özel kanun ve diğer mevzuatında aranan diğer şartları taşıma koşuluna yer verilmiştir.
657 sayılı Kanunda, memuriyete girişte aranan yaş koşulu sadece genel olarak alt sınır olarak belirlenmiş ise de, idarelerin kendi hizmet özelliklerini dikkate alarak yaş sınırı konusunda üst sınırı belirlemeleri olanaklı bulunduğundan ve anılan Kanunda bu konuda aksine bir hüküm de bulunmadığından, Yönetmelik maddesi ile öğretmenlik mesleğinin niteliği ve belli bir dinamizmi gerektirdiği dikkate alınarak, ilk defa öğretmenliğe atanacaklar için Yönetmeliğin 7/e maddesi hükmü ile yaş sınırının 35 olarak belirlenmesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
657 sayılı Kanunun 92.maddesinde, “iki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleri ile çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71.madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Madde hükmünden anlaşıldığı üzere 92.maddenin henüz Devlet memurluğuna atanıp atanmayacağı belli olmadan görevden ayrılan aday memurları kapsamadığı açık olup, aday memurken görevden çekilen veya çekilmiş sayılan ilgililerin yeniden atanmak için yaptıkları başvuruların ilk defa atama şeklinde değerlendirilmesi anılan 92. madde hükmü gereğidir.
Dava konusu olayda; davacının bu yönde yaptığı başvurusunun, ilk defa atama şeklinde değerlendirilmesinde ve Yönetmelik ve genelgede getirilen yaş koşulunu taşımaması nedeniyle isteminin reddinde sözü edilen Yönetmeliğin ilk defa atamayı düzenleyen 4.maddesi hükmüne aykırılık bulunmadığı gibi ilk defa atanacak kişi durumunda olan davacı hakkında, Yönetmeliğin 4.maddesinin yeniden atama ile ilgili kısmının da uygulama olanağı yoktur.
Açıklanan nedenlerle yasal dayanağı bulunmayan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan … lira posta pulunun isteği halnde davacıya iadesine 3.2.1999 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

(X)KARŞI OY
657 sayılı Kanunun 92.maddesinde asıl veya aday ayırımı yapılmadığından daha önce kamu hizmetine girip sonra ayrılan davacının yeniden hizmete dönme isteğinin ilk defa atama olarak değerlendirilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığıdan işlemin ve dayanağı yönetmelik maddesinin iptal gerekeceği görüşüyle çoğunluk kararına karşıyım.