12. Daire         1995/136 E.  ,  1995/494 K.
Daire : ONİKİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 494
Esas Yılı : 1995
Esas No : 136
Karar Tarihi : 30/03/995

AMAÇLARI VE HUKUKİ SONUÇLARI FARKLI OLMASINA KARŞIN 657 SAYILI YASANIN 243 SAYILI KHK. İLE DEĞİŞİK 37. VE 64. MADDELERİ HÜKÜMLERİNİN AYNI KAMU GÖREVLİLERİ HAKKINDA, AYNI YILLARA AİT SİCİLLERE DAYANILARAK BİRLİKTE UYGULANMASININ MÜMKÜN OLDUĞU HK.

… İdare Mahkemesinin … günlü ve E: …, K: … sayılı kararıyla, 657 sayılı Kanunun bazı maddelerinde değişiklikler yapan 243 sayılı KHK.nin 31.12.1984 tarihinde yürürlüğe girdiği 37. maddede yapılan değişikliğin daha sonraki bir tarihte yürürlüğe gireceği yolunda bu KHK.de istisnai bir hükme yer verilmediği, bu nedenle 37. maddenin değişik metninin 31.12.1984 tarihinde yürürlüğe girdiği, bu madde sözü geçen altı yıllık sicil notu ortalaması ibaresinin ilk uygulaması yönünden değerlendirmeye esas alınacak devrenin 31.12.1984 tarihinden önceki altı yıl olduğu konusunda kuşkuya yer bulunmadığı, Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin geçici 2.maddesi hükmünün kıyas yolu ile diğer yıllar sicillerine de uygulanması suretiyle değerlendirilmesinin hukuka ve yasa koyucunun amacına uygun düştüğü, 243 sayılı KHK ile 657 sayılı Kanunun 64. maddesine eklenen Devlet memurlarından 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve daha yukarıda olanların aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanacağına dair hükmünden yararlanması yolundaki davacı talebinin derece yükselmesi koşulları yönünden durumunun değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığından bu madde hükmünden yararlanarak kademe ilerlemesi yapmasına hukuken olanak bulunmadığı, bu durumda, davacının başvurusu üzerine 1985 yılından önceki yıllara ait değerlendirmenin nota dönüştürülerek sicil notunun hesaplanması ve durumun anılan 37. maddedeki hükme uygun olup olmadığının araştırılması ve şartları taşıması halinde istemi doğrultusunda karar verilmesi gerekirken aksi görüşle tesis edilen ret işleminde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesi ile dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Davacı, 657 sayılı Kanunun 37 ve 64. maddeleri hükümlerinin bir arada uygulanmasına mani bir halin bulunmadığını, 243 sayılı KHK.nin 31.12.1984 tarihinde yürürlüğe girdiğini ve hemen uygulanması gerektiğini davalı idare ise, davacının 1985-1990 sicil notlarının incelendiğini ve 1.1.1991 tarihinde 5. derecenin 2. kademesinden, 5. derecenin 3. kademesine getirildiğini, 657 sayılı Kanunun 243 sayılı KHK ile değişik 37. maddesinin uygulanmasının 31.12.1984 tarihinden itibaren 6 yıl sonra başlayacağını öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedirler.
Dava, davacının 657 sayılı Yasanın değişik 37. ve 64.maddelerinden yararlandırılması isteğinin reddine dair işlemin iptali istemiyle açılmış ve mahkemece iptal kararı verilmiş olmakla birlikte her iki maddenin birlikte uygulanma olanağı bulunup bulunmadığı hususu kararda tartışılmamıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 243 sayılı KHK. ile değişik 37. maddesinde “Bu kanun hükümlerine göre öğrenim durumları, hizmet sınıfları ve görev ünvanları itibariyleazami yükselebilecekleri derecelerin dördüncü kademesinden aylık almaya hak kazanan ve son altı yıllık sicil notu ortalaması doksan ve daha yukarı olanlardan son sicil notu olumlu bulunanların kazanılmış hak aylıkları kadro şartı aranmaksızın bir üst dereceye yükseltilir.” hükmü yer almış, aynı Kanunun 64. maddesine 243 sayılı KHK. ile eklenen ek fıkrada da “Devlet memurlarından 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve daha yukarı olanların aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Yasanın düzenlemesine göre 1984 yılı itibariyle, Yasada öngörülen koşulları taşımadığı için 37. ve 64. madde hükümlerinden yararlanmasına olanak görülmeyen bir kamu görevlisi için incelemenin sürdürülmesi ve 1985 yılından başlayarak her yıl yeniden değerlendirme yapılması gereklidir.
Hükmü yukarıya alınan 37.madde, belirlenen koşulları taşıyan kamu görevlilerinin öğrenim durumu itibariyle yükselebilecekleri derecelerin bir üst derecesine yükselmesini öngörmekte, böylece kamu görevlilerinin öğrenim durumlarına göre 36.madde ile belirlenmiş olan yükselebilecekleri derecelerin aşılmasına olanak tanımaktadır. Bu hükümden yararlanan kamu görevlisi öğrenim durumu itibariyle yükselebileceği derecenin 4.kademesinden bir üst derecenin eşit göstergeli birinci kademesine yükselmekte ve zaman içinde kademe terfii yaparak bu derecenin son kademesine geldiğinde alt derecede mevcut olmayan gösterge rakamının üstünde bir göstergeden aylık alması imkanına kavuşmaktadır.
Örneğin; lise mezunu olup 657 sayılı Yasanın 36. maddesine göre 3.derecenin son kademesine kadar yükselebilecek olan bir kamu görevlisi 3.derecenin 4. kademesinden aylık almaya hak kazandığında maddedeki koşulları taşımış olmak kaydıyla; 2.derecenin eşit göstergeli 1. kademesine yükseltilecek bu derecenin 6. kademesine geldiğinde ise 3.derecede bulunmayan 1440 gösterge üzerinden aylık alabilecektir.
64. maddeye 243 sayılı KHK.nin 9. maddesiyle eklenen 2. fıkra hükmü ise, 6 yıllık sicil notu ortalaması doksan ve daha yukarı olanları ödüllendirmekte ve onlara aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi imkanı vermektedir. Derece yükselmesinin usul ve şartlarını düzenleyen 68. maddenin A/b bendinde derece yükselmesi için “derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3. kademesinde bir yıl bulunmuş” olmak koşulu öngörüldüğünden 64. maddenin 2.fıkrasında verilen kademe ilerlemesinin aylık derecelerin yükseltilmesinde dikkate alınacağı vurgulanmak suretiyle bu madde hükmü uygulanarak herhangi bir derecenin 3. kademesine yükseltilen ve fakat o derecede 3 yıl, o derecenin 3. kademesinde de 1 yıl bulunmamış olanların da derece yükselmesi yapmaları olanaklı kılınmıştır.
Bu durumda, örneğin 3. derecenin 2. kademesinde bekleme süresini tamamlayan ve 64. madde hükmünden yararlanarak bir kademe ilerlemesi yapmış olan lise mezunu bir kamu görevlisi böylece yükselebileceği derecenin 4.kademesinden aylık almaya hak kazanmış olacağından hakkında 37.madde hükmünün uygulanarak 2.derecenin 1.kademesine yükseltilmesi olanaklıdır. Ya da, 37.madde hükmünden yararlanmak suretiyle 2.derecenin 1. kademesine yükseltilmiş olan bir kamu görevlisi, hakkında 64.madde hükmü uygulanarak 2.derecenin 2.kademesine yükselebilecektir.
Yukarıdaki açıklamalardan ve örneklerden anlaşılacağı üzere amaçları ve doğurduğu hukuki sonuçların farklı olmasına karşın her iki maddenin aynı kamu görevlisi hakkında aynı yıllara ait sicillere dayanılarak birlikte uygulanması mümkün bulunmaktadır.
Buna göre Mahkeme tarafından, davacının son öğrenim durumuna göre en çok yükselebileceği derece tesbit edildikten sonra adı geçenin 37. ve 64. madde hükümlerinden yararlanıp yararlanamayacağı hakkında bir karara ulaşılması gerektiği açıktır.
Açıklanan nedenlerle tarafların temyiz istemlerinin kabulü ile … İdare Mahkemesinin … sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına karar verildi.