11. Daire         2007/1330 E.  ,  2009/3339 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2007/1330
Karar No: 2009/3339

Davacı : …
Davalı : Maliye Bakanlığı
Davanın Özeti : 1005 sayılı Kanun hükümleri uyarınca gazi aylığı alan davacı tarafından, gazi eşlerinin, aynı Kanun hükümleri uyarınca Emekli Sandığının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için, gelir getirici bir işte çalışmamasını öngören 18.12.1992 tarih ve … sayılı Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Genelgesinin iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :1005 sayılı Kanunun 2. maddesinin, 2. fıkrasının, 6.3.2007 gün ve 5595 sayılı Kanunun 2. maddesi ile değiştirilmiş olduğu, yürürlükten kalkan Kanunun uygulanmasına yönelik olarak yürürlüğe konulan dava konusu Genelgenin uygulama olanağının kalmadığından, davanın konusuz kaldığı savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 1005 sayılı Kanunun 5.12.1990 tarih ve 3688 sayılı Kanun ile değişik 2. maddesinin 2. fıkrası hükmüne aykırı olarak düzenlenen dava konusu Genelgenin iptal edilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava; Kıbrıs Gazisi ve Emekli Sandığı iştirakçisi olan davacı tarafından, gazi eşlerinin, 1005 sayılı Yasa hükümleri uyarınca Emekli Sandığının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için, gelir getirici bir işte çalışmamasını öngören 18.12.1992 gün ve … sayılı Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
7.11.1982 gün ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 61. maddesinde, Devletin, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malul ve gazileri koruyacağı ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlayacağı hükmü yer almış olup; 3688 sayılı Kanunun 1’inci maddesiyle değiştirilen, 24.2.1968 gün ve 12835 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Üstün Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunun 2. maddesinin 2. fıkrasında, bu Kanun kapsamında aylık bağlananlar ile bunların eşlerinin resmi sağlık kurum ve kuruluşlarında veya bu kurum ve kuruluşlarca sevk edildikleri özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görecekleri tedavilere ilişkin giderler ile ilaç giderlerinin; herhangi bir katılım payı veya fark alınmaksızın, Devlet memurlarının tedavi yardımına ilişkin usul ve esasları çerçevesinde ve bu amaçla Milli Savunma Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hüküm uyarınca gazi aylığı bağlanan kişilerin eşlerinin de aynı haklardan yararlanması gerektiği yönünde düzenleme getirilmiş olup, tedavi yardımından gazi eşlerinin, gelir getirici bir işte çalışmaması veya sağlık yardımı sağlayan bir kanuna tabi olmaması durumunda yararlanacağı yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu durumda, Kıbrıs Gazisi olan davacının eşinin, “gazi eşi” olarak tedavi yardımından yararlandırılması gerekirken, aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan; 1005 sayılı Yasanın 2. maddesinin, 2. fıkrası, 6.3.2007 gün ve 5595 sayılı Kanunun 2. maddesi ile değiştirilmiş olup; davacı tarafından iptali istenen Genelgenin uygulanma imkanı da kalmamıştır.
Açıklanan nedenle; dava konusu işlemlerin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, 1005 sayılı Kanun hükümleri uyarınca gazi aylığı alan davacı tarafından, gazi eşlerinin, aynı Kanun hükümleri uyarınca Emekli Sandığının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için, gelir getirici bir işte çalışmamasını öngören 18.12.1992 tarih ve 32264-16 sayılı Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 61. maddesinde, Devletin, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malul ve gazileri koruyacağı ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlayacağı, 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunun 5.12.1990 tarih ve 3688 sayılı Kanun ile değişik 2. maddesinin 2. fıkrasında; bu Kanun kapsamına girenler ile bunların eşleri ve dul eşlerinin Genel ve Katma Bütçeli daire ve idarelere ait veya bağlı hastanelerde ücretsiz tedavi edileceği, ayrıca, bu tedavi kurumlarından ve dışardan alacakları ilaç bedellerinin Devlet tarafından ödeneceği hükme bağlanmıştır.
1005 sayılı Kanunun 5.12.1990 tarih ve 3688 sayılı Kanun ile değişik 2. maddesinin 2. fıkrasının uygulanmasına yönelik tereddütlerin giderilmesi amacıyla Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nce 18.12.1992 tarih ve 32264-16 sayılı Genelge yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu Genelgede; gazi eşlerinin bu sıfatından dolayı tedavi yardımından yararlanabilmesi için, ayrıca sağlık yardımı sağlayan bir Kanuna tabi olmaması ve her ne şekilde olursa olsun gelir getirici bir işte çalışmaması gerektiği belirtilmiştir.
1005 sayılı Kanunun 5.12.1990 tarih ve 3688 sayılı Kanun ile değişik 2. maddesinin 2. fıkrasında; gazi eşlerinin maddede belirtilen tedavi kurumlarında ücretsiz tedavi edileceği, alacakları ilaç bedellerinin Devlet tarafından ödeneceğinin belirtilmesi, tedavi yardımından yararlanabilmeleri için, ayrıca sağlık yardımı sağlayan bir Kanuna tabi olmaması ve gelir getirci bir işte çalışmaması gerektiği yönünde bir kısıtlama getirilmemiş olması karşısında, anılan Kanun hükmüne aykırı olarak dava konusu Genelge ile bu yönde bir kısıtlama getirilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, 1005 sayılı Kanunun 2. maddesinin 2. fıkrası 6.3.2007 tarih ve 5595 sayılı Kanunun 2.maddesi ile değiştirilmiştir. 1005 sayılı Kanunun değişik 2. maddesinin 2. fıkrasında, bu Kanun kapsamında aylık bağlananlar ile bunların eşlerinin resmi sağlık kurum ve kuruluşlarında veya bu kurum ve kuruluşlarca sevk edildikleri özel sağlık kuruluşlarında görecekleri tedavilere ilişkin giderler ile ilaç giderlerinin; herhangi bir katılım payı veya fark alınmaksızın Devlet memurlarının tedavi yardımına ilişkin usul ve esasları çerçevesinde ve bu amaçla Milli Savunma Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacağı hükme bağlanmıştır.
1005 sayılı Kanunun 6.3.2007 tarih ve 5595 sayılı Kanunun 2. maddesi ile değişik 2. maddesinin 2. fıkrasının uygulanmasında meydana gelen tereddütleri gidermek amacıyla Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 29.11.2007 tarih ve 23925 sayılı Genelge yayımlanmıştır. Söz konusu Genelgede resmi, özel sağlık kurum ve kuruluşlarında 1005 sayılı Kanun kapsamındaki gaziler ve bunların eşleri ile dul eşlerinden tedavileri sırasında aktif sigortalı veya emekli olup olmadıklarına bakılmaksızın ilaç, katılım payı ve herhangi bir fark talep edilemeyeceği belirtilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı Genelgesinin iptaline, aşağıda ayrıntısı gösterilen ….-TL. yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta giderinin istemi halinde davacıya iadesine, 30.3.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi.