11. Daire         2004/5059 E.  ,  2007/340 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2004/5059
Karar No : 2007/340

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-ANKARA

Vekili : …

Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İsteğin Özeti : Dava, davacının, çalışamayacak derecede malül olması nedeniyle, Sandık emeklisi iken vefat eden babasından dolayı yetim aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. … İdare Mahkemesi … gün ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 5434 sayılı Yasanın 74 ve ek 14. maddesinde, vefat eden Sandık iştirakçilerinin, ölüm tarihinde veya daha sonra başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremeyecek derecede malül ve muhtaç duruma düşen erkek çocuklarına başvuruları üzerine aylık bağlanmasının öngörüldüğü, babası, Sandık iştirakçisi iken vefat eden ve Haydarpaşa Numune Hastanesinden aldığı Sağlık Kurulu Raporunda, malül ve muhtaç olduğu saptanan davacının yetim aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir. Davalı idare tarafından, davacının malül ve muhtaç olma koşullarını taşımadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dava, her ne kadar, Emekli Sandığı Sağlık Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış ise de, anılan kararın 2577 sayılı Yasa uyarınca idari davaya konu olabilecek nitelikte kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmaması ve idare mahkemesince, davacının yetim aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun Emekli Sandığı Sağlık Kurulu Raporuna dayanılarak reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemi olarak değerlendirilmesi nedeniyle 5434 sayılı Yasanın 74. ve ek 14. maddelerinde aylık bağlanabilmesi için öngörülen ” malül ve muhtaç olma ” şartlarının bir arada bulunması gerekmektedir.
Davacının Haydarpaşa Numune Hastanesinin 21.8.2002 tarihli Sağlık Kurulu Raporu ile çalışma gücünün % 75’ini kaybettiği ve çalışarak hayatını kazanamayacağının saptanmasına rağmen muhtaç olup olmadığı yolunda herhangi bir araştırma ve tespit yapılmadan karar verildiği anlaşıldığından, eksik incelemeye dayalı kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 74. maddesinin 7. fıkrasında, ölüm tarihinde iyileştirilmesi olanaksız hastalıklarının veya sakatlıklarının çalışmalarına engel olduğu Sağlık Kurulunca onaylanacak raporla tespit edilenlere, muhtaç olmaları şartıyla, ölüm tarihindeki yaşları ne olursa olsun ölüm tarihini izleyen ay başından, sonradan bu şekilde malül ve muhtaç duruma düştükleri anlaşılanlara kendileri veya veli veyahut vasileri tarafından Sandığa müracaat tarihlerini takip eden ay başından itibaren aylık bağlanacağı hükme bağlanmış, ek 14. maddesinde de, ölüm tarihinde, aylığa müstahak olmayan veya aylığı kesildikten sonra başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremiyecek derecede malul ve muhtaç duruma giren erkek çocuklara, yazı ile Sandığa müracaatlarını takibeden ay başından itibaren aylık bağlanacağı hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, aynı Yasanın dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan 108. maddesinde, kendisine ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre bakmaya mecbur olduğu ailesi fertlerini geçindirmeye yetecek kadar malı (para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) veya kazancı bulunmayanlara bu Kanun hükümlerinin uygulanmasında muhtaç denileceği, muhtaçlığın, dul ve yetimler tarafından tanzim ve imzaları ihtiyar heyetlerince tasdik edilecek beyan kağıtları üzerine daimi olarak oturdukları yerlerin bağlı bulundukları il veya ilçe idare heyetleri tarafından muhtaçlık sebepleri açıkça gösterilmek suretiyle verilecek mazbatalarla belirtileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer alan hükümlerden de anlaşılacağı üzere, 5434 sayılı Yasanın 74 ve ek 14. maddeleri uyarınca, 18 yaşını dolduran ve öğrenci olmayan yetim erkek çocuklara aylık bağlanabilmesi için, ” malül ve muhtaç olma ” şartlarının bir arada bulunması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, Haydarpaşa Numune Hastanesinin 21.8.2002 tarihli Sağlık Kurulu Raporu ile çalışma gücünün % 75’ini kaybettiği ve çalışarak hayatını kazanamayacağı saptanan davacının Sandık emeklisi iken vefat eden babasından dolayı yetim aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun, Sandık Sağlık Kurulu kararına dayanılarak reddedilmesi üzerine Sandık Sağlık Kurulunun davacının durumunun 5434 sayılı Yasanın 74. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği yolundaki kararının iptali istemiyle açılmasına karşın, anılan kararın 2577 sayılı Yasa uyarınca idari davaya konu olabilecek nitelikte kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmaması ve idare mahkemesince, davanın, yetim aylığı bağlanması yolundaki başvurunun Emekli Sandığı Sağlık Kurulu Raporuna dayanılarak reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemi olarak değerlendirilmesi suretiyle Haydarpaşa Numune Hastanesi Raporu esas alınarak davacının malül olması nedeniyle aylık bağlanmamasına ilişkin işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, idare mahkemesince, davanın, davacının yetim aylığı bağlanması yolundaki başvurusunun Emekli Sandığı Sağlık Kurulu Raporuna dayanılarak reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemi olarak değerlendirilmesi nedeniyle 5434 sayılı Yasanın 74. ve ek 14. maddelerinde 18 yaşını dolduran ve öğrenci olmayan yetim erkek çocuklara aylık bağlanabilmesi için öngörülen ” malül ve muhtaç olma ” şartlarının bir arada bulunması gerektiğinden, davacının muhtaç olup olmadığı yolunda herhangi bir araştırma ve tespit yapılmadan eksik incelemeye dayalı olarak verilen idare mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile … İdare Mahkemesi … gün ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınmak suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, gereksiz olarak alınan ….- YTL temyiz başvuru harcının istemi halinde davalı idareye iadesine 19.1.2007 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

(X) AZLIK OYU
Temyiz edilen mahkeme kararında, davacının çalışma gücünün % 75’ini kaybettiği ve çalışarak hayatını kazanamayacağı başkasının güç ve yardımına muhtaç olduğu yolundaki Haydarpaşa Numune Hastanesinin 21.8.2002 tarihli Sağlık Kurulu Raporuna dayanılarak ve rapordaki bu tespitlerle sınırlı olarak hüküm kurulmuştur.
Oysa, 5434 sayılı Yasanın 74 ve ek 14. maddeleri uyarınca, 18 yaşını dolduran ve öğrenci olmayan yetim erkek çocuklara aylık bağlanabilmesi için, ” malül ve muhtaç olma ” şartlarının bir arada bulunması, başka ifade ile malullük yanında ayrıca muhtaç olma koşulununda kanıtlanması gerekmektedir.
Dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararının infazı sırasında, Emekli Sandığınca davacının söz konusu rapor yanında muhtaç olduğunun da belgelendirmesi durumunda yetim aylığı bağlanacağı açıktır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyoruz.