Danıştay Kararı 11. Daire 2004/3 E. 2007/4139 K. 18.04.2007 T.

11. Daire         2004/3 E.  ,  2007/4139 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2004/3
Karar No: 2007/4139

Davacı : …
Vekili : …
Davalılar : 1-Başbakanlık
2-Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı
Davanın Özeti : Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığında geçici hizmet sözleşmesi ile görev yapan ve sözleşmesi 15.8.2003 tarihi itibariyle feshedilen davacı tarafından kendisine iş sonu tazminatı ödenmesi yolundaki başvurusunun reddine dair işlemin iptali ile alacağına yasal faiz uygulanması ve bu tazminatın ödenmemesinin dayanağı Bakanlar Kurulu’nun 29.1.2003 tarih ve … sayılı kararının ”geçici personele bu Kararda belirtilen ücretler dışında herhangi bir ad altında ödeme yapılamaz ve sözleşmelere bu yolda hüküm konulamaz” yolundaki maddesinin iptali ayrıca bu taleplerden bağımsız olarak sözleşmesinin fesih tarihi ile (15.8.2003) sözleşmesinin sona ereceği, 31.12.2003 tarihi arasındaki 4,5 aylık ücretin ödenmesi talebinin reddine ilişkin işlemin iptali ile alacağına dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi istenilmektedir.
Başbakanlık Savunmasının Özeti : Davacı Enstitüde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesi kapsamında istihdam edildiğinden hukuki anlamda memur veya işçi olmayıp geçici personel olduğu, bu itibarla da İş Kanununa tabi olarak çalışan işçilerin yararlandığı kıdem (iş sonu) tazminatından veya memur olarak çalışanların emekliye ayrıldıkları sırada kendilerine ödenen emekli ikramiyesinden yararlandırılmasının hukuken mümkün olmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı Savunmasının Özeti : Enstitülerinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesi kapsamında görev yapan davacıya ilgili Kanun, Bakanlar Kurulu Kararı ve sözleşme hükümleri gereğince iş sonu tazminatı ödenmemesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/c maddesi uyarınca geçici personel olarak çalışmakta iken görevine son verilen davacının, iş sonu tazminatı ödenmemesine ilişkin işlem ile dayanağı 29.1.2003 tarih ve … sayılı Bakanlar Kurulu Kararının ilgili bölümünün iptali istenilmektedir.
Dava konusu 29.1.2003 tarih ve 2003/5204 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının, 29.12.2003 tarih ve 2003/6669 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 12.maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından, davanın bu bölümü hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Davanın,davacıya iş sonu tazminatı ödenmemesine ilişkin işlem kısmına gelince;
Kamu veya özel sektörde çalışan işçiler, memurlar, kamu iktisadi teşebbüslerinde sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar, kamu kurumlarında kapsam dışı personel statüsünde çalışanların tümü, çalıştıkları işten ayrıldıklarında kesenek ve prim karşılığı olmaksızın yalnızca çalışılan süreye bağlı olarak bir toptan ödeme yapıldığından davacıya iş sonu tazminatı verilmemesine ilişkin işlemde hak ve adalet kuralları ile birlikte hukuka uyarlık görülmemiştir.
Belirtilen nedenlerden dolayı, Bakanlar Kurulu Kararına yönelik dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, diğer dava konusu iş sonu tazminatı ödenmemesine ilişkin işleminde iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığında geçici hizmet sözleşmesi ile görev yapan ve sözleşmesi 15.8.2003 tarihi itibariyle feshedilen davacı tarafından kendisine iş sonu tazminatı ödenmesi yolundaki başvurusunun reddine dair işlemin iptali ile alacağına yasal faiz uygulanması ve bu tazminatın ödenmemesinin dayanağı Bakanlar Kurulu’nun 29.1.2003 tarih ve … sayılı kararının ”geçici personele bu Kararda belirtilen ücretler dışında herhangi bir ad altında ödeme yapılamaz ve sözleşmelere bu yolda hüküm konulamaz” yolundaki ilgili maddesinin iptali ayrıca bu taleplerden bağımsız olarak sözleşmesinin fesih tarihi ile (15.8.2003) sözleşmesinin sona ereceği, 31.12.2003 tarihi arasındaki 4,5 aylık ücretin ödenmesi talebinin reddine ilişkin işlemin iptali ile alacağına dava tarihinden itibaren yasal faiz iştetilmesi istemiyle açılmıştır.
Uyuşmazlığın çözümü bakımından, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesine göre çalıştırılan personel ile sözleşmeli personel ve memurların statüleri üzerinde durulması ve davaya konu edilen Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesine göre çalıştırılacak geçici personelin çalışma usul ve esaslarının düzenlenmesine ilişkin 29.1.2003 tarihli ve … sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 4. maddesinin dayanağı Devlet İstatistik Enstitüsünün Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki 53 sayılı Kanunun 13. maddesine uygun olup olmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Anayasanın 128. maddesinde, Devletin kamu iktisadi teşebbüslerinin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları hizmetlerin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütüleceği ve bunların nitelikleri atanmaları, görev ve yetkileri, hak ve yükümlülükleri, aylık ödemeleri ile diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği öngörülmüştür.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4. maddesinde kamu hizmetlerinin, memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürüleceği belirtildikten sonra, aynı Kanunun 4/A maddesinde memur, mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler olarak tanımlanmış; 4/B maddesinde ise, sözleşmeli personelin; kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak Bakanlar Kurulunca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileri olduğu vurgulanmış, 4/C maddesinde ise, geçici personel, bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen adet ve ücret sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimseler olduğu şeklinde tanımlanmıştır.
Devlet İstatistik Enstitüsünün Görev, Yetki ve Kuruluşu Hakkında Kanun’un 13. maddesinde, sayım ve anketlerle ilgili işlerde, bu Kanun gereğince görevlendirileceklere ödenecek ücretler, gündelikler veya soru kağıdı başına verilecek ödenekler, mesai saatleri içinde ve dışında çalıştırılacak memurlara verilecek zaruri gider karşılıkları ile her çeşit ödenekler ve Harcırah Kanunu dışında kalanlara verilecek yolluklar, Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edileceği hükmüne yer verilmiş, anılan madde hükmü uyarınca çıkarılan 20.5.1971 tarih ve …, ……… 29.1.2003 tarih ve …, 29.12.2003 tarih ve … sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile Enstitüde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 4. maddesinin (C) fıkrasına göre geçici personel çalıştırılabileceği belirtilmiş ve bu personele ödenecek ücretlere ilişkin esaslar belirlenerek “geçici personele bu kararda belirtilen ücretler dışında herhangi bir ad altında ödeme yapılamaz ve sözleşmelere bu yolda hüküm konulamaz” şeklinde bir düzenlemeye yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, geçici personel statüsünde 1.8.1998 tarihinde Enstitüde göreve başlayan ve daha sonraki yıllarda Enstitüdeki istihdamı yine “Geçici Personel” statüsünde devam ettirilen davacının Enstitü ile arasında son olarak yapılan 7.2.2003 tarihli sözleşmenin 7. maddesinin (C) bendindeki tarafların bir ay önceden yazılı ihbar etmek şartıyla sebep göstermeksizin, sözleşmenin feshini isteyebilecekleri şeklindeki hükmü uyarınca Bir Yıldan Az Süreli İstihdam Edilecek Geçici Personel Hizmet Sözleşmesinde belirtilen hükümler çerçevesinde Enstitü Başkanlığının 15.7.2003 tarihli onayı ile 15.8.2003 tarihinden geçerli olmak üzere sözleşmesinin feshedilmesi üzerine davacı tarafından görülen davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Davacı dava dilekçesinde, her ne kadar gerek kamuda gerekse özel sektörde çalışan işçi ve memurlar işten ayrıldıklarında kesenek veya prim karşılığı olmaksızın yalnızca çalıştıkları süreye bağlı olarak bir toptan ödeme aldıkları halde kendisi gibi sözleşmeli çalışan personelin anılan Bakanlar Kurulu Kararı ile bu haktan mahrum bırakıldığı bu sebeple de sözü edilen Bakanlar Kurulu Kararının eşitlik ilkesine ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürmekte ise de, davacının her şeyden önce 657 sayılı Kanunun 4/C ve 53 sayılı Kanunun 13. maddesi ve bu madde uyarınca yürürlüğe giren değişik tarihli Bakanlar Kurulu Kararları gereğince geçici personel olarak çalıştırıldığı ve geçici personelin de aynı Yasanın değişik 4/B maddesine göre istihdam edilen sözleşmeli personelden farklı olarak ihtiyaç duyulan fakat uzmanlık gerektirmeyen alanlarda bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığının ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirlenen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırıldığı ve işçi de sayılmadığından işci, memur veya sözleşmeli personelin yararlandığı bir takım haklardan yararlandırılmaları mümkün değildir.
Olayda, davacı geçici personel statüsünde çalışmayı kabul etmek suretiyle 1.8.1998 tarihinde Enstitüde görev yapmaya başlamış ve bu sözleşme her yıl yenilenmek suretile tekrarlanmış en son yapılan 7.2.2003 tarihli sözleşmenin 7. maddesinin (C) bendinde, tarafların bir ay önceden yazılı ihbar etmek şartıyla sebep göstermeksizin sözleşmenin feshini isteyebilecekleri (d) bendinde ise, sözleşmenin feshi halinde ihbar, kıdem veya sair adlar altında herhangi bir tazminat ödenmeyeceği belirlenmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesinde düzenlenen geçici personel statüsü uzmanlık gerektirmeyen alanlarda belli bir işi yapmak ve iş bittikten sonra çalışan kişinin ilişiğini keserek Devlet bütçesine gereksiz yere yük olmasını önlemek için getirilmiştir. Zira belli bir vasıf gerektirmeyen başlangıç ve bitişi belli olan süreli hizmetlerin gördürülmesi amacıyla (nüfus sayımı, anket gibi) ihtiyaç duyulan alanlarda sözleşme ile çalıştırılan bu personelle Devletin asli ve süreklilik arz eden işlerinin yürütülmesi mümkün değildir. Kaldı ki sözü edilen personelde yukarıda açıklandığı üzere hizmet sözleşmesini imzalamak ile bu durumu kabul etmekte ve sözleşmenin feshi halinde ihbar, kıdem ve sair adlar altında herhangi bir tazminat ödenmeyeceğini kabul etmektedir.
Bu durumda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 4/C ve 53 sayılı Devlet İstatistik Enstitüsünün Görev, Yetki ve Kuruluşu Hakkında Kanunun 13. maddesi ve madde uyarınca yürürlüğe konan değişik tarihli Bakanlar Kurulu Kararları uyarınca geçici personel olarak çalışanlar işçi sayılamayacağı gibi sözleşmeli personel kapsamında da değerlendirilemiyeceğinden Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığında genel nüfus, genel tarım, genel sanayi ve işyerleri sayımları ile hane halkı gelir ve tüketim harcamaları, gelir dağılımı anketleri, çevre istatistikleri ile ilgili olarak yapılacak envanter çalışmalarında kullanılan soru kağıtları veya formların doldurulması, kontrolü, değerlendirilmesi ve benzeri işler ile diğer hizmetler için, Enstitünün 219 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesine göre 2003 yılında yapılacak genel sanayi ve işyerleri sayımı ile ihtiyaç duyulan diğer konulardaki araştırmaların derlenmesi ve değerlendirilmesi çalışmasıyla eğitim çalışmalarına katılmak, soru kağıdı veya formların doldurulması, sayımda anketör ve kontrol memurluğu yapmak üzere sayısı ve süresi belli olarak 657 sayılı Yasanın değişik 4/C maddesi uyarınca geçici personel çalıştırılacağına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının geçici personele, bu kararda belirtilen ücretler dışında herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz ve sözleşmelere bu yolda hüküm konulmaz şeklindeki maddesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, davacının sözleşmesi yine sözleşmede belirtilen esaslar çerçevesinde feshedildiğinden davacının sözleşmesinin feshedildiği 15.8.2003 tarihi ile 31.12.2003 tarihi arasında kalan 4,5 aylık süreye ilişkin ücretlerini istemesinde de hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 18.4.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.