11. Daire         2004/1082 E.  ,  2005/1827 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2004/1082
Karar No : 2005/1827

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Maliye Bakanlığı – ANKARA
Davanın Özeti : Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri (TASİŞ) Genel Müdürlüğünün taşra birimi olan … İşletme Bölge Müdürlüğüne bağlı … İşletme Şube Müdürlüğünde TASİŞ personeli olarak çalışan davacı tarafından, 19.7.2002 ve 10.6.2003 tarihli makam onayları ile yürürlüğe konulan Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 4. maddelerinin (d) bentlerinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ile “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibarelerinin, aynı maddenin (e) bentlerinin ve bu bentlerin hükümleri gerekçe gösterilerek, gümrük fazla çalışma ücretinin ek ödemeye karşılık gelen tutar kadar eksik ödenmesi, ek ödeme tutarını aşan kısmının da mahsuplaşma kapsamında kişi borcuna alınması (borç çıkarılması) yolundaki işlemlerin, hukuka aykırı olduğu öne sürülerek iptalleri ile yoksun kalınan tüm parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 4684 sayılı Yasayla değişik Ek 13. maddesinde, Maliye Bakanlığı personeline (bağlı kuruluşların personeli dahil) en yüksek Devlet memuru aylığının %200’ünü geçmemek üzere ek ödeme yaptırmaya Maliye Bakanının yetkili olduğu, tanınan bu yetki çerçevesinde, Bakanlık personelinin görev yaptığı birim ve iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı, derecesi ve atanma biçimi gibi kriterler esas alınarak düzenlenen “Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esaslar” da hukuka aykırı bir husus bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dava konusu edilen ve 19.7.2002 tarihli makam oluruyla yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 4. maddesinin (d) bendinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ile “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibareleri Danıştay Onbirinci Dairesinin 24.12.2004 gün ve E:2003/3879, K:2004/5525 sayılı, 10.6.2003 günlü makam oluruyla yürürlüğe konulan Usul ve Esasların 4. maddesinin (d) bendinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ve “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibareleri ile 4/e maddesi ise Danıştay Onbirinci Dairesinin 11.4.2005 gün ve E:2004/1078, K:2005/1823 sayılı kararlarıyla iptal edildiğinden, davanın bu kısmı hakkında karar verilmesine yer bulunmadığına ve bu bentlere dayanılarak davacının gümrük fazla çalışma ücretinin ek ödemeye karşılık gelen tutar kadar eksik ödenmesi, ek ödeme tutarını aşan kısmının da mahsuplaşma kapsamında kişi borcuna alınması (borç çıkarılması) yolundaki işlemin hukuka aykırılık taşıması nedeniyle iptal edilmesi ile bu işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava, davacıya ödenen fazla çalışma ücreti net tutarının, ek ödeme net tutarından mahsup edilmesine ve ek ödeme tutarını aşan kısımların kişi borcuna alınmasına ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 4 üncü maddesinin (d) bendinde yer alan “…fazla çalışma ücreti…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin..” ibaresinin ve aynı maddenin (e) bendinin iptali ile yoksun kalındığı öne sürülen parasal hakların yasal faiziyle birlikte tazminen tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 4 üncü maddesinin (d) bendinde yer alan, “Bu esaslar kapsamında bulunan personele ödenen ikramiye, fazla çalışma ücreti, teşvik primi … ile Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin net tutarı, ek ödemenin net tutarından mahsup edilir.” ibareleri Danıştay Onbirinci Dairesinin 24.12.2004 gün ve E:2002/3879, K:2004/5525 sayılı kararıyla iptaline karar verildiği anlaşıldığından, davanın anılan Usul ve Esasların 4 üncü maddesinin (d) bendinde yer alan “…. fazla çalışma ücreti ve Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemeler” ibaresinin iptali istemine ilişkin kısmı hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Dava konusu Usul ve Esasların 4/e maddesi ile mahsup işleminin iptali ve tazminat istemine gelince;
Söz konusu düzenlemenin bu bend hükmü ile ek ödemeden yapılması öngörülen diğer tüm ödendilere ilişkin mahsup zamanının düzenlenmiş olması nedeniyle düzenlemenin bu kısmında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Diğer dava konusu bireysel nitelikli işlemde ise, dayanağı söz konusu usul ve esasların 4/d maddesinin Danıştay Onbirinci Daire kararıyla iptal edilmiş olması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, idare kendi eylem ve işlemlerinden dolayı kişilere verdiği zararları gidermekle yükümlü olduğundan, genel düzenleyici ve bireysel işlemlerin hukuka aykırı bulunması nedeniyle, davacının yoksun kaldığı parasal haklarının da idarece tazmini gerekmektedir.
Belirtilen nedenlerden dolayı, davanın dava konusu Usul ve Esasların 4 üncü maddesinin d bendine yönelik kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına,4 üncü maddesinin (e) bendine yönelik kısmının reddine, bireysel nitelikli işlemin iptali ile yoksunkaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince, duruşma için önceden belirlenen 11.4.2005 günü davacı vekili Av. … ile davalı Maliye Bakanlığını temsilen Hazine Avukatı …’un geldiği ve Danıştay Savcısı …’un hazır olduğu görülerek açık duruşmaya başlandı, taraflara usulüne uygun söz verilip dinlendikten ve savcının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi, dosya incelenerek işin gereği görüşüldü:
Davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi;
Dava, 19.7.2002 ve 10.6.2003 tarihli Bakanlık Makamı Onayları ile yürürlüğe konulan, Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 4. maddelerinin (d) bentlerinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ile “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibarelerinin, aynı maddenin (e) bentlerinin ve bu bentlerin hükümleri gerekçe gösterilerek, davacının gümrük fazla çalışma ücretinin ek ödemeye karşılık gelen tutar kadar eksik ödenmesi, ek ödeme tutarını aşan kısmının da mahsuplaşma kapsamında kişi borcuna alınması (borç çıkarılması) yolundaki işlemlerin hukuka aykırı olduğu öne sürülerek iptalleri ile yoksun kalınan tüm parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; gerek 19.7.2002 tarihli, gerekse 10.6.2003 tarihli makam onayları ile yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların her ikisinde de 4. maddenin (d) bendinde; yapılacak ek ödemenin net tutarından, personele yapılan ikramiye, fazla çalışma ücreti, döner sermaye katkı payı, teşvik primi ve Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin net tutarının mahsubunun öngörüldüğü, (e) bendinde ise; mahsup edilecek ödemelerden aybaşında peşin olarak yapılmayan veya bir aydan daha fazla aralıklarla yapılanların, ödenmelerini izleyen aylardaki ek ödemelerden mahsup edileceğinin belirtildiği, davacı tarafından, 4. maddenin (d) bentlerinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ile “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibarelerinin ve aynı maddenin (e) bentlerinin iptallerinin istenildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu edilen, 19.7.2002 ve 10.6.2003 tarihli makam onayları ile yürürlüğe giren Usul ve Esasların 4/d maddelerinde yer alan aynı nitelikteki ”…fazla çalışma ücreti…” ile “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibarelerinin, 19.7.2002 tarihli makam onayına ilişkin olanının 24.12.2004 gün ve E:2002/3879, K:2004/5525 sayılı ve 10.6.2003 tarihli makam onayına ilişkin olanının ise 11.4.2005 gün ve E:2004/1078, K:2005/1823 sayılı Danıştay Onbirinci Dairesinin kararlarıyla, özetle; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun Ek 13. maddesi uyarınca personele yapılacak ek ödemenin belirlenmesinde, anılan yasa hükmünde de belirtildiği üzere sadece Maliye Bakanlığının bağlı kuruluşları olan Emekli Sandığı, Milli Piyango İdaresi, Kefalet Sandığı ve Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü personeline farklı isimlerle ödenmekte olan ikramiye, fazla mesai gibi imkanların dikkate alınacağı, diğer bir ifadeyle mahsup edileceği, dava konusu usul ve esasların 4/d maddesiyle bu kapsam genişletilerek Maliye Bakanlığının bir kısım personelinin farklı isimlerle aldığı ödemelerin mahsubu yoluna gidilemeyeceği, 4/e maddesinin ise; Usul ve Esasların 4/d maddesiyle düzenlenen mahsup işleminin iptal edildiği göz önüne alındığında, mahsubun uygulama şekline ilişkin olan 4/e maddelerindeki düzenlemede de hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle iptal edildiği anlaşıldığından, davanın bu kısımları hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Olayda; yukarıda değinilen ve iptal edilen bentlerin hükümleri gerekçe gösterilerek, davacının gümrük fazla çalışma ücretinin ek ödemeye karşılık gelen tutar kadar eksik ödenmesi ve ek ödeme tutarını aşan kısmının da mahsuplaşma kapsamında kişi borcuna alınması (borç çıkarılması) yolundaki işlemlerde, bu işleme dayanak olan genel düzenleyici işlemlerin iptal edilmesi karşısında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu durumda; dava konusu olan ve iptal edilen işlemler nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal haklarının da yasal faiziyle birlikte tazmin edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; 19.7.2002 tarihli makam oluruyla yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 4. maddesinin (d) bendinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ile “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibareleri Danıştay Onbirinci Dairesinin 24.12.2004 gün ve E:2003/3879, K:2004/5525 sayılı, 10.6.2003 günlü makam oluruyla yürürlüğe konulan Usul ve Esasların 4. maddesinin (d) bendinde yer alan; “…fazla çalışma ücreti…” ve “…Gümrük Kanunu uyarınca yapılan ödemelerin…” ibareleri ile 19.7.2002 ve 10.6.2003 tarihli makam onayları ile yürürlüğe konulan 4/e maddeleri Danıştay Onbirinci Dairesinin 11.4.2005 gün ve E:2004/1078, K:2005/1823 sayılı kararlarıyla iptal edildiğinden, davanın bu kısımları hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacının gümrük fazla çalışma ücretinin ek ödemeye karşılık gelen tutar kadar eksik ödenmesi, ek ödeme tutarını aşan kısmının da mahsuplaşma kapsamında kişi borcuna alınması (borç çıkarılması) yolundaki işlemlerinin iptaline, iptal edilen işlemler nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının davanın açıldığı 5.4.2004 tarihinden hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, aşağıda yazılı …-YTL (….-) TL. yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-YTL (…-) TL. vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta giderinin istemi halinde davacıya iadesine, 11.4.2005 gününde oybirliği ile karar verildi.