Danıştay Kararı 11. Daire 2002/609 E. 2004/1531 K. 30.03.2004 T.

11. Daire         2002/609 E.  ,  2004/1531 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2002/609
Karar No : 2004/1531

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü ANKARA
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İsteğin Özeti : … Genel Müdürlüğünde 19.8.1997 tarihinden itibaren kapsam dışı personel statüsünde çalışan ve halen Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan davacının 19.8.1997 tarihinden itibaren Emekli Sandığı ile ilgilendirilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali, emekli keseneği ile kazanılmış hak aylığına ilişkin intibakının tespiti ve görev unvanı dikkate alınarak ek gösterge uygulanması istemiyle açılan davada; 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun 12. maddesinin (I). fıkrasının (j) bendi ve (II). fıkrasının (c) bendi hükümlerinde Sandıktan faydalanacakların açıklandığı, 17.4.1995 tarih ve 22261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … A.Ş. (…) Anastatüsünün 3. maddesinde de, bu anastatü ile teşkil olunan …’ın tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk, sorumluluğu sermayesi ile sınırlı ve sermayesinin tamamı Devlete ait bir İktisadi Devlet Teşekkülü olduğu, bu durumda yeni statünün yayımlandığı tarihten itibaren 5434 sayılı Yasanın 12. maddesi kapsamında bulunduğu açık olan … Genel Müdürlüğünde anılan yasa maddesinde belirtilen şekilde daimi ücretli bir kadroda görev yapan davacının başvurusu üzerine Emekli Sandığı ile ilgilendirilmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden, davacının diğer istemlerini ise incelenmeksizin reddeden … İdare Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının, davalı idare tarafından hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : … Genel Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde görev yapan davacının Emekli Sandığı ile ilgilendirilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ile 19.8.1997 tarihinden itibaren ilgilendirmenin yapılması talebiyle açılan davada mahkemece verilen iptal kararının bozulması istenilmektedir.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 12. maddesinde Sandıktan faydalanacaklar belirtilmiş olup, söz konusu Yasa hükmü uyarınca bir kamu görevlisinin sosyal güvenlik açısından Emekli Sandığı ile ilgilendirilebilmesi için Kanunun 12. maddesinin (I) işaretli fıkrasında belirtilen kurumlarda çalışıyor olması yeterli olmamakta, ayrıca aynı maddenin (II) işaretli fıkrasında sayılan görevleri de yapması gerekmektedir.
17.4.1995 tarih ve 22261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … Anonim Şirketi (…) Anastatüsünün 3. maddesinde, …’ın özel hukuk hükümlerine tabi olacağı 21. maddesinde, … müessese ve bağlı ortaklık personelinin istihdam şekilleri, atama ve göreve son verme konusunda … Kamu İktisadi Teşebbüsleri personel rejimi esaslarını düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 14.12.1984 tarihinde yürürlüğe giren 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 5. maddesinin 6. bendinde, bu Kararnamede öngörülen Personel Kanunları yürürlüğe girinceye kadar mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edileceği, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 9. maddesinde ise, özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş olup yönetim kademelerinde İş Kanunu çerçevesinde personel çalıştıran ve ekli I sayılı cetvelde yer almayan teşebbüs ve bağlı ortaklık personeli hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tabi oldukları İş Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan T.C. Anayasasının 128. maddesinde, memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir, hükmüne yer verilmiş olup söz konusu hüküm uyarınca kamu görevlilerinin yaptıkları kamu hizmetiyle irtibatını sağlayan kadronun kanunla ihdas edilmesi zorunluluğu nedeniyle kurumların çıkarttığı ana statülerine göre istihdam edilen görevlilerin bağlı bulundukları pozisyon veya unvanlarının, kanunla ihdas edilmesi gereken kadro kapsamında da değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu durumda Sandığa tabi kuruluşlar kapsamında bulunsa bile, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere ekli cetvellerde kadrosu yer almayan … Genel Müdürlüğünde kapsam dışı statüde 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri uyarınca iş akdiyle ücretli olarak çalışan davacının, 5434 sayılı Yasanın 12. maddesinin (II) fıkrasında sayılanlar kapsamında da yer almaması nedeniyle T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Belirtilen nedenlerden dolayı, idare mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : ..
Düşüncesi : … Genel Müdürlüğünde kapsam dışı Personel statüsünde görev yapan davacının, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü ile ilgilendirilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemi iptal eden idare mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi istenilmektedir.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 12. maddesinde sandıktan yararlanacaklar belirtilmiş, söz konusu yasa hükmü uyarınca bir kamu görevlisinin sosyal güvenlik açısından Emekli Sandığı ile ilgilendirilebilmesi için kanunun 12. maddesinin (I) işaretli fıkrasında belirtilen kurumlarda çalışıyor olmakla beraber, ayrıca aynı maddenin (II) işaretli fıkrasında sayılan görevlerden birini yapan kişi konumunda da bulunması gerekmektedir.
5434 sayılı Yasanın 12/I-j bendi kapsamında olan bir kurumda çalışan davacının, (II) işaretli fıkrada sayılan işleri yapan kişi konumunda olup olmadığı hususunun incelenmesine gelince;
17.4.1995 tarih ve 22261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … Anonim Şirketi (…) Anastatüsünün 3.maddesinde, …’ın özel hukuk hükümlerine tabi olacağı, 21.maddesinde, BOTAŞ müesesese ve bağlı ortaklık personelinin istihdam şekilleri, atama, göreve son verme konusunda Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel rejimi esaslarını düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejimininin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 9.maddesinde ise, özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş olup yönetim kadamelerinde İş Kanunu çerçevesinde personel çalıştıran ve ekli (I) sayılı Cetvelde yer almayan teşebbüs ve bağlı ortaklık personeli hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tabi oldukları İş Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış, 7.6.2001 tarih ve 24425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … A.Ş. Kapsam Dışı Personel Yönetmeliğinin 2.maddesinde, bu yönetmeliğin … Genel Müdürlüğü daimi kadrolarında kapsam dışı görev ünvanlarında çalışan personel hakkında uygulanacağı, 30.maddesinde, anılan personelin Sosyal Sigortalar Kurumunca muayene edileceği, muayene sonucu rapor verildiyse ibrazı halinde hastalık izninin verileceği, herhangi bir sebeple hastalık veya sakatlık dolayısıyla geçici işgörmezlik halinde Sosyal Sigortalar Kurumunca işgörmezlik ödeneğinden yararlandırılacağı, 56.maddesinde, tedavi yardımlarının Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık tesislerinde sağlanacağı, 60.maddesinde, iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık Kurulu Raporu ile belgelendirmek kaydıyla maluliyet yardımı yapılacağı, 61.maddesinde ise iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünün çalışmasını imkansız kılacak şekilde azalması nedeniyle hizmet akdinin feshi durumu Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık Tesisleri Sağlık Kurulu Raporu ile belgelendirmek koşuluyla, personele bu yönetmeliğin 51. ve 60.maddelerine göre ödeme yapılacağı belirtilmiştir.
Öte yandan, T.C. Anayasasının 128. maddesinde, memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir hükmüne yer verilmiş olup, söz konusu hüküm uyarınca kamu görevlilerinin yaptıkları kamu hizmetiyle irtibatını sağlayan kadronun kanunla ihdas edilmesi zorunluluğu nedeniyle kurumların çıkardığı ana statülerine göre istihdam edilen görevlilerin bağlı bulundukları pozisyon veya ünvanlarının kanunla ihdas edilmesi gereken kadro kapsamında değerlendirilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda sandığa tabi kuruluşlar kapsamında bulunsa bile, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde kararnamelere ekli cetvellerde kadrosu yer almayan … Ana Statü ve kapsam dışı personel Yönetmeliğine göre, sağlık hizmetleri ve sosyal güvenlik yönünden SS Kurumuna tabi olduğu açıkça belirtilen kapsam dışı statüde 1475 sayılı iş kanun hükümleri uyarınca iş akdiyle ücretli olarak çalışan davacının, 5434 sayılı yasanın 12. maddesinin (II) fıkrasında sayılanlar kapsamında yer almaması nedeniyle TC Emekli Sandığı ile ilgilendirilmesi mümkün değildir.
Diğer taraftan, davanın durum ve niteliği itibariyle, davacının durumunun Emekli Sandığı Kanununun gerek Ek 71.maddesi ve gerekse Geçici 191. ve 192.maddeleri kapsamında değerlendirilmesine de hukuken olanak bulunmamaktadır.
Belirtilen nedenlerden dolayı, temyiz talebinin kabulü suretiyle İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … Genel Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde görev yapan davacının 19.8.1997 tarihinden itibaren Emekli Sandığı ile ilgilendirilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun “Sandıktan Faydalanacaklar” başlıklı 12. maddesinde, bu Kanunla tanınan haklardan aşağıda (I) işaretli fıkrada yazılı yerlerde çalışanlardan, Türk uyruğunda olmak ve 18 yaşını bitirmiş bulunmak şartıyla (II) işaretli fıkrada gösterilenlerin faydalanacağı hükme bağlanmıştır. Söz konusu 12. maddenin (I) işaretli fıkrasının (j) bendinde, ödenmiş sermayesinin yarısından fazlası yukarıda sayılan daire, idare, banka ve kurumlardan birine veya birkaçına ait ortaklıklarla bunların kendi sermayeleri ile kuracakları diğer ortaklıkların Kanun kapsamında bulunduğu belirtildikten sonra faydalanacak şahısları sayan (II) işaretli fıkranın (c) bendinde aylık ücretle çalışan her çeşit hizmetlilerin, (f) bendinde de kuruluş kanunları gereğince aylıklı kadrolarda ücretle çalıştırılanların bu kapsamda olduğu öngörülmüştür.
Yukarıda yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, bir kamu görevlisinin sosyal güvenlik açısından Emekli Sandığı ile ilgilendirilebilmesi için Kanunun 12. maddesinin (I) işaretli fıkrasında belirtilen kurumlarda çalışması ve ayrıca aynı maddenin (II) işaretli fıkrasında sayılan kişilerden olması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Davacının çalıştığı kurumun 5434 sayılı Yasanın 12/l-j kapsamında olduğu hususunda bir ihtilaf bulunmamaktadır.
Sözü edilen (II) işaretli fıkra yönünden davacının durumuna gelince;
14.12.1984 tarihinde yürürlüğe giren 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 5. maddesinin 6. bendinde, bu Kararnamede öngörülen personel kanunları yürürlüğe girinceye kadar mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edileceği, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 9. maddesinde ise, özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş olup yönetim kademelerinde İş Kanunu çerçevesinde personel çalıştıran ve ekli I sayılı Cetvelde yer almayan teşebbüs ve bağlı ortaklık personeli hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tabi oldukları İş Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış, 17.4.1995 tarih ve 22261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … Anonim Şirketi (…) Anastatüsünün 3. maddesinde de BOTAŞ’ın özel hukuk hükümlerine tabi olacağı, 21. maddesinde, … müessese ve bağlı ortaklık personelinin istihdam şekilleri, atama ve göreve son verme konusunda … Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel rejimi esaslarını düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Öte yandan, 7.6.2001 tarih ve 24425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan BOTAŞ Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Kapsam Dışı Personel Yönetmeliğinin 2. maddesinde, bu yönetmeliğin BOTAŞ Genel Müdürlüğü daimi kadrolarında kapsam dışı görev unvanlarında çalışan personel hakkında uygulanacağı, “Çalışılmış Gibi Sayılan Haller” başlıklı 12. maddesinde, personelin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günlerin çalışılmış kabul edileceği, “Hastalık İzni ve Hastalık Nedeniyle Hizmet Akdinin Feshi” başlıklı 30. maddesinde, anılan personelin Sosyal Sigortalar Kurumunca muayene edileceği, muayene sonucu rapor verildiyse ibrazı halinde hastalık izninin verileceği, herhangi bir sebeple hastalık veya sakatlık dolayısıyla geçici işgörmezlik halinde Sosyal Sigortalar Kurumunca işgörmezlik ödeneğinden yararlandırılacağı, “Tedavi Yardımı” başlıklı 56. maddesinde, tedavi yardımlarının Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık tesislerinde sağlanacağı, “Maluliyet Yardımı” başlıklı 60. maddesinde, iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık Kurulu Raporu ile belgelendirmek kaydıyla maluliyet yardımı yapılacağı, “İş Kazası Tazminatı” başlıklı 61. maddesinde, iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünün çalışmasını imkansız kılacak şekilde azalması nedeniyle hizmet akdinin feshi durumu Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık Tesisleri Sağlık Kurulu Raporu ile belgelendirmek koşuluyla, personele bu yönetmeliğin 51. ve 60. maddelerine göre ödeme yapılacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan, T.C. Anayasasının 128. maddesinde, memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir.
Anayasanın yukarıda belirtilen hükmü uyarınca kamu görevlilerinin yaptıkları kamu hizmetiyle irtibatını sağlayan kadronun Kanunla ihdas edilmesi zorunluluğu nedeniyle kurumların çıkarttığı Anastatülerine göre istihdam edilen görevlilerin bağlı bulundukları pozisyon veya unvanlarının, kanunla ihdas edilmesi gereken kadro kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu durumda, Sandığa tabi kuruluşlar kapsamında bulunsa bile, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere ekli cetvellerde kadrosu yer almayan Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Anastatüsü ve Kapsamdışı Personel Yönetmeliğine göre sağlık hizmetleri ve sosyal güvenlik yönünden Sosyal Sigortalar Kurumuna tabi olduğu açıkça belirtilen, kapsamdışı statüde 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabi ücretli olarak çalışan davacının, 5434 sayılı Yasanın 12. maddesinin (II) işaretli fıkrasında sayılanlar kapsamında yer almaması nedeniyle T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilme imkanı bulunmadığından, davalı idarece tesis edilen işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle … İdare Mahkemesinin … gün ve E:.., K:… sayılı kararının bozulmasına, 30.3.2004 gününde oybirliği ile karar verildi.