11. Daire 1996/4772 E. , 1997/3473 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1996/4772
Karar No : 1997/3473
Temyiz İsteminde Bulunan :…-Koop. … Konut Yapı Kooperatifleri Birliği
Vekili : Av. …
Karşı Taraf : … Vergi Dairesi Müdürlüğü
İstemin Özeti : Kendisine bağlı bulunan kooperatiflere 2982 sayılı Kanun gereği konut yapımı için arsa temin eden davacı kooperatifler birliğinin 1994 Kasım dönemi için ihtirazi kayıtla vermiş bulunduğu katma değer vergisi beyannamesi esas alınarak tahsil edilen katma değer vergisinin düzeltme yolu ile iadesi istemiyle dava açılmıştır. …. Vergi Mahkemesi … gün ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 3065 sayılı Kanunun 1/1. maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyetler ile serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğunun hükme bağlandığı, diğer taraftan aynı Kanunun geçici 8. maddesinde ise, net alanı 150 m2’yi geçmeyen konutların teslimi ile konut yapı kooperatiflerine yapılan taahhüt işlerinin 31.12.1995 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna olduğunun belirtildiği, bu durumda davacı birlik tarafından kendisine bağlı kooperatiflere yapılan arsa tesliminin katma değer vergisine tabi tutulmaması gerektiği, ancak birlik tarafından kooperatiflere yapılan arsa teslimlerine ilişkin olarak düzenlenen faturalarda arsa bedeli yanında %15 oranında da katma değer vergisi hesaplanıp tahsil edildiği ve beyannamede gösterildiğinin anlaşıldığı, 3065 sayılı Kanunun 8/2. maddesinde, vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisini gösterenlerin bu vergiyi ödemekle mükellef olduklarının hükme bağlanmış bulunması karşısında beyannamede gösterilen ve idarece tahsil edilen katma değer vergisinin davacı birliğe iadesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir. Davacı kooperatifler birliğince, faaliyetlerinin katma değer vergisine tabi olmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Savcısı …’in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’un Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerine uymadığından, temyiz isteminin reddi ile kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1. maddesinin 1. bendinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 2/1. maddesinde teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi biçiminde tanımlanmış, geçici 8. maddesinde de; (3858 sayılı Kanunun 1. maddesi ile değişik) net alanı 150 m2 ye kadar konutların teslimi ile konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinin 31.12.1997 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna olduğu belirtilmiş bulunmaktadır.
Olayda, kuruluş amacı gereği kendisine bağlı ortak kooperatiflere altyapılı arsa temin eden üst birlik konumundaki davacı birliğin söz konusu faaliyetinden kar temin etmek amacı gütmediği ve arsa teslimlerinin yalnızca üye kooperatiflere yapıldığı anlaşıldığından bu teslimlerin 3065 sayılı Kanunun yukarıda anılan 1/1. maddesi kapsamında değerlendirilerek idarece katma değer vergisine tabi tutulmasında yasaya uyarlık görülmemiştir.
Ancak birlik tarafından kendisine bağlı konut yapı kooperatiflerine yapılan arsa teslimlerine ilişkin olarak düzenlenen faturalarda arsa bedeli yanında %15 oranında hesaplanarak kooperatiflerden tahsil edilen katma değer vergisinin beyannamede gösterildiği ve yüklenilen vergilerden mahsup edildiği anlaşıldığından uyuşmazlığın çözümü söz konusu verginin davacı birliğe iadesinin hukuken mümkün olup olmadığına yöneliktir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 3297 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değişik 8/2. maddesinde, vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisini gösterenlerin, bu vergiyi ödemekle mükellef oldukları, bu hususun kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerli olduğu, bu gibi sebeplerle fazla ödedikleri vergilerin, indirim hakkına sahip olmayanlara iadesi konusunda Maliye ve Gümrük Bakanlığının yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Anılan madde hükmünün değerlendirilmesinden söz konusu düzenlemenin amacının, katma değer vergisi mükelleflerinin katma değer vergisi adı altında elde ettikleri bu ek meblağları kendi mameleklerine dahil ederek haksız kazanç sağlamalarını önlemek olduğu sonucuna varılmaktadır.
3065 sayılı Kanunun sözü edilen 8/2. maddesi hükmünde 3297 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle yersiz veya fazla olarak uygulanan vergilerin indirim hakkına sahip olmayanlara da iadesi konusunda imkan getirilmiştir.
Konu ile ilgili Maliye ve Gümrük Bakanlığınca çıkarılarak 18.7.1986 tarih ve 19168 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 23 nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin B bölümünde “Yersiz veya fazla olarak uygulanan vergilerin iadesi için bu vergilere muhatap olanlar ile bu işleri yapan mükellefin birlikte vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir. Yersiz veya fazla uygulanan vergilere muhatap olanların indirim hakkına sahip olmadıklarının tespiti halinde bu vergiler Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bunlara verilmek üzere mükelleflere iade edilecektir.” denilmek suretiyle bu hususa ilişkin uygulamanın usul ve esasları belirlenmiştir.
Bu durumda, faaliyetinin katma değer vergisine tabi olmadığı açık bulunan ve dolayısıyla indirim hakkına sahip olmayan davacı kooperatifler birliğince yersiz olarak tahsil edilen ve vergi dairesine ihtirazi kayıtla beyan edilen vergilerin, yukarda açıklanan esaslar çerçevesinde idarece davacı birliğe iadesi gerektiğinden, iade isteminin reddi yolunda tesis edilen işlemi onayan vergi mahkemesi kararında yasaya uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda açıklanan hususlar gözönüne alınmak suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere bozulmasına 13.10.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.