11. Daire         1996/4490 E.  ,  1997/2781 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1996/4490
Karar No : 1997/2781

Temyiz İsteminde Bulunan : … Vergi Dairesi Müdürlüğü
Karşı Taraf : … İht. İhr. Turizm. A.Ş.
İstemin Özeti : Aldığı katma değer vergisi iadeleri yönünden incelenmek üzere istenilen defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmeyen yükümlü şirket adına 1985 yılı Nisan dönemi için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. ….Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K;… sayılı kararıylı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 139.maddesi hükmüne göre, vergi incelemesinin incelemeye tabi olanın işyerinde yapılmasının esas olduğu, incelemenin dairede yapılabilmesi için öncelikle işyerinde incelemeyi engelleyen koşulların saptanması gerektiği, olayda böyle bir tespit yapılmadan, sırf defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle önceden alınmış bulunan iadelerin cezalı olarak istenilmesinde yasal isabet görülmediği gerekçesiyle cezalı tarhiyat terkin edilmiştir. Vergi dairesi müdürlüğünce, inceleme katma değer vergisi iadesine münhasır olup, incelenmek üzere istenilen defter ve belgelerini ibraz etmeyen yükümlü adına yapılan cezalı tarhiyatın yerinde olduğu ileri sürülerek mahkeme kararının bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Savcısı …’un Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : İnceleme katma değer vergisi iadelerine ilişkin bulunduğundan işyerinde inceleme yapmayı gerekli kılan bir husus bulunmadığı gibi, yükümlü şirket gayrifaal durumda olup olayın Vergi Usul Kanunu’nun 139. maddesi hükmünce değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu nedenle, mahkemece incelemenin işyerinde yapılmadığı nedenine dayalı olarak cezalı tarhiyatın terkininde isabet görülmediğinden, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmeyen yükümlü şirketin ihracat istisnası nedeniyle aldığı katma değer vergisi iadeleri kabul edilmeyerek adına kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmasından doğmuştur.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 139.maddesinde, vergi incelemesinin esas itibarıyla incelemeye tabi olanın işyerinde yapılacağı, işyerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin işyerinde yapılması imkansız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse incelemenin dairede yapılabileceği, incelemenin dairede yapılması halinde istenilen defter veya vesikaları belli edilen sürede mazeretsiz olarak getirmeyenlerin bunları ibraz etmemiş sayılacağı, aynı Kanunun “Defter ve belgelerin ibrazı mecburiyeti” başlıklı 256.maddesinde ise, bu Kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olan gerçek veya tüzel kişilerin bu kısım gereğince muhafaza ettikleri her türlü defter, vesika ve karneleri muhafaza süresi içinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz etmeye mecbur oldukları, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 54.maddesinin 1.fıkrasında da katma değer vergisi mükelleflerinin, tutulması mecburi defter kayıtlarını bu verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkan verecek şekilde düzenlemeleri gerektiği hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, 1985/Nisan dönemine ilişkin olarak aldığı katma değer vergisi iadeleri yönünden defter ve belgeleri incelenmek üzere istenilen yükümlü şirketin gayrifaal olduğunun tespit edilmesi üzerine, bünyesinde faaliyet gösterdiği … Holdinğ’in adresine gidildiği, burada yükümlü şirketin yönetim kurulu üyesi ve ortağı bulunan …’a defter ve belgeleri isteme yazısı tebliğ edilmiş olmasına rağmen mazeretsiz olarak ibraz edilmediği anlaşılmış bulunmaktadır.
Olayda, inceleme katma değer vergisi iadelerine ilişkin olup yalnızca defter ve belgeler üzerinde yapılacağından incelemenin işyerinde yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Kaldı ki, yükümlü şirket gayrifaal durumda olup incelemenin işyerinde yapılmasına fiziken olanak bulunmadığı da açıktır.
Bu durumda, mahkemece yükümlünün defter ve belgeleri istenilerek gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle bir sonuca ulaşılması gerekirken, salt incelemenin işyerinde yapılmaması nedenine dayalı olarak cezalı tarhiyatın terkin edilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüyle, yukarıdaki hususlar dikkate alınmak suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere ….Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, 16.9.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.