11. Daire 1996/4042 E. , 1997/2365 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1996/4042
Karar No : 1997/2365
Temyiz İsteminde Bulunan : Maliye Bakanlığı
Karşı Taraf : …
İstemin Özeti : Dershane işleten yükümlü adına 1988/Aralık dönemi için inceleme raporuna istinaden tarhedilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisinin terkini istemiyle düzeltme ve şikayet yoluyla yapılan başvuru Maliye Bakanlığınca reddedilmiştir. …. Vergi Mahkemesi … gün ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 1987 ve 1989 yıllarına ait defterler ile 1987, 1988, 1989 yıllarına ilişkin öğrenci kayıt formları incelenmeden, bu yıllarda dershanede kayıtlı öğrencilerin velilerine başvurulmadan, sadece husumet nedeniyle verilen ihbar dilekçesine ekli öğrenci listeleri dikkate alınarak düzenlenen inceleme raporuna istinaden yapılan tarhiyatın kanaate dayalı olduğu, düzeltme ve şikayet yoluyla yapılan başvurunun reddedilmesinde yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle Maliye Bakanlığınca tesis edilen işlemi iptal etmiştir. Davalı idare tarafından, yükümlü iddialarının 213 sayılı Yasada belirtilen vergi hatası kapsamında olmadığı, bu iddiaların ancak tarhiyat aşamasında vergi mahkemesinde açılacak davada incelenebileceği ileri sürülerek mahkeme kararının bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Savcısı …nun Düşüncesi : Dönem matrahının tespitinin hatalı ve usulsüz olduğu, dolayısıyle alındığı öngörülen kurs ücretlerinin bir bölümünün 1988 yılında, bir bölümünün ise 1989 yılında elde edildiği, böylece vergilendirme döneminde hata yapıldığı iddia edilerek 1988 yılı aralık dönemi için yükümlü adına salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisinin kaldırılması talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Maliye Bakanlığı işleminin iptaline karar veren Vergi Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 116.maddesinde vergi hatası, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlanmış olup, 117.maddesinde hesap hataları, 118.maddesinde de vergilendirme hataları sayılarak belirlenmiştir.
Olayda, dönem matrahının tespitinin hatalı ve usulsüz olduğu, dolayısıyle alındığı öngörülen kurs ücretlerinin bir bölümünün 1988 yılında, bir bölümünün 1988 yılında elde edildiği, böylece vergilendirme döneminde hata yapıldığı yolundaki yükümlü iddiası, yukarıda sayılan yasa hükümlerinde yer alan vergi hatası kapsamına girmeyip ancak tahakkuk safhasına karşı vergi mahkemesinde açılacak olan bir davada ileri sürülebilecek iddialar olduğundan düzeltme ve şikayet yoluyla yapılan müracaatın reddine ilişkin Maliye Bakanlığı işleminde yasaya aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Maliye Bakanlığı temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …nin Düşüncesi : Yükümlü, inceleme raporuna istinaden yapılan tarhiyatta, dönem matrahının hatalı tespit edildiğini ileri sürerek, dava açma süresini geçirdikten sonra düzeltme ve şikayet yoluyla yaptığı başvurunun Maliye Bakanlığınca reddedilmesi üzerine dava açarak işlemin iptalini istemiştir.
213 sayılı Yasanın 116. maddesinde vergi hatası, 117. maddesinde hesap hatası, 118. maddesinde ise vergilendirme hatalarının tanımı yapılmış olup, dava açma süresi geçirildikten sonra düzeltme ve şikayet yoluna başvurma ancak yasanın öngördüğü anlamda vergi hatası bulunan tarhiyatlar için izlenebilecek bir yoldur.
Olayda, cezalı tarhiyata ilişkin ihbarnameler dava konusu yapılmayarak, tarhiyatın kesinleşmesinden sonra düzeltme ve şikayet yoluna başvurulduğu anlaşılmakta olup, ortada anılan yasanın 116-118. maddeleri kapsamında bir vergi hatası bulunmadığından dava konusu işlemde yasaya aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenle mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Olayda, 1988/Aralık dönemine ilişkin kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarhiyatına karşı süresinde dava açılmayarak düzeltme ve şikayet yoluyla yapılan başvurunun Maliye Bakanlığınca reddedilmesine ilişkin işlemi iptal eden vergi mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
213 sayılı Yasanın 116. maddesinde vergi hatası, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması biçiminde tanımlandıktan sonra 117. maddesinde matrah hatası, vergi miktarında hata ve verginin mükerrer olması hesap hataları olarak nitelinip, 118. maddesinde ise mükellefin şahsında, mükellefiyette, mevzuda, vergilendirme veya muafiyet döneminde yapılan hatalar vergilendirme hataları olarak belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dershane işleten yükümlünün 1988 yılı defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediği, yükümlü hakkında verilen bir ihbar dilekçesindeki bilgi ve belgeler değerlendirilerek 1988 yılında öğrencilerden toplam 42.628.600.- lira hizmet bedeli tahsil edildiği halde, yükümlü beyanının 13.430.471.- lira olduğu, aradaki farkın tutarı olan 26.543.753.- liranın (katma değer vergisi hariç) kayıt ve beyan dışı bırakıldığının tespit edildiği ileri sürülerek 29.11.1991 günlü ve 13 sayılı inceleme raporunun düzenlendiği, bu inceleme raporuna dayanılarak yapılan tarhiyata ait ihbarnameler yükümlüye tebliğ edildiği halde süresinde dava açılmayıp, daha sonra 24.12.1992 tarihinde vergi dairesine başvurularak düzeltme talep edildiği, bu talebin reddedilmesi üzerine 10.2.1993 tarihinde şikayet yoluyla Maliye Bakanlığına başvurulduğu, Maliye Bakanlığınca istemin reddedilmesine ilişkin 20.12.1993 gün ve 164956 sayılı işleminin iptali için dava açıldığı anlaşılmaktadır.
213 sayılı Yasanın 122.-124. maddelerinde yer alan düzeltme ve şikayet yoluna başvurulabilmesi için vergilendirme işlemleri sırasında anılan Yasanın 117. ve 118. maddelerinde tanımı yapılan bir hata yapılmış olması gerekmektedir. Uyuşmazlığın, vergi hatası dışında maddi olayların değerlendirilmesi ve irdelenmesini gerektiren hukuksal bir sorun olarak ortaya çıkması ve yorumu gerektirmesi durumunda düzeltme ve şikayet yoluyla yapılan başvurunun reddi üzerine açılacak davalarda tarhiyatın esasına yönelik iddiaların incelenmesine olanak yoktur.
Düzenlenen vergi inceleme raporunda dönem matrahının hesaplanma şekline yönelik yükümlü iddiaları, ancak, vergi ve ceza ihbarnamelerinin tebliği üzerine vergi mahkemesinde tarhiyata karşı açılacak davada incelenebilecek nitelikte olup, olayda 213 sayılı Yasanın 116., 117. ve 118. maddeleri kapsamında bir vergi hatası, hesap hatası veya vergilendirme hatası bulunmadığından, düzeltme ve şikayet yoluyla yapılan başvurunun reddine ilişkin Maliye Bakanlığı işlemini iptal eden mahkeme kararında yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, …. Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına 16.6.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.