Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2023/184 E. , 2023/486 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2023/184
Karar No : 2023/486
İSTEMDE BULUNAN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği / …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Davacı tarafından, hakkında alınan “çağrı üzerine koruma” kararının kaldırılmasına ilişkin Ordu İli Koruma Komisyonu kararının iptali istemiyle Ordu Valiliği’ne karşı açılan davada; … İdare Mahkemesi Başkanı … , Üyeleri … ve … hakkında yapmış olduğu hâkimin reddi isteminin reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının kaldırılması istenilmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : İstemin incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la eklenen geçici 8. maddesinde, 6545 sayılı Kanun’la idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümlerin 2576 sayılı Kanun’un anılan Kanun’la değişik 3. maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları (20/07/2016) tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanacağı, aynı Kanun’un “İstinaf” başlıklı 45. maddesi, 6. fıkrasında, bölge idare mahkemelerinin 46. maddeye göre temyize açık olmayan kararlarının kesin olduğu, “Temyiz” başlıklı 46. maddesinde, Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin bu maddede sayılan davalar hakkında verdikleri kararlara karşı Danıştay’da temyiz isteminde bulunulabileceği, “Temyiz dilekçesi” başlıklı 48. maddesi, 6. fıkrasında, temyizin kesin bir karar hakkında olması hâlinde kararı veren mercinin temyiz isteminin reddine karar vereceği, aynı maddenin 7. fıkrasında ise temyizin kesin bir karar hakkında olması hâlinde 6. fıkrada sözü edilen kararın Danıştay’ın ilgili dairesince kesin olarak verileceği kurala bağlanmış;
Anılan Kanun’un “Mahkemelerde çekinme ve ret” başlıklı 57. maddesinde, “1. Tek hakimle görülen davalarda hakimin reddi istemi, reddedilen hakimin katılmadığı idare veya vergi mahkemesince incelenir.
2. İtiraz üzerine veya doğrudan davaya bakmakta olan bölge idare mahkemesi ile idare ve vergi mahkemesi başkan ve üyelerinin reddi istemi, reddedilen başkan ve üyenin katılmadığı bölge idare, idare ve vergi mahkemesince incelenir.
3. İdare ve vergi mahkemelerinde reddedilen başkan ve üye birden çok ise istem bölge idare mahkemesince incelenir. Bölge idare mahkemelerinde reddedilen başkan veya üye birden çok ise istem Danıştayca incelenir.
4. Danıştayca ve bu mahkemelerce ret istemleri yerinde görülürse işin esası hakkında da karar verilir.
5. Davaya bakmaktan çekinme halinde diğer bir hakimin görevlendirilmesi ile mahkemenin noksan üyesinin tamamlanması veya görevli mahkemenin belirlenmesinde yukarıdaki hükümler uygulanır.” hükümlerine yer verilmiştir.
2577 sayılı Kanu’nun 31. maddesinde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na atıf yapılan konular arasında hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti ve reddi konusu da yer almaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Ret talebine ilişkin kararların temyizi” başlıklı 44. maddesinde, “(1) Esas hüküm bakımından temyiz yolu kapalı bulunan dava ve işlerde, bölge adliye mahkemesi başkan ve üyelerinin reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararları kesindir.
(2) Esas hüküm bakımından temyiz yolu açık bulunan dava ve işlerde ise ret talebi hakkındaki karar, tefhim veya tebliği tarihinden itibaren bir hafta içinde temyiz edilebilir. Bu hâlde 347 nci madde hükmü uygulanmaz. Yargıtayın bu husustaki kararı kesindir.
(3) Bölge adliye mahkemesi hâkiminin reddine ilişkin talebin reddi konusundaki kararın temyizi üzerine Yargıtayca bozulması veya ret talebinin kabulüne ilişkin kararın Yargıtayca onanması hâlinde, ret sebebinin doğduğu tarihten itibaren reddedilen hâkimce yapılmış olan ve ret talebinde bulunan tarafça itiraz edilen esasa ilişkin işlemler, davaya daha sonra bakacak olan bölge adliye mahkemesi tarafından iptal olunur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından, hakkında alınan “çağrı üzerine koruma” kararının kaldırılmasına ilişkin Ordu İli Koruma Komisyonu kararının iptali istemiyle açılan dava, 2577 sayılı Kanun’un 46. maddesinde sayılan davalar arasında yer almadığından kararın temyizen incelenmesine hukuki olanak bulunmamaktadır.
Bu kapsamda yapılan değerlendirmede; … İdare Mahkemesi Başkanı … , Üyeleri … ve … hakkında hakimin reddi isteminde bulunulması üzerine idare ve vergi mahkemelerinde reddedilen başkan ve üyenin birden çok olması halinde söz konusu talebin bölge idare mahkemesince inceleneceğine yönelik 2577 sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen 57. maddesi, 3. fıkrası uyarınca talebin … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince incelenip kesin olarak karara bağlandığı, davacı tarafından ise bu kararın kaldırılmasının istenildiği anlaşılmakla birlikte; 6100 sayılı Kanun’un 44. maddesi, 1. fıkrası uyarınca esas hüküm bakımından temyiz yolu kapalı bulunan dava ve işlerde ret talebi konusunda verilen kararların da kesin olduğu görülmektedir.
Öte yandan, yukarıda yer verilen 2577 sayılı Kanun’un 57. maddesi hükmü bir bütün olarak değerlendirildiğinde, istemin Danıştay tarafından incelenebilmesi için reddedilen başkan yanında reddedilen bölge idare mahkemesi üye sayısının birden fazla olması gerektiği, olayda Bölge İdare Mahkemesi başkan ve üyelerine yönelik bir çekinme veya ret talebinin olmadığı, idare mahkemesi üyelerine yönelik reddi hakim taleplerine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararlarına Danıştay nezdinde itiraz edilebileceğine ilişkin bir düzenlemenin de bulunmadığı anlaşılmakta olup, bu itibarla davacının isteminin Dairemizce incelenmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır
Açıklanan nedenle, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılması isteminin İNCELENMEKSİZİN REDDİNE, 09/02/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.