Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2023/1086 E.  ,  2023/2190 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2023/1086
Karar No : 2023/2190

MERCİ TAYİNİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR

… tarafından, 26/07/2016 – 08/03/2021 tarihleri arasında davalı … Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumlarında tutuklu ve hükümlü olarak bulunmakta iken ortaya çıktığı ifade edilen ulusal ve uluslararası hukuka aykırı bazı durumlar nedeniyle oluştuğu ileri sürülen manevi zararının tazmini için 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 13. maddesi uyarınca yapılan başvurunun Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile reddedilmesi üzerine hukuka aykırı durumlar nedeniyle oluştuğu belirtilen manevi zararına karşılık olarak 500.000,00 TL tazminatın idareye başvuru yapılan 03/03/2022 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle Adalet Bakanlığına karşı açılan davada; … İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Kanun’un 15. maddesinin 5. fıkrası uyarınca davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile kaldırılarak dosyanın Mahkemesine iadesi üzerine Antalya 5. İdare Mahkemesinin 15/02/2023 tarih ve E:2023/238, K:2023/171 sayılı kararıyla merci tayini için 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 44. maddesi uyarınca Danıştay’a gönderilen dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:
Dosyanın incelenmesnden; davacının 26/07/2016 – 08/03/2021 tarihleri arasında Sincan T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda, Çorum L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda, nakil sırasında İzmir Menemen T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ve Antalya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu ve hükümlü olarak bulunduğu ve davacı tarafından 03/03/2022 tarihinde Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumlarında tutuklu ve hükümlü olarak bulundurulmakta iken ortaya çıktığı ileri sürülen ulusal ve uluslararası hukuka aykırı işlem ve eylemler nedeniyle manevi zarara uğradığından bahisle 200.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesi istemiyle davalı idareye başvurulduğu, Adalat Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemiyle talebin reddedilmesi üzerine 500.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihi olan 03/03/2022 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı, Bölge İdare Mahkemesince verilen karar üzerine Antalya 5. İdare Mahkemesince, “İdarenin hizmet kusuru nedeniyle uğradığını ileri sürdüğü manevi zararın tanzimine karar verilmesi istemiyle açılan bu dava da, davacının iddiasının) (kendisine karşı Sincan T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda başlayan idarenin hizmet kusurunun, Çorum L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda, İzmir Menemen T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ve son olarak da Antalya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda devam ederek zarara uğradığı yönünde olduğu, zarara neden olduğu ileri sürülen idari eylemlerin birden fazla yargı yerinin) (farklı idare mahkemesinin) yetki çevresinde kaldığı görüldüğünden, Mahkememizce, mahkemenin yargı çevresi yönünden oluşan tereddütün giderilmesi için dosyanın 2577 sayılı Kanunun 44. maddesi uyarınca, merci tayini için Danıştay’a gönderilmesi gerektiği” gerekçesiyle dosyanın Danıştay’a gönderildiği anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, dava dilekçeleri üzerine yapılan ilk inceleme sonunda, idari yargının görevli olduğu konularda, görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek, dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verileceği; 36. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde de, idari sözleşmelerden doğanlar dışında kalan tam yargı davalarında, zarar bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer idare mahkemesinin yetkili olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun’un “Görevsizlik ve yetkisizlik hallerinde yapılacak işlem” başlıklı 43. maddesinde ise “1. İdare ve vergi mahkemeleri, idari yargının görev alanına giren bir davada görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle davanın reddine karar verirlerse dosyayı Danıştaya veya görevli ve yetkili idare veya vergi mahkemesine gönderirler.
a) Görevsizlik sebebiyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayı görevi içinde görmezse dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir.
b) Görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle dosyanın gönderildiği mahkeme kendisini görevsiz veya yetkisiz gördüğü takdirde, söz konusu mahkeme ile ilk görevsizlik veya yetkisizlik kararını veren mahkeme aynı bölge idare mahkemesinin yargı çevresinde ise, uyuşmazlık bölge idare mahkemesince, aksi halde Danıştayca çözümlenir.
2. Görev ve yetki uyuşmazlıklarında Danıştay ve bölge idare mahkemesince verilen kararlar ilgili mahkemelere bildirilir ve bu husus taraflara tebliğ olunur.
3. Danıştay ve bölge idare mahkemesince görev ve yetki uyuşmazlıkları ile ilgili olarak verilen kararlar kesindir.
4. Bu madde hükümleri gereğince verilen kararlar ile görevli ve yetkili kılınan mahkemeye yeniden dava açılması halinde harç alınmaz.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, yine aynı Kanun’un “Merci Tayini” başlıklı 44. maddesinde;
“1. Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına fiili veya hukuki bir engel çıktığı veya iki mahkemenin yargı çevresi sınırlarında tereddüt edildiği veya iki mahkemenin de aynı davaya bakmaya yetkili olduklarına karar verdikleri hallerde dava dosyaları, tarafların veya mahkemelerin istemi üzerine merci tayini için:
(a) Uyuşmazlığın aynı yargı çevresindeki mahkeme veya mahkemeler arasında çıkması halinde, o yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine,
(b) Sair hallerde Danıştaya gönderilir.
2. Danıştay ve bölge idare mahkemesi görevli ve yetkili mahkemeyi kararlaştırır.
3. Danıştay ve bölge idare mahkemesinin bu konuda vereceği kararların kesindir.” hükmüne yer verilmiştir.
Antalya 5. İdare Mahkemesince, zarara neden olduğu ileri sürülen idari eylemlerin birden fazla yargı yerinin yetki çevresinde kaldığından bahisle, yargı çevresi yönünden oluşan tereddütün giderilmesi için dosya, 2577 sayılı Kanunun 44. maddesi uyarınca merci tayini amacıyla Danıştay’a gönderilmişse de; incelenen dosyada, yetkili mahkemenin davaya bakmasının önünde fiili veya hukuki bir engel bulunmadığı gibi yukarıda alıntısı yapılan mevzuat hükmü gereği dava dosyasının yetkili Antalya İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerektiğinden söz konusu istemin 2577 sayılı Kanun’un 44. maddesi kapsamında incelenmesi mümkün görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; istemin reddine, dosyanın yetkili Antalya 5. İdare Mahkemesine gönderilmesine, 26/04/2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.