Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2022/5945 E.  ,  2023/129 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2022/5945
Karar No : 2023/129

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

DAVANIN KONUSU : Samsun ili, Tekkeköy ilçesi, … (…) mahallesi, … ada, .. parsel sayılı kâgir bina ve arsa vasıflı taşınmazın maliki olan davacı şirket tarafından, davalı idarenin denetim ve sorumluluğunda bulunan “Samsun-Çarşamba Devlet Yolu Petrol Ofisi Farklı Seviyeli Kavşak Köprüsü, Örnek Sanayi Farklı Seviyeli Kavşak Köprüsü, Kirazlık Köprüsü, Toplayıcı Yolları, Tekkeköy Farklı Seviyeli Kavşak Köprüsü ve Bağlantı Yolları Yapım İşi” kapsamında farklı seviyeli köprülü kavşak inşa edilmesi sebebiyle taşınmazda bulunan 16/18 arsa paylı 1 nolu bağımsız bölüm ile 2/18 arsa paylı 2 nolu bağımsız bölüme ilişkin meydana geldiği ileri sürülen taşınmazın aynındaki değer kaybına karşılık şimdilik 330.000,00 TL, ticari kazanç kaybına karşılık 20.000,00 TL olmak üzere toplam 350.000,00 TL maddi tazminatın davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

YARGILAMA SÜRECİ :
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı tarafından talep edilen değer kaybı ve ticari kazanç kaybı karşılığı tazminata konu zararın, idarenin farklı seviyeli kavşak köprüsü yapımı eyleminden kaynaklandığı, proje kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerin 13/07/2017 tarihinde tamamlandığı ve bu tarih itibarıyla yolun trafiğe açıldığı, bu durumda, davacıya ait taşınmazlara çok yakın bir konumda bulunan, uzun süre yapım aşaması süren ve 13/07/2017 tarihinde trafiğe açılan farklı seviyeli köprülü kavşaktan ve anılan katlı yolun taşınmazlarını değer kaybına uğrattığından haberdar olmadıklarını ileri sürmelerinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu kanısına varıldığından, davacının eylemin idariliğini en geç yolun hizmete açıldığı 13/07/2017 tarihinde öğrendiğinin kabulü gerekmekte olup, davacıların zararı öğrendiği bu tarihten itibaren 1 yıl içerisinde idareye başvurması ve zarar tazmin talebinin reddedilmesi hâlinde işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde veya talebin 60 gün (ilgili tarihlerde yürürlükte olan mevzuat hükmü uyarınca) içinde cevap verilmeyerek reddi hâlinde takip eden 60 gün içinde dava açması gerekirken, bu süreler geçirildikten sonra 19/02/2021 tarihli dilekçe uyarınca yapılan başvurunun reddedilmesi üzerine açılan işbu davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, farklı seviyeli kavşak işinin 2017 yılında tamamlandığına dair bir tutanak veya tespitin sunulmadığı, 19/08/2020 tarihinde kesin kabul yapıldığı, bu durumda zamanaşımı süresinin dolmadığı, İdarenin delillendirilmemiş beyanına tek başına itibar edilemeyeceği, dava konusu eyleme ilişkin ihale sürecine yönelik idari işlemlerin yazılı yapılması zorunlu işlemlerden olduğu, Karayollarından doğan zarar tazminlerinde zamanaşımı süresinin olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
İdari işlemler; idari makam ve mercilerin idari faaliyetleriyle ilgili alanda, idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran, kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikteki tasarruflarıdır. Temelinde bir idari karar veya işlem olmayan, fizik alanında görülen iş, hareket, ameliye ve çalışmalar ile idarenin hareketsiz kalması ise, idari eylem olarak adlandırılmaktadır. İdari işlemler, hukuk aleminde değişiklik yapan, yenilik doğuran irade açıklamalarını yansıtmakta iken; idari eylemler, esas olarak maddi alemde değişiklik ve yenilik meydana getirmekte, sadece ilgililerin hak ve yetkilerini kullanmaları koşuluyla hukuki etki ve sonuç doğurabilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 12. maddesinde; “İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11. madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.” hükümleri yer almış; anılan Yasanın 13. maddesinde ise; “İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyası ve aynı konuya yönelik açılan diğer dosyanın birlikte incelenmesinden; “Samsun-Çarşamba Devlet Yolu Petrol Ofisi Farklı Seviyeli Kavşak Köprüsü, Örnek Sanayi Farklı Seviyeli Kavşak Köprüsü, Kirazlık Köprüsü, Toplayıcı Yolları, Tekkeköy Farklı Seviyeli Kavşak Köprüsü ve Bağlantı Yolları Yapım İşi” kapsamında farklı seviyeli köprülü kavşak inşasının 13/07/2017 tarihinde trafiğe açıldığı, davacı şirket tarafından farklı seviyeli kavşak yapılması nedeniyle taşınmazında meydana geldiği ileri sürülen değer kaybı ve ticari kazanç kaybının ödenmesi istemiyle 19/02/2021 tarihinde davalı idareye başvurulduğu, idare tarafından 26/02/2021 tarihli cevapla reddedilmesi üzerine 23/03/2021 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından uğranıldığı ileri sürülen zarar, eylemden değil;farklı seviyeli köprülü kavşak yapılmasına ilişkin işlemden ve bu işlemin icrasından kaynaklanmaktadır. Bu itibarla, davacı şirket tarafından, 2577 sayılı Kanun’un 12. maddesi uyarınca, köprülü kavşak yapılmasına ilişkin işlemin icrasından, yani uyuşmazlıkta köprülü kavşak yapımının trafiğe açıldığı 13/07/2017 tarihinden itibaren altmış gün içinde doğrudan veya 11. madde uyarınca idareye yapılacak başvurunun reddi üzerine dava açılması gerekirken; bu süreler geçirildikten sonra dava açma süresini canlandırıcı mahiyette olmayan 19/02/2021 tarihli başvurunun reddi üzerine 23/03/2021 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmaktadır.
Bu durumda, davanın süre yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddedilmesi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin REDDİNE,
2. Davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz yargılama giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin iadesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 17/01/2023 tarihinde esas yönünden oy birliği gerekçe yönünden oy çokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı gerekçesiyle usul ve yasaya uygun olup, onanması gerektiği oyuyla kararın gerekçeli onanması yönündeki Daire kararına katılmıyorum.