Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2021/7078 E.  ,  2023/153 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/7078
Karar No : 2023/153

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR): … ve …’ye velayeten
Kendisine asaleten …
VEKİLLERİ : Av. …

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Müdürlüğü / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca aleyhine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, Mardin ili, … İlçe Emniyet Müdürlüğü emrinde komiser yardımcısı olarak görev yapan yakınları …’nin 16/09/2015 tarihinde terör örgütü üyelerince düzenlenen silahlı saldırı neticesinde şehit olmasında idarenin kusursuz sorumluluğu bulunduğu ileri sürülerek … için 1.000,00 TL (miktar artırım dilekçesiyle 164.456,61 TL) maddi, 80.000,00 TL manevi, … için 1.000,00 TL (miktar artırım dilekçesiyle 36.895,03 TL) maddi, 80.000,00 TL manevi, … için 1.000,00 TL (miktar artırım dilekçesiyle 60.455,26 TL) maddi, 80.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacılara 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu uyarınca vazife malullüğü aylığı bağlandığı, 3713 sayılı Kanunun 21. maddesine riayet edilmek suretiyle davacıların ilgilinin görevi başında bulunan emsalleri ile aynı oranda maaş aldıkları, aynı Kanun uyarınca emekli ikramiyesi ödendiği, yine olay nedeniyle 5434 sayılı Kanunun Ek 79. maddesi uyarınca kendilerine ek ödemede (tütün ikramiyesi) bulunulduğu, öte yandan 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereğince nakdi tazminat ödendiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacıların dava konusu olay nedeniyle destekten yoksun kalma zararlarının bulunmadığı gerekçesiyle davacıların maddi tazminat istemlerinin reddine, davacıların murisi …’nin görevin ifası sırasında gerçekleşen terör saldırısı sonucu şehit düşmesi, müteveffaya atfı kabil bir kusurun bulunmaması, müteveffa ile davacılar arasındaki yakınlık dereceleri dikkate alınarak; davacıların duyduğu elem ve ızdırabın bir nebze dindirilmesi amacıyla davacıların manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü gerektiği gerekçesiyle, davacıların manevi tazminat isteminin kısmen kabulü ile davacılar için ayrı ayrı 50.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihi olan 09/08/2016 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacılara ödenmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat ve faiz isteminin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:Davacılar tarafından; Mahkemece dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda destekten yoksun kalma zararlarının belirlendiği, Mahkemece bilirkişi raporundaki tutarlar gözetilerek hüküm kurulması gerekirken maddi tazminat istemlerinin reddine ilişkin verilen kararın hukuka aykırı olduğu, yaşanan olay karşısında hükmedilen manevi tazminat tutarının yetersiz kaldığı ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereğince davacılara yapılan nakdi tazminat ödemesinin maddi ve manevi zararlarının karşılığı olduğu, davacılar lehine manevi tazminata hükmedilemeyeceği, Mahkemece hükmedilen manevi tazminat tutarının yüksek olduğu, faiz başlangıç tarihinin idareye başvuru tarihi olarak belirlenmesinin de hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI: Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ: …
DÜŞÜNCESİ :Mahkeme kararının maddi tazminata ilişkin kısmının onanması, manevi tazminata ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten, dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosyanın tekemmül ettiği görülmekle davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdare, kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A- Bölge İdare Mahkemesi Kararının, Davanın Maddi Tazminat İsteminin Reddine İlişkin Kısımının İncelenmesi:
Bölge İdare Mahkemesinin İdare ve Vergi Dairelerince verilen nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın davanın maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmı, usul ve hukuka uygun olup, davacılar tarafından ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemektedir.

B-Bölge İdare Mahkemesi Kararının, Davacıların Manevi Tazminat İstemlerinin Kısmen Kabulüne, Kısmen Reddine İlişkin Kısmının İncelenmesi:

Manevi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi gerekmekte ise de, tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı bir miktarda olması gerekmektedir.
Temyiz konusu Mahkeme kararında, dava konusu olay nedeniyle davacılar için ayrı ayrı 80.000,00 TL olmak üzere toplam 240.000,00 TL manevi tazminat isteminin her bir davacı için ayrı ayrı 50.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL’lik kısmı kabul edilmiş ise de; manevi tazminat, ilgililerin duyduğu elem ve üzüntünün kısmen giderilmesini sağlayan manevi bir tatmin aracı olduğu gözetildiğinde, dava konusu olay nedeniyle davacılardan …’nin genç yaşta iki küçük çocukla dul kalması, … ve …’nin küçük yaşta babasız kalmaları göz önünde bulundurulduğunda davacıların manevi varlığında meydana gelen zararın giderilebilmesi için manevi tazminat isteminin tamamının kabulüne hükmolunması gerekirken; Mahkemece her bir davacı için ayrı ayrı 50.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesinde hukuki isabet bulunmamakta olup bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun Bölge İdare Mahkemesince reddi yerinde görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1) Davacıların temyiz istemlerinin kısmen KABULÜNE; kısmen REDDİNE,
2) Davalı idarenin temyiz isteminin REDDİNE,
3)Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; maddi tazminat istemlerinin reddine ilişkin kısma karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki kısmın ONANMASINA, manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin kısma karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair kısmının BOZULMASINA,
4)Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine 17/01/2023 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.