Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2020/6824 E. , 2023/94 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/6824
Karar No : 2023/94
DAVACI : … Odası
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN_ÖZETİ : 05/06/2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğin, 14/10/2020 tarihli ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişik geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “5/6/2018 tarihi itibarıyla” ibaresinin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, lise mezunu olmayan tacirlerden 18 ay içinde lise mezunu olmalarının beklenemeyeceği, Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte gelir veya kurumlar vergisine tabi çalışmayan veya meslek odasına kayıtlı olmayan esnaf ve sanatkarların mağduriyet yaşayacağı, lise mezunu olmayan esnaf ve sanatkarların mesleki yeterlilik belgesi alabildiği, vergi kaydı oluşturabildiği, ticaret ve esnaf odalarına kayıt olabildiği, ancak dava konusu düzenleme ile taşınmaz ticareti için yetki belgesi alamadığı, düzenlemenin çalışma hürriyetine aykırı olduğu, Kanunda yer almayan bir sınırlamaya Yönetmelikte yer verilemeyeceği, hukuki belirlilik ilkesine aykırılık oluştuğu, makul bir süre öngörülmeyerek ölçülülük ilkesine de aykırılık oluşturulduğu, tüzel kişi işletmelerin sahibinde eğitim şartı aranmamasının eşitsizlik oluşturduğu ileri sürülmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idarece, usul yönünden, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı ve davanın süresinde açılmadığı, esas yönünden ise 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca “İlgili Kanun kapsamında, esnaf ve sanatkâr işletmelerinin ticari faaliyetlerini ilgilendiren hususlarda ilgili Genel Müdürlükle işbirliği içinde hareket etmek suretiyle perakende ticarete yönelik düzenlemeler yapmak, perakende ticarete ilişkin mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek, perakende sektörünün sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesine yönelik çalışmalar yapmak ve gerekli tedbirleri almak” görevinin Bakanlıklarına ait olduğu, düzenlemelerin başta tüketicinin korunması olmak üzere, bu işle iştigal eden kişilerin meslek onurunun korunması amacıyla yapıldığı, ülkemizde 2012 yılından beri zorunlu eğitimin 12 yıl olduğu, geçmişe dönük olarak alınan belgelerin geçerliliğinin korunduğu, yapılan dzüenlemenin milli eğitim politikasına uygun olduğu, Yönetmeliğin 2018 yılında yayımlanan ilk halinde yer alan gelir veya kurumlar vergisi kaydı ve meslek odası kaydı bulunması şartında yer alan “ve” ibaresinin “veya” yapılmak suretiyle hafifletilmesine rağmen davacı tarafından neden itiraz edildiğinin anlaşılmadığı, eşitlik ilkesine aykırı bir durumun olmadığı savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 14/10/2020 tarih ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 22. maddesi ile değiştirilen ana Yönetmeliğin geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “05/06/2018 tarihi itibariyle” ibaresinin davacı tarafından, lise mezunu olmayan tacirlerden 18 ay içinde lise mezunu olmalarının beklenemeyeceği, Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte gelir veya kurumlar vergisine tabi çalışmayan veya meslek odasına kayıtlı olmayan esnaf ve sanatkarların mağduriyet yaşayacağı, lise mezunu olmayan esnaf ve sanatkarların mesleki yeterlilik belgesi alabildiği, vergi kaydı oluşturabildiği, ticaret ve esnaf odalarına kayıt olabildiği ancak dava konusu düzenleme ile taşınmaz ticareti için yetki belgesi alamadığı, düzenlemenin çalışma hürriyetine aykırı olduğu, Kanunda yer almayan bir sınırlamaya Yönetmelikte yer verilemeyeceği, hukuki belirlilik ilkesine aykırılık oluştuğu, makul bir süre öngörülmeyerek ölçülülük ilkesine de aykırılık oluşturulduğu, tüzel kişi işletmelerin sahibinde eğitim şartı aranmamasının eşitsizlik oluşturduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
16.04.2021 tarih ve 31456 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle “Aynı Yönetmeliğin geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “5/6/2018” ibaresi “14/10/2020” şeklinde……” değiştirildiğinden konusu kalmayan davanın esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hâllerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gün olduğu; “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 8. maddesinde, “Süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar. Tatil günleri sürelere dahildir. Şu kadarki, sürenin son günü tatil gününe rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar. Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.” kuralına yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, 14/10/2020 tarihli ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin dava konusu ibaresine karşı 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasında öngörülen altmış günlük dava açma süresinin sona erdiği 13/12/2020 tarihi pazar gününe denk geldiğinden, 2577 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca dava açma süresinin 14/12/2020 gününe uzayacağı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, 14/12/2020 tarihinde … İdari Yargı Evrak Bürosu kaydına giren dilekçe ile açıldığı görülen davada süre aşımı bulunmadığı sonucuna varılarak, davalı idarenin bu yöndeki itirazı yerinde görülmemiştir.
Öte yandan, 05/06/2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğin, 14/10/2020 tarihli ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişik geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “5/6/2018 tarihi itibarıyla” ibaresi; gerçek ve tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların taşınmaz ticareti faaliyetleri yönünden hukuki durumlarında değişikliğe ve hak kaybına yol açabilecek, bu haliyle de idari davaya konu olabilecek icrai, kesin ve yürütülebilir bir işlem olduğundan, davalı idarenin dava konusu düzenlemenin kesin ve icrai niteliğinin bulunmadığı yönündeki usul itirazı yerinde görülmemiştir.
ESAS YÖNÜNDEN:
Dava, 05/06/2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğin, 14/10/2020 tarihli ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişik geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “5/6/2018 tarihi itibarıyla” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu ibare, 16/04/2021 tarihli ve 31456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle, “14/10/2020” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu durumda; dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılmış olması karşısında, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine hukuki olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Davalı idare tarafından davanın açılmasına sebebiyet verilmiş olması nedeniyle aşağıda dökümü yapılan toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 16/01/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.