Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2020/4572 E.  ,  2020/3599 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/4572
Karar No : 2020/3599

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR): 1- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
2- …İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- Kendisine asaleten çocukları … ve …
…’a velayeten …
2- …
3- …
4- …
5- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Hakkari ili, Merkez, … Mahallesinde bulunan ve inşaatı devam eden hükümet konağının çatısından düşen kar ve buz kütlesinin davacılardan …’un eşi, diğerlerinin babası olan …’un ölümüne sebebiyet vermesi olayında davalı idarelerin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle eş … için 400 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 174.662,31 TL), 20.000 TL manevi tazminat, çocukları … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 59.056,97 TL), 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 7.867,95 TL), 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 15.088,83 TL), 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat, 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 7.867,95 TL), 15.000 TL manevi tazminat ve … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 17.896,95 TL), 15.000 TL manevi tazminat ile … Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan delil tespit davasında yapılan yargılama giderine ilişkin olarak 589,50 TL olmak üzere toplamda 283.130,46 TL maddi (ıslah sonucu arttırılan maddi tazminat tutarına delil tespiti davasında yapılan yargılama gideri eklenmek suretiyle), 110.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu olaya ait bilgi ve belgeler ile davalı idarelerin savunmaları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, inşaatı devam eden hükümet konağının çatısından düşen kar ve buz kütleleri nedeniyle davacıların yakının ölümüyle sonuçlanan olayda, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … Değişik İş sayılı dosyasına sunulan bilirkişi raporunda hükümet konağı binasına ait çatı projesinde çatı eğimi, yönü ve kotunun projeye uygun yapıldığı belirtilse de binanın dış cephelerine akan çatının önüne kar bariyerlerinin konulması gerektiği tespit edildiğinden ve davalı idarelerin gerekli tedbirleri aldığı, idarenin kusurlu olmadığını ortaya koyan bilgi ve belgeler dosyaya sunulamadığından davacıların yakını …’un ölümü ile sonuçlanan olayda davalı idarelerin hizmet kusuru nedeniyle sorumlu olduğu, davacıların destekten yoksun kalma zararlarının belirlenebilmesi için dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, hazırlanan bilirkişi raporunda, eş … için 174.662,31 TL, … için 7.867,95 TL, … için 15.088,83 TL, … için 7.867,95 TL, … için 17.896,95 TL ve … için 59.056,97 TL destekten yoksun kalma tazminatının hesaplandığı, … içinse olay tarihinde 21 yaşında olduğu için yaşı dolayısıyla destekten yoksun kalmadığı yönündeki tespite bilirkişi raporunda yer verildiği, bilirkişi raporunun taraflara tebliğ edildiği, bilirkişi raporuna yapılan itirazın yerinde görülmediği, davacılar tarafından davanın ıslah edildiği, davacıların destekten yoksun kalma konusundaki maddi zararları kapsamında; …’un hayatını kaybetmesi sebebiyle, eş … için 174.662,31 TL, çocukları … için 7.867,95 TL, … için 15.088,83 TL, … için 7.867,95 TL, … için 17.896,95 TL ve … için 59.056,97 TL destekten yoksun kalma tazminatın hesaplandığı, bu nedenle tazminata esas alınacak miktar olarak toplam 282.440,94 TL’nin yasal faizi ile birlikte davacılara ödenmesi gerektiği, … için istenen 100 TL maddi tazminatın ve faiz isteminin reddi gerektiği sonucuna varıldığı, davacıların manevi tazminat istemine gelince; meydana gelen olayın niteliği, davacılar üzerinde bıraktığı etki, idarenin olay kapsamındaki sorumluluğu bir arada değerlendirildiğinde, zenginleşmeye sebep olmayacak ve olayın tekrarını özendirmeyecek nitelikte olmak üzere, takdiren davacı eş … için 10.000 TL, çocukları … için 5.000 TL, … için 5.000 TL, … için 5.000 TL, … için 5.000 TL, … için 5.000 TL ve … için 5.000 TL olmak üzere toplam 40.000 TL manevi tazminatın davalı idareler tarafından davacılara ödenmesi gerektiği, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … İş sayılı dosyası nezdinde yaptırılan delil tespiti aşamasında yapılan yargılama giderine ilişkin olarak istenilen 589,50 TL yönünden; yaptırılan delil tespiti aşamasında yapılan yargılama giderinin iş bu davada talep edilen maddi tazminat kalemleri arasına dahil edilerek davalılara ödemesi gerektiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; İdare Mahkemesi kararının maddi tazminatın esasına ilişkin kısmının kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından kararın bu kısmı yönünden, istinaf başvurularının reddi, kararın 14/08/2017 tarihli miktar artırım dilekçesi ile artırılan tazminat miktarına yürütülecek faize ilişkin bölümüne gelince; davacılar tarafından, 14/08/2017 de kayda giren dilekçe ile maddi tazminat miktarı 281.540,94 TL artırılmış olup, artırılan tazminat miktarı bakımından, bu tarihten itibaren faiz yürütülmesi gerekirken, bu kısım yönünden de idareye başvuru tarihinden itibaren faiz yürütülmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, kararın, manevi tazminata yönelik davacıların istinaf istemine gelince; Hakkari ili, Merkez … Mahallesinde bulunan ve inşaatı devam eden hükümet konağının çatısından kar ve buz kütlesinin düşmesi sonucu …un vefat etmesinden bahisle uğranılan zararlara karşılık olarak eş ve çocuklarının duymuş oldukları acı ve üzüntünün karşılığı olarak eş… için 20.000 TL, çocukların her biri için ayrı ayrı 15.000,00 TL olmak üzere toplam 110.000,00 TL manevi tazminatın idareler tarafından davacılara ödenmesi gerektiği gerekçeleriyle tarafların maddi tazminatın esasına yönelik istinaf istemlerinin reddine, kararın miktar artırım dilekçesiyle arttırılan maddi tazminat miktarına (281.540,94 TL) idareye başvuru tarihinden itibaren faiz işletilmesine ilişkin kısmı yönünden davalı idarelerin istinaf başvurusunun kabulüne, kararın anılan kısmının kaldırılmasına, kabul edilen 281.540,96 TL maddi tazminat için miktar arttırım dilekçesinin kayda girdiği 14/08/2017 tarihten itibaren faiz işletilmesine, anılan kararın manevi tazminata yönelik davacıların istinaf başvurusunun kabulüne, kararın bu kısmının kaldırılmasına, 110.000,00 TL manevi tazminat isteminin tamamının kabulüne, kabul edilen 110.000,00 TL’nin davalı idareler tarafından idarelere başvuru tarihi olan 17/04/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine, anılan Kanun’un 46. maddesi uyarınca Danıştay ilgili Dairesine temyiz yolu açık olmak üzere karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davalı idareler tarafından, olayda idarelerine atfedilebilecek bir kusur olmadığı, bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek mahiyette olmadığı ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Dava, Hakkari ili, Merkez, … Mahallesinde bulunan ve inşaatı devam eden hükümet konağının çatısından düşen kar ve buz kütlesinin davacılardan …’un eşi, diğerlerinin babası olan …’un ölümüne sebebiyet vermesi olayında davalı idarelerin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle eş … için 400 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 174.662,31 TL), 20.000 TL manevi tazminat, çocukları … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 59.056,97 TL), 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 7.867,95 TL), 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 15.088,83 TL), 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat, 15.000 TL manevi tazminat, … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 7.867,95 TL), 15.000 TL manevi tazminat ve … için 100 TL maddi tazminat (ıslahla arttırılarak 17.896,95 TL), 15.000 TL manevi tazminat ile …Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan delil tespit davasında yapılan yargılama giderine ilişkin olarak 589,50 TL olmak üzere toplamda 283.130,46 TL maddi (ıslah sonucu arttırılan maddi tazminat tutarına delil tespiti davasında yapılan yargılama gideri eklenmek suretiyle), 110.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, maddenin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
Genel anlamı ile tam yargı davaları, idarenin faaliyetlerinden ötürü, hakları zarara uğrayanlar tarafından idare aleyhine açılan davalarıdır. Bu tür davalarda mahkeme, hem olayın maddi yönünü, yani zararı doğuran işlem veya eylemleri, hem de bundan çıkabilecek hukuki sonuçları tespit edecektir.
Tam yargı davalarında, öncelikle zarara yol açtığı öne sürülen idari işlem veya eylemin hukuka uygunluğunun denetimi yapılacağından, olayın oluşumu ve zararın niteliği irdelenip, idarenin hizmet kusuru olup olmadığının araştırılması, hizmet kusuru yoksa kusursuz sorumluluk ilkelerinin uygulanıp uygulanmayacağının incelenmesi, tazminata hükmedilirken de her halde sorumluluk sebebinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır. Bu bağlamda hizmet kusuru, özel hukuktaki anlamından uzaklaşarak nesnelleşen, anonim bir niteliğe sahip, bağımsız karakteri olan bir kusurdur. Hizmet kusurundan dolayı sorumluluk, idarenin sorumluluğunun doğrudan ve asli nedenini oluşturmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Hakkari İli, Merkez …Mahallesinde hükümet konağı inşaatının bulunduğu, davacılardan …’un eşi, diğerlerinin babası olan …’un inşaata yakın mesafede bulunan kendisine ait büfe tarzı işyerinin olduğu, hükümet konağının çatısındaki kar ve buz kütlelerinin …’un üzerine düşmesi üzerine kişinin ağır yaralanması nedeniyle derhal hastaneye kaldırıldığı ve burada vefat ettiği, bu ölüm nedeniyle davalı idarelerin hizmet kusuru bulunduğu iddiasıyla bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bakılan davada, dava konusu olaya ait dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile UYAP üzerinden Hakkari … Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasında yer alan belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; inşaatı devam eden hükümet konağının çatısından düşen kar ve buz kütleleri nedeniyle davacıların yakının ölümüyle sonuçlanan olayda, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … Değişik İş sayılı dosyasına sunulan … tarihli bilirkişi raporunda hükümet konağı binasına ait çatı projesinde çatı eğimi, yönü ve kotunun projeye uygun yapıldığının ancak projenin yörenin şartlarına uygun yapılmadığının, binanın dış cephelerine akan çatının önüne kar bariyerlerinin konulması gerektiğinin belirtildiği, … Sulh Ceza Hakimliği’nin … soruşturma dosyasına sunulan … tarihli bilirkişi raporunda çatı tasarımının bölge iklim şartlarına uygun olmadığından dolayı proje müellifi ve onay veren kuruluşun, gerekli güvenlik önlemlerinin alınması ve iş güvenliğinin sağlanması yüklenici firmanın sorumluluğunda olduğundan yüklenici firmanın, inşaat çevresindeki büfelerin kaldırılmaması nedeniyle belediyenin kusurlu olduğunun belirtildiği, …. Asliye Ceza Mahkemesi’nce E:… sayılı dosyada talimat yoluyla yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen … tarihli bilirkişi raporunda ise; yüklenici firma yetkililerinin, … Belediyesi yetkililerinin, … Valiliği ve İl Özel İdaresi yetkililerinin ve olayda hayatını kaybeden …’un asli kusurlu oldukları belirtilmiştir.
Bu durumda, uyumazlığa konu olayın meydana gelmesi ile ilgili olarak yukarıda yer verilen farklı tarihlerde ve farklı bilirkişilerce düzenlenmiş olan bilirkişi raporları arasında çelişki olduğu görüldüğünden, mahkemece … Asliye Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasının bir örneği ara karar ile temin edilip dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak olayın meydana gelmesinde kusuru olan idarenin veya idarelerin tespit edilmesi, olayda hayatını kaybeden …’un olayın meydana gelmesinde müterafik kusurunun olup olmadığının belirlenmesi, varsa …’un ve olayda kusuru olan idarelerin kusur oranları belirlendikten sonra bir karar verilmesi gerekirken … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … Değişik İş sayılı dosyasına sunulan … tarihli bilirkişi raporu esas alınarak karar verilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yönündeki … İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf istemlerinin kısmen reddine, kısmen kabulüne ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 12/10/2020 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.