Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2020/4071 E. , 2020/7151 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/4071
Karar No : 2020/7151
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Eğlence Parkları İşl. ve San. Turz. Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davalı idare tarafından iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tekirdağ ili, … ilçesi, … Mahallesi, Sahil Dolgu Alanında bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 80.612,04 m² yüzölçümlü dolgu alanının 4.890,00 m²’sinin 13/10/2016-15/10/2018 tarihleri arasında lunapark yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği ileri sürülerek davacıdan 1.030.000,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve E…. sayılı ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve E…. sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın 3.200,00 m²’si üzerinde lunapark yapılmak suretiyle 01/01/2012-29/08/2013 tarihleri arasında fuzulen işgal edildiğinden bahisle düzenlenen ecrimisil ihbarnamesine karşı açılan davada anılan Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına esas alınan bilirkişi raporunda 2012 yılı için 35,00 TL, 2013 yılı için ise 40,00 TL ecrimisil birim bedelinin belirlendiği, mezkur davanın Danıştay Onuncu Dairesinin E:2018/2671 sayılı dosyasında temyiz aşamasında olduğu, 2013 yılı ecrimisil metrekare birim bedeli (40,00 TL) üzerinden dava konusu taşınmaz için yeniden değerleme oranı dikkate alınarak 13/10/2016- 15/10/2018 tarihleri arası dönem için hesaplama yapıldığında ecrimisil bedelinin 614.022,06 TL olarak hesaplandığı belirtilerek, talep edilen 1.030.000,00 TL ecrimisil bedelinin 415.977,94 TL’lik kısmının iptaline, 614.022,06 TL’lik kısım yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesince; davacının istinaf başvurusunun reddine, davalı idarenin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, kısmen reddine, istinaf başvurusuna konu …. İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, alınması gereken ecrimisil miktarı 614.022,06 TL olarak hesaplanmış ise de, yeniden yapılan hesaplama sonucunda, dava konusu işlemin 707.223,51 TL ecrimisil istenilmesine dair kısmı yönünden davanın reddine, dava konusu işlemin bu tutarı aşan 322.776,49 TL’lik kısmının iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın 2016 yılı emlak vergi değerinin, 2.159,72 TL %3’ünün 64,79 TL/m², 2017 yılı emlak vergi değerinin 2.242,43 TL, %3’ünün 67,27 TL/m², 2018 yılı emlak vergi değerinin ise 2.900,00 TL, %3’ünün 87,00 TL/m² olduğu, 336 sayılı Tebliğ gereği ecrimisil bedelinin bu miktarın altında olamayacağı, talep ettiği bedelin fahiş olmadığı, işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : Dr. …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, Tekirdağ ili, … ilçesi, … Mahallesi, Sahil Dolgu Alanında bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 80.612,04 m² yüzölçümlü dolgu alanının 4.890,00 m²’sinin 13/10/2016-15/10/2018 tarihleri arasında lunapark yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği ileri sürülerek 1.030.000,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve E…. sayılı ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve E…. sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 1. fıkrasında, “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir” hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir” düzenlemesi yer almaktadır.
20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nin “Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi” başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği; 5. fıkrasında, Emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değerinin dikkate alınacağı; 10. fıkrasında, ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı ve 11. fıkrasında ise ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; imar durumu, yüzölçümü, niteliği, verimi (tarım arazilerinde), alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, konumu, taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütlerin dikkate alınacağı ve 12. fıkrasında da ecrimisilin tespitinde ayrıca aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, İdare Mahkemesince, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına esas alınan bilirkişi raporunda 2012 yılı için 35,00 TL, 2013 yılı için ise 40,00 TL ecrimisil birim bedelinin belirlendiği, mezkur davanın Danıştay Onuncu Dairesinin E:2018/2671 sayılı dosyasında temyiz aşamasında olduğu, belirtilerek yapılan hesaplama sonucunda verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesince yeniden değerleme oranları uygulanmak suretiyle dava konusu taşınmazın ecrimisil birim bedelinin 2016 yılı için 48,00 TL/m², 2017 yılı için 67,00 TL/m², 2018 yılı için 76,00 TL/m² olarak belirlendiği belirtilerek toplam 707.223,51 TL ecrimisil hesaplandığı anlaşılmaktadır.
Mahkeme kararına esas alınan … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı, Danıştay Onuncu Dairesinin 29/12/2020 tarih, E:2018/2671, K:2020/7149 sayılı kararıyla bozulmuş bulunmaktadır.
Kaldı ki, hesaplama yapılırken 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nde yer alan taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil belirleneceği ilkesinin değerlendirilmediği görülmektedir.
Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın 2016 yılı emlak vergi değerinin 2.159,72 TL, %3’ünün 64,79 TL/m² olduğu, 2017 yılı emlak vergi değerinin 2.242,43 TL, %3’ünün 67,27 TL/m² olduğu, 2018 yılı emlak vergi değerinin 2.900,00 TL, %3’ünün 87,00 TL/m² olduğu, 336 sayılı Tebliğ gereği ecrimisil bedelinin bu miktarın altında olamayacağı beyan edilmekte ise de, dava konusu taşınmazın deniz dolgu alanı olduğu dikkate alındığında, emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metrekare birim değerinin esas alınması gerektiği açıktır.
Bu itibarla, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uyulmadan, dava konusu taşınmazın emlak vergi değeri ve bunun %3’ü tespit edilmeden, eksik araştırmaya dayalı olarak … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında düzenlenen bilirkişi raporundaki veriler esas alınmak suretiyle verilen mahkeme kararında ve bu karara karşı yapılan istinaf başvuruları sonucu verilen Bölge İdare Mahkemesi kararının temyize konu iptale ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 322.776,49 TL’lik kısmının iptaline, 707.223,51 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısmın hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 29/12/2020 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.