Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2020/1897 E.  ,  2020/2895 K.
T.C.

DANIŞTAY

ONUNCU DAİRE

Esas No:2020/1897

Karar No: 2020/2895

DAVACI : … Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

DAVALI : Sağlık Bakanlığı

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. …

DAVANIN_KONUSU: 07/03/2012 tarih ve 28226 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in; 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin, 7 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendindeki “Bakanlık politikalarına uygun şekilde ikincil düzenlemeleri yapmak” ibaresinin, 7 nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendindeki “ve sektörün” ibaresinin, 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1), (2), (3) numaralı alt bentleri ve (5) numaralı alt bendindeki “ile sağlık otelciliği hizmetlerini” ibaresinin, 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendindeki “ve gelir artırıcı düzenlemeler yapmak” ibaresinin, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki “eğitim ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçlara uygun eğitim müfredatını belirlemek ve uygulamak” ibaresinin, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi, (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendindeki “ve uygulanmasını sağlamak” ibaresinin, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (6) numaralı alt bendindeki “yürütülmesini sağlamak” ibaresinin, (ç) bendinin (4) numaralı alt bendindeki “veya yaptırmak” ibaresinin, 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (b) bendinin (8) numaralı alt bendindeki “tıbbi cihaz ve” ibaresinin; 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendindeki “yaptırmak” ibaresinin, 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin, 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendindeki; “performans değerlendirme ölçütleri oluşturmak” ibaresinin, 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendinin, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (4) numaralı alt bendinin, 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (3) numaralı alt bendinin, 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin (3) numaralı alt bendinin, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (5) numaralı alt bendindeki, 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (4) numaralı alt bendindeki ve 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin (4) numaralı alt bendindeki, “eğitim ve sertifikasyon faaliyetleri” ibaresinin, 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki, 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (5) numaralı alt bendindeki, 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki; “yürütülmesini sağlamak” ibaresinin, 15 inci maddesinin ve uygulamayı göstermekten uzak olduğu iddiasıyla tümünün iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI : Dava konusu Yönetmeliğin pek çok hükmünün, dayanağı 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin tekrarı mahiyetinde olduğu, uygulamayı gösterecek kurallar içermediği, düzenlemelerin Anayasaya ve uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu, iptali gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Dava konusu Yönetmeliğin 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 36. maddesinin dördüncü fıkrasına istinaden hazırlandığı, bağlı kuruluşların hizmet birimlerinin görevlerinin ve çalışma usul ve esaslarının düzenlendiği, düzenlemenin idarenin iç işleyişine yönelik olduğu, üst hukuk normlarına uygun olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda “vekâlet ücreti ve yargılama giderleri” ile sınırlı olarak yeniden bir karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, 7.3.2012 tarih ve 28226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin; 5. maddesinin (b) bendinin, 7. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendindeki “Bakanlık politikalarına uygun şekilde ikincil düzenlemeleri yapmak” ibaresinin, (c) bendindeki “ve sektörün” ibaresinin, 9. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bendinin, (b) bendinin (4) numaralı alt bendindeki “ve gelir artırıcı düzenlemeler yapmak” ibaresinin, (5) numaralı alt bendindeki “ile sağlık otelciliği hizmetlerini” ibaresinin, (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin, (ç) bendinin (1) numaralı alt bendinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde (1) numaralı alt bendindeki “eğitim ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçlara uygun eğitim müfredatını belirlemek ve uygulamak” ibaresinin, (b) bendinin (1) numaralı alt bendinin, (b) bendinin (6) numaralı alt bendindeki “yürütülmesini sağlamak” ibaresinin, (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin, (ç) bendinin (1) numaralı alt bendindeki “ve uygulanmasını sağlamak” ibaresinin, (ç) bendinin (4) numaralı alt bendindeki “veya yaptırmak” ibaresinin, (d) bendinin (4) numaralı alt bendinin, 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendineki “yaptırmak” ibaresinin, (d) bendinin (3) numaralı alt bendinin, 13. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin (3) numaralı alt bendinin, 15. Maddesinin, 9. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki, 10. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki, 11. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (5) numaralı alt bendindeki, 13. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki; “yürütülmesini sağlamak” ibaresinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (5) numaralı alt bendindeki, 11. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ve 13. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin (4) numaralı alt bendindeki, “eğitim ve sertifikasyon faaliyetleri” ibaresinin, 11. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 13. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendindeki; “performans değerlendirme ölçütleri oluşturmak” ibaresinin 11. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (b) bendinin (8) numaralı alt bendindeki “tıbbi cihaz ve” ibaresinin iptali ve 663 sayılı KHK’nın 36. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendindeki “ikincil düzenlemeleri yapmak” ibaresinin, 36. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendindeki “ve sektörün” ibaresinin, 29. maddesinin 1. fıkrası ve 2. fıkrasının (a) bendi ile 30. Maddesinin, 29. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin, 27. maddesinin 2. fıkrasının (ğ) bendindeki “yaptırmak” ibaresinin, 27. maddesinin 2. fıkrasının (k) bendinin Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle iptali için Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesi istemiyle açılmıştır.

Anayasaya aykırılık iddiası yerinde görülmemiştir.

7.3.2012 tarih ve 28226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin dava konusu edilen bazı maddeleri dava devam ederken değiştirilmiş ise de; anılan maddeler yönünden de davanın açıldığı tarihe göre hukuksal denetime engel teşkil etmediğinden dava konusu maddeler incelendi.

Genel düzenleyici işlemlerin üst normlarına uygun olmaları gerektiği, düzenleyici işlemlerin üst hukuk normlarına aykırı hükümler getiremeyeceği idare hukukunun bilinen ilkelerindendir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 56. maddesinde; ” Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler.Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir.” hükmüne yer verilmiştir.

3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun 3. maddesinin (a) fıkrasında, Sağlık kurum ve kuruluşları yurt sathında eşit, kaliteli ve verimli hizmet sunacak şekilde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca, diğer ilgili bakanlıkların da görüşü alınarak planlanacağı, koordine edileceği, mali yönden destekleneceği ve geliştirileceği, (c) fıkrasında, Bütün sağlık kurum ve kuruluşları ile sağlık personelinin ülke sathında dengeli dağılımı ve yaygınlaştırılmasının esas olduğu, sağlık kurum ve kuruluşlarının kurulması ve işletilmesi bu esas içerisinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca düzenleneceği, bu düzenlemenin ilgili Bakanlığın görüşü alınarak yapılacağı, 9. maddesinin (c) bendinde ise, Bütün kamu ve özel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarını belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının değiştirilmesine, sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarına, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli çalışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususlar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca, çıkarılacak yönetmelikle tespit edileceği hükme bağlanmıştır.

02.11.2011 günlü, 28103 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 633 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile, Sağlık Bakanlığı yeniden yapılandırılmış, işlem tarihinde yürürlükte bulunan Mülga 26. Maddesinin (1). Fıkrasında, Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, temel sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli, Bakanlığa bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu kurulduğu; 27. maddesinin (1). fıkrasında, Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak ilaçlar, ilaç üretiminde kullanılan etken ve yardımcı maddeler, ulusal ve uluslararası kontrole tabi maddeler, tıbbî cihazlar, vücut dışı tıbbî tanı cihazları, geleneksel bitkisel tıbbî ürünler, kozmetik ürünler, homeopatik tıbbî ürünler ve özel amaçlı diyet gıdalar hakkında düzenleme yapmakla görevli, Bakanlığa bağlı, özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğini haiz, Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu kurulduğu, 28. maddesinin (1). fıkrasında, Türk boğazları, hudut ve sahilleri ile ilgili uluslararası sözleşme ve mevzuat hükümlerinden kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmekle görevli, Bakanlığa bağlı, özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğini haiz, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü kurulduğu, işlem tarihinde yürürlükte bulunan Mülga 29. Maddesinin (1). fıkrasında, Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerini vermek üzere hastanelerin, ağız ve diş sağlığı merkezlerinin ve benzeri sağlık kuruluşlarının açılması, işletilmesi, faaliyetlerinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve denetlenmesi, bu hastanelerde her türlü koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin verilmesini sağlamakla görevli, Bakanlığa bağlı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu kurulduğu, 36. Maddesinde de, Bağlı kuruluşların en üst amiri olan Başkanlar ve Genel Müdür, yürütülen hizmetlerden ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden Bakana karşı sorumlu olduğu, Hizmet birimlerinin görev tanımları, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esaslarının Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hükme bağlanmıştır.

3046 sayılı Yasanın Bakanlık bağlı kuruluşları: Başlıklı 10. maddesinde,” Bağlı kuruluşlar bakanlığın hizmet ve görev alanına giren ana hizmetleri yürütmek üzere, bakanlığa bağlı olarak özel kanunla kurulan, genel bütçe içinde ayrı bütçeli veya katma bütçeli veya özel bütçeli kuruluşlardır. Bağlı kuruluşlar, merkez teşkilatı ile ihtiyaca göre kurulan taşra teşkilatından meydana gelecek şekilde düzenlenir. Bağlı kuruluşların taşra teşkilatı; bölge, il ve ilçe kuruluşları şeklinde veya doğrudan kendine bağlı olarak kurulabilir.” hükmü yer almıştır.

663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayalı olarak 07/03/2012 günlü ve 28226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 1. maddesinde, Yönetmeliğin amacının, Sağlık Bakanlığı bağlı kuruluşları hizmet birimlerinin görev tanımları, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemek olduğu, 5. maddesinde, bağlı kuruluşların maddede sayılan temel esaslar çerçevesinde hizmetlerini yürütecekleri belirtilmiş, dava konusu edilen b) bendinde, “Sağlık hizmetinin kesintisiz ve bütünlük içerisinde sunumunu sağlamaya yönelik tedbirleri alırlar.” hükmü , 7. Maddesinin (1). Fıkrasında ” Bağlı kuruluşların en üst amiri olan Başkan veya Genel Müdür, yürütülen hizmetlerden ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden Bakana karşı sorumludur” hükmü yer almış ; anılan maddenin (2). Fıkrasının dava konusu edilen b) bendinde,” Bakanlık politikalarına uygun şekilde, ikincil düzenlemeleri yapmak,” c) bendinde de, Kurumun/Genel Müdürlüğün faaliyetlerini etkin, etkili, kolay ulaşılabilir ve halkın ve sektörün ihtiyaç ve beklentilerine uygun, ayrım gözetmeyen, şeffaf ve hesap verebilir şekilde yürütmek ve yürütülmesini sağlamak.

görevleri arasında sayılmış; Türkiye kamu hastaneleri kurumu başlıklı 9 . Maddesinin, (1). Fıkrasında Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunun merkez hizmet birimleri ve görevleri sayılmış, anılan fıkranın a) bendinin dava konusu edilen 1) numaralı alt bendinde, Kuruma bağlı hastane, ağız ve diş sağlığı merkezleri ve benzeri sağlık kuruluşlarının açılması, işletilmesi, birleştirilmesi, ayrılması, nakledilmesi ve kapatılması işlemlerini yürütmek, 2) nolu alt bendinde, Kamu hastane birliklerinin kuruluş işlemlerini yürütmek, işletilmesini ve koordinasyonunu sağlamak, 3) numaralı alt bendinde , Sağlık kuruluşlarında özel nitelikli sağlık hizmetleri ile ilgili işlemleri yürütmek, 5 numaralı alt bendinde Sağlık kuruluşlarında hasta hizmetleri ile sağlık otelciliği hizmetlerini düzenlemek, b) bendinin dava konusu edilen 4 numaralı alt bendinde de, Sağlık kuruluşlarının gelirlerini izlemek, analiz etmek ve gelir artırıcı düzenlemeler yapmak, (c) bendinin dava konusu edilen 1) numaralı alt bendinde, bireysel ve yönetici performans kriterleri ve hedeflerini belirlemek ve değerlendirmek, 2) numaralı alt bendinde de, Sağlık kuruluşlarında performansa dayalı ek ödeme uygulamalarını düzenlemek, izlemek ve değerlendirmek , ç) bendinin davaya konu 1) numaralı alt bendinde , atama, nakil ve sözleşme işlemleri ile diğer personel hareketlerini düzenlemek ve yürütmek, yine anılan maddenin 1. Fıkrasının (d) bendinin 1 numaralı alt bendinde de, 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde kiralama ve satın alma işlemlerini yürütmek, temizlik, güvenlik, aydınlatma, ısıtma, onarım gibi destek hizmetlerini yürütmek, yürütülmesini sağlamak görevleri arasında sayılmış; Türkiye halk sağlığı kurumu başlıklı 10 . Maddesinin,” (1). Fıkrasında Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun merkez hizmet birimleri ve görevleri sayılmış, bu fıkranın a) bendinin dava konusu edilen 1) numaralı alt bendinde, Aile hekimliği ile ilgili iş ve işlemleri tesis etmek, izleme ve değerlendirme yapmak, eğitim ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçlara uygun eğitim müfredatını belirlemek ve uygulamak, b bendinin 1 numaralı alt bendinde, bulaşıcı hastalıkların kontrolü ile ilgili programlar oluşturmak ve programların uygulanmasını sağlamak, 6. Alt bendinde Mikrobiyolojik ulusal referans laboratuarı hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak, c) bendinin 1) numaralı alt bendinde, Bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü ile ilgili programlar oluşturmak ve programların uygulanmasını sağlamak, yaşlılık ve özürlülük gibi kronik durumlara yönelik sağlık programları oluşturmak, evde bakım hizmetlerinin sunulmasını sağlamak, 2) numaralı alt bendinde, erken teşhis ve tarama faaliyetleri başta olmak üzere kanserle mücadele hizmetlerinin etkin bir şekilde yapılmasını sağlamak, buna ilişkin plan ve programlar yapmak ve uygulanmasını sağlamak, ç) bendinin 1) numaralı alt bendinde, çalışanların sağlığının korunması ve geliştirilmesi için araştırmalar yapmak, ulusal sağlık politikaları geliştirmek ve uygulanmasını sağlamak, işyeri hekimliği ve meslek hastalıklarına yönelik çalışmalar yapmak, 4 numaralı alt bendinde de, tüketici güvenliğine yönelik olarak Kurumun görev alanına giren ürünlerin analizlerini yapmak veya yaptırmak, referans laboratuvarları oluşturmak, d) bendinin 1) numaralı alt bendinde, 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde kiralama ve satın alma işlemlerini yürütmek, temizlik, güvenlik, aydınlatma, ısıtma, onarım gibi destek hizmetlerini yürütmek, yürütülmesini sağlamak. 4) numaralı alt bendinde Atama ve nakil işlemleri ile diğer personel hareketlerini düzenlemek ve yürütmek 5) numaralı alt bendinde de, Personelin eğitim ve sertifikasyon faaliyetleri ile özlük, terfi, emeklilik, disiplin ve benzeri işlemlerini yürütmek görevleri arasında sayılmış; Türkiye ilaç ve tıbbi cihaz kurumu başlıklı 11. maddesinin, (1). Fıkrasında, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun hizmet birimleri ve görevleri sayılmış; a) bendinin 3 numaralı alt bendinde, Tanıtım faaliyetlerine dair düzenlemeleri yapmak, b) bendinin 8) numaralı alt bendinde,Tıbbi cihaz ve kozmetik ürünlerin tanıtım faaliyetlerine dair düzenlemeleri yapmak.

ç) bendinin dava konusu edilen 1) numaralı alt bendinde, İlaç, biyolojik ürünler, tıbbi ürünler ile kozmetik ürünlerin analizlerini ve tıbbi cihaz kalite kontrol testlerini yapmak, yaptırmak d) bendinin 1) numaralı alt bendinde, İnsan gücü ihtiyacını tespit etmek ve planlama yapmak, performans değerlendirme ölçütleri oluşturmak. 3) numaralı alt bendinde, Atama ve nakil işlemleri ile diğer personel hareketlerini düzenlemek ve yürütmek, 4) numaralı alt bendinde, Personelin eğitim ve sertifikasyon faaliyetlerini, özlük, terfi, emeklilik, disiplin ve benzeri işlemlerini yürütmek, 5) numaralı alt bendinde, 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde kiralama ve satın alma işlemlerini yürütmek, temizlik, güvenlik, aydınlatma, ısıtma, onarım gibi destek hizmetlerini yürütmek, yürütülmesini sağlamak, görevleri arasında sayılmış; Türkiye hudut ve sahiller sağlık genel müdürlüğü başlıklı 13. maddesinin 1. Fıkrasında, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün merkez hizmet birimleri ve görevleri sayılmış, dava konusu edilen ç) bendinin 1) numaralı alt bendinde, İnsan gücü ihtiyacını tespit etmek ve planlama yapmak, performans değerlendirme ölçütleri oluşturmak, 3) numaralı alt bendinde, Atama ve nakil işlemleri ile diğer personel hareketlerini düzenlemek ve yürütmek, 4) numaralı alt bendinde , Personelin eğitim ve sertifikasyon faaliyetlerini, özlük, terfi, emeklilik, disiplin ve benzeri işlemlerini yürütmek, d) bendinin 1) numaralı alt bendinde de, 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlüğün merkez ve taşra teşkilatına ait kiralama ve satın alma işlemlerini yürütmek, temizlik, güvenlik, aydınlatma, ısıtma, onarım gibi destek hizmetlerini yürütmek, yürütülmesini sağlamak görevleri arasında sayılmış; anılan Yönetmeliğin davaya konu 15 . Maddesinde de,” (1) Bağlı kuruluşların taşra hizmet birimlerinin görevleri, çalışma usul ve esasları, kadro standartları ve iş tanımları ile ilgili diğer hususlar Kurumlarının teklifi ve Bakan onayı ile yürürlüğe konulacak yönerge ile belirlenir.”Hükmü yer almıştır.

633 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile, Sağlık Bakanlığı yeniden yapılandırılmış, bakanlığa bağlı kuruluşlar belirlenmiş ve bu Kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenmiş olup, Devletin , herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenlemesi ve bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlardan yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirmesi anayasal bir zorunluluktur. Bu bağlamda, Kamu hizmetlerinin, hizmetin nitelik ve özelliği ile kamunun ihtiyaçları dikkate alınarak, Bakanlık merkez teşkilatında ana hizmet birimlerince sunulmasının sağlanması yanında, ilgili bakanlıklara bağlı kuruluşlarca sunulmasının öngörülmesine engel herhangi bir anayasal düzenleme bulunmadığından, kanun koyucu tarafından bazı sağlık hizmetlerinin bağlı kuruluşlarca yapılması yönünde 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yukarıda yer verilen maddeleriyle düzenlemede bulunulmuştur.

3046 sayılı Yasanın anılan maddesi göz önüne alındığında, dava konusu yönetmelikte ve dayanağı Kanun Hükmünde Kararnamede yer verilen bağlı kuruluşların, Bakanlık ve merkezî idare dışında olmayıp, sağlık hizmetlerinin sunulmasında bağlı kuruluşların tercih edilmesinde idarenin bütünlüğü ilkesine aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kaldıki, bu kuruluşlar arasındaki eşgüdümü sağlama görevi Bakanlık merkez teşkilatına ve il sağlık müdürlüklerine verilmek suretiyle verilecek hizmetlerin bir bütünlük ve uyum içinde yürütülmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.

Buna göre; 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 26.,27.28.ve 29. maddelerinde adı geçen kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları ayrıntılı şekilde düzenlenmiş olup; dava konusu yönetmelik hükümleriyle de bu madde hükümlerine paralel kurallar getirilmiştir.

Bu durumda, 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında, davalı idarenin teşkilat yapısının değişmesi sonucunda sağlık hizmetlerinin düzenli, süratli , etkili ve verimli sunulabilmesi amacıyla, kimi sağlık hizmetlerinin bağlı kuruluşlar eliyle gördürülmesine yönelik düzenleme içeren yönetmeliğin dava konusu madde hükümlerinde idarenin bütünlüğü ilkesine, kamu hizmetinin gereklerine, dayanağı mevzuat hükümlerine ve hukuka aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 14/02/2018 tarih ve E:2013/13876, K:2018/1681 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 30/09/2019 tarih ve E:2018/1773, K:2019/3988 sayılı kararıyla, vekâlet ücreti ve yargılama giderleri yönünden bozulması üzerine bozulan kısım hakkında gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :

Dava, 07/03/2012 tarih ve 28226 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin; muhtelif maddelerinin ve uygulamayı göstermekten uzak olduğu iddiasıyla tümünün iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesince verilen 14/02/2018 tarih ve E:2013/13876, K:2018/1681 sayılı kararla; dava konusu Yönetmeliğin amacını ve dayanağını oluşturan 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin değiştirilerek bağlı kuruluşlarda değişiklik yapıldığı, dava konusu Yönetmeliğin tamamının yürürlükten kaldırıldığı, yine davacının haklarını ihlâl eder nitelikte tesis edilen herhangi bir bireysel işlemin de dava konusu edilmediği, dava konusu düzenleyici işlemin yürürlükte bulunduğu süre içinde davacı yönünden gerçekleşmiş bir menfaat ihlalinden söz edilemeyeceği gerekçesi ile konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davanın açılmasına sebebiyet vermiş olması nedeniyle kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenen … TL avukatlık ücreti ile … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

Anılan kararın, taraflarca temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 30/09/2019 tarih ve E:2018/1773, K:2019/3988 sayılı kararıyla, kararın esas yönünden onanmasına, vekâlet ücretine ve yargılama giderlerine ilişkin kısmı yönünden bozulmasına karar verilmiştir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46. maddesinin 1. fıkrasında; Danıştay dava daireleri kararlarına karşı Danıştay’da temyiz yoluna başvurulabileceği, 2575 sayılı Kanun’un 38. maddesinde İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği, 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesinin 4. fıkrasında ise; idare mahkemelerinin bozmaya uymayarak eski kararında ısrar edebileceği öngörülürken, Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu belirtilmiş, Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması halinde ise ısrar olanağı tanınmamıştır.

Bu nedenle, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Kararlarda bulunacak hususlar” başlıklı 24. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, kararlarda, yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiğinin belirtileceği hüküm altına alınmış; aynı Kanun’un 31. maddesinin yargılama giderleri konusunda yollamada bulunduğu 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yerine yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 323. maddesinde; vekâlet ücretine yargılama giderleri arasında yer verilmiş ve 326. maddesinde; Kanun’da yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği, davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkemenin, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştıracağı belirtildikten sonra, 331. maddesinde; davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder düzenlemesine yer verilmiş; böylece, kural olarak, yargılama giderlerinin davada haksız çıkan tarafa yükletilmesi esası benimsenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME

İdarelerin iptal davasına konu edilen genel düzenleyici nitelikteki işlemlerinin dayanağını oluşturan yasal düzenlemelerde değişiklik yapılması üzerine, dayanağı kalmayan düzenleyici işlemin değiştirildiği, geri alındığı veya ortadan kaldırıldığı ve dava konusu uyuşmazlıkta olduğu gibi davacının hak ve menfaatlerini ihlal eden bireysel işlemlerin de dava konusu edilmediği durumlarda, konusu kalmadığından esası incelenemeyen davada, davalı idarelerin haksız çıktığı, bu nedenle yargılama giderlerinden sorumlu olacağından söz edilmesine hukuken imkan bulunmamaktadır.

Dosyanın incelenmesinden, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin muhtelif maddelerinin, 25/08/2017 tarih ve 30165 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değiştirilmesi üzerine bu değişikliğe bağlı olarak dava konusu Yönetmeliğin de, 22/12/2017 tarih ve 30278 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı anlaşılmaktadır.

Bu hukuksal durum karşısında, davalı idarenin, davada haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama giderleri ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmasına olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

Bu durumda, dava konusu Yönetmeliğin, dayanağı yasal düzenlemede yapılan değişikliğin gereği olarak yürürlükten kaldırılmış olması ve davanın konusunun kalmaması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesine yönelik Daire kararının kesinleşmesi nedeniyle, davada tarafların haklılık oranlarının tespitine yönelik bir değerlendirme yapılamadığından, vekalet ücretine hükmedilmemesi ve tarafların yaptıkları yargılama giderlerinin üzerilerinde bırakılması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davanın karar verilmesine yer olmadığı kararı ile sonuçlanıp kesinleşmesi nedeniyle, davalı idare aleyhine vekalet ücretine hükmedilmemesine ve ayrıntısı aşağıda gösterilen yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına,

2. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,

3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 10/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.